هر آنچه در مورد پاستیل باید بدانید
شاید باور نکنید که پاستیل در دهه ۱۹۲۰ کاملاً اتفاقی توسط یک کارگر ساده اختراع شد!
وقتی رنگ های متفاوت و طعم های مختلف را در هزاران شکل متنوع ضرب کنید، هزاران نوع از خوراکی خوشمزه ای خواهید داشت که خوردنش در تمام دنیا کوچک و بزرگ نمی شناسد و حتی شاید نتوانید فردی را پیدا کنید که از این آبنبات های ژله ای خوشش نیاید! پاستیل از آن دسته خوراکی هایی است که سال هاست با شکل ها و طعم های گوناگون راهش را به دل مردم باز کرده و به اعتقاد بعضی ها حتی اعتیادآور است! البته نوشابه ای اش در ایران یکی از قدیمی ترین و پرطرفدارترین هاست و برای بعضی ها حکم یک نوستالژی دوست داشتنی را دارد. در این مطلب با تاریخچه مختصری از پاستیل و البته خواص و مضرات تغذیه ای آن از زبان
دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی آشنا خواهید شد.
خرس های خوشمزه و دوست داشتنی!
شاید باور نکنید که پاستیل در دهه ۱۹۲۰ کاملاً اتفاقی توسط یک کارگر ساده اختراع شد! ماجرا از این قرار بود که هانس ریگل، کارگر ساده یک کارخانه آبنبات سازی و البته صاحب تجربه های زیاد در زمینه شیرینی پزی و قنادی برای کسب درآمد بیشتر در آشپزخانه خانه کوچکش هم آبنبات های خانگی درست می کرد که بسیار خوشمزه و پرطرفدار بود و به همین دلیل بعد از مدتی نام « هاریبو» را برای آبنبات هایش انتخاب می کند که خیلی زود بر سر زبان ها می افتد. او همیشه برای بالا بردن میزان فروش محصولاتش سعی می کرد ایده های خلاقانه ای را عملی کند و به همین دلیل یک بار تصمیم گرفت از طعم میوه که آن روزها پرطرفدار بود، همچنین مقدار ژلاتین بریا قوام بیشتر آبنبات ها استفاده کند. البته او قصد داشت در شکل و ظاهر آبنبات ها هم که آن زمان همگی گرد و ساده بودند، تنوعی ایجاد کند و به همین دلیل آنها را در قالب های خرسی شکل که کمی قد بلندتر و لاغرتر از خرس های امروزی هاریبو بودند، ریخت. این آبنبات ها برخلاف ظاهر سفت و محکمی که داشتند، کش می آمدند و خیلی زود در میان بچه ها و حتی بزرگترها محبوب شدند و به این ترتیب ثروت فراوانی را برای هانس به ارمغان آوردند.
امروز با گذشت نزدیک به یک قرن از تولد خرس های هاریبو، این آبنبات های ژلاتینی هنوز پرطرفدارند و خیلی ها آن را به عنوان میان وعده ای کم کالری و کم شیرین می شناسند، اما آیا واقعاً همین طور است؟ !
پاستیل دقیقاً چیست؟
پاستیل متشکل از ژلاتین، شکر و مواد افزودنی است که طعم های مختلف به آن اضافه می شود. البته برای براق کردن پاستیل هم از نوعی واکس روی سطحش استفاده می شود که اگر پاستیلی که تهیه می کنید دارای پروانه بهره برداری و ساخت و نیز مجوز استاندارد وزارت بهداشت باشد، منافاتی با سلامت فرد ندارد. با این حال جایگزین کردن پاستیل و خوراکی هایی مانند آن با وعده های غذایی به هیچ وجه توصیه نمی شود چرا که این خوراکی نه تنها مواد مورد نیاز بدن را تامین نمی کند بلکه به دلیل طعم شیرین و چرب شان خیلی زود با ذائقه فرد سازگار شده و حتی می تواند او را به خودرن این نوع خوراکی ها معتاد کند! در ضمن این ترکیبات ژلاتینی به مخاط دهان و دندان ها می چسبد و احتمال پوسیدگی دندان ها را زیاد می کند. پس فراموش نکنید که بهتر است به جای جویدن پاستیل صبر کنید در دهان تان آب شود و بلافاصله بعد از خوردن پاستیل مسواک بزنید.
سالم تر از چیپس و پفک است؟ !
پاستیل ها به دلیل طرح و اندازه های کوچک شان به نظر کم کالری و بی ضرر می آیند و حتی شاید خیلی ها فکر کنند این خوراکی های خوش رنگ و لعاب سالم تر از چیپس و پفک هستند اما واقعیت این است که با وجود اندازه کوچک هر پاستیل، کالری هر ۱۰۰ گرم آن تقریباً با کالری ۱۰۰ گرم چیپس یکی است. البته کالری انواع پاستیل ها با توجه به اندازه و طرز تهیه متفاوت آن در کارخانه های مختلف متفاوت است و معمولاً بر اساس وزن و ترکیباتی مثل شکر و روغنی که در آن وجود دارد، کالری اش محاسبه می شود اما می توان گفت در هر ۱۰۰ گرم آن بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوکالری انرژی وجود دارد که با میزان کالری موجود در یک وعده غذایی برابری می کند.
برای استخوان سازی خوب است؟
شاید خیلی ها فکر کنند ژلاتین موجود در پاستیل تامین کننده کلسیم بدن است و انواع میوه ای آن منبع خوبی برای تامین ویتامین های مورد نیاز بدن است و حتی می تواند برای بچه هایی که علاقه ای به خوردن میوه ندارند، جایگزین مناسب و مقوی باشد اما خوب است بدانید ژلاتین موجود در پاستیل از نوع ژلاتین حیوانی است و ژلاتین پست ترین نوع پروتئین است و میزان پروتئین موجود در آن بسیار کمتر از پروتئین گوشت، شیر و تخم مرغ و… است و بسیاری از اسیدهای آمینه ضروری را ندارد بنابراین پروتئینی نامرغوب است که نسبت به سایر پروتئین ها ارزش غذایی بسیار پائینی دارد و منبع خوبی برای تامین کلسیم و سایر ریزمغذی های مورد نیاز بدن نیست. طعم های میوه ای و نوشابه ای و… پاستیل ها هم فقط و فقط به دلیل اسانس و طعم دهنده های مصنوعی است و هیچ فرقی بین پاستیل نوشابه ای و میوه ای وجود نداشته و خاصیتی هم ندارد!
چقدر پاستیل بخوریم؟
با اینکه کالری ۱۰۰ گرم پاستیل با یک وعده غذایی کامل برابر است اما هیچ ماده مغذی و خاصیتی برای بدن ندارد و در علم تغذیه به این نوع مواد که صرفاً کالری دارند و بی خاصیت هستند، کالری تهی گفته می شود، به همین دلیل نباید فراموش کرد که این خوراکی خوشمزه مثل شیرینی ها و قندها جایگاهش در راس هرم غذایی قرار دارد و باید کمترین میزان مصرف را داشته باشد. در واقع حتی بچه ها هم که پرتحرک هستند و امکان چاق شدن شان نسبت به بزرگسالان کمتر است، در کل نباید پاستیل و سایر شکلات ها و شیرینی ها را بیشتر از ۵۰ گرم در روز مصرف کنند. البته این موضوع به سایر برنامه غذایی فرد و اینکه در دیگر وعده های غذایی اش چه مقدار کالری مصرف می کند، بستگی دارد. از آنجا که تنوع غذایی امروز بسیار بیشتر از سال های پیش است و بیشتر هم خواهد شد، نمی توانیم دور خودمان خط قرمز بکشیم و خود را از مصرلف خوراکی های مختلف محروم کنیم اما نکته مهم این است که هر فرد با توجه به شرایط خاص خود غذاها و خوراکی های مصرفی روزانه اش را انتخاب کند. مثلاً فردی که برای صبحانه کره و مربا میل می کند، می داند که کره دارای مقدار زیادی چربی است که اتفاقاً از بدترین نوع چربی هم هست! پس این فرد باید سعی کند مصرف چربی روزانه اش را کاهش داده و از خوردن غذاهایی که چربی پنهان دارند، بپرهیزد یا وقتی پفک می خوریم، باید مقدار دریافتی نمک آن روز را کاهش دهیم، بنابراین فرد باید سعی کند بین انتخاب های روزانه اش تعادل ایجاد کند تا دچار مشکل چاقی و بیماری های مختلف نشود. پاستیل و شکر و شیرینی هم از این قاعده مستثنی نیستند و باید با توجه به شرایط جسمی فرد و میزان نیازش در روز مصرف شوند.
پاستیل بدون قند هم چاق می کند؟
پاستیل ها و سایر محصولاتی که تحت عنوان بدون قند در بازار موجود هستند به جای قندهای طبیعی مانند ساکاروز با شیرین کننده های مصنوعی شیرین می شوند. اما این قندهای مصنوعی بسیار شیرین تر از قندهای طبیعی هستند و ذائقه فرد را به طعم قوی شیرینی عادت می دهند و به این ترتیب حس چشایی فرد در مواجهه با خوراکی ها سردرگم می شوند. مثلاً وقتی ذائقه شما به این نوع خوراکی های پر شیرین عادت کند با خوردن یک بیسکویت ساده احساس می کنید فقط طعم آرد بی مزه می دهد! همچنین از آنجا که این قندها مصنوعی هستند، کبد باید این مواد را سم زدایی کرده و کلیه این مواد را با مقدار زیادی آب دفع کند بنابراین در صورت مصرف زیاد، کبد و کلیه مجبور به فعالیت بیش از حد می شوند.
دیابتی ها پاستیل بخورند؟
مسلماً میزان قند مصرفی یک فرد دیابتی با یک فرد سالم متفاوت است و با محدودیت بیشتری برای انتخاب خوراکی های شیرینی مواجه است. اما یک فرد سالم می تواند روزانه ۴۰ تا ۵۰ گرم از انواع خوراکی های شیرین که در گروه های مختلف غذایی هستند (از انجیر و خرما گرفته تا شیرینی و پاستیل) مصرف کند. البته بسیار بهتر است که این خوراکی ها با معده خالی مصرف نشده و بعد از وعده های اصلی و میان وعده ها میل شوند تا فرد را با احساس سیری کاذب و گرسنگی های مکرر مواجه نکند.
غذا می خورید و چاق می شوید؟ !
شما هم از آن دسته از افرادی هستید که سرتان شلوغ است و فرصت خوردن غذای درست و حسابی را ندارید و متعجب هستید که چرا چاق شده و لاغر نمی شوید؟ پاسخ در کشوی میزتان است! معمولاً افراد پر مشغله مقداری پاستیل، شکلات و بیسکویت دم دست شان می گذارند تا در مواقع گرسنگی ته دلشان را بگیرد و بتوانند بدون وقفه به کارشان ادامه دهند و در پایان روز فرد احساس می کند چیزی نخورده، پس نباید چاق شود. اما این اتفاق نمی افتد! با توجه به ارزش غذایی بسیار ناچیزی که این نوع خوراکی ها دارند، فرد به معنای واقعی غذا نخورده اما اگر میزان کالری مصرفی اش را با هم جمع کند، خواهد دید که بسیار بیشتر از نیاز روزانه اش انرژی دریافت کرده، بدون اینکه مواد مغذی مورد نیاز بدنش تامین شده باشد!
خوراکی های شیرینی مانند پاستیل، به خصوص وقتی فرد برای چند ساعت چیزی نخورده باشد، به دلیل قند زیادی که دارند، با افزایش ناگهانی قندخون، احساس سیری خوبی به فرد می دهند اما این احساس فقط حدود نیم ساعت پایدار است چون افزایش قند خون با افزایش ترشح انسولین همراه است و خیلی زود دوباره گرسنگی سراغ فرد می آید، به همین دلیل است که مصرف متداول شیرینی ها باعث افزایش تعداد دفعات گرسنگی در روز شده و فرد مجبور به مصرف کالری بیشتر از نیازش می شود. به این ترتیب پاستیل و سایر شیرینی ها باعث به هم خوردن موازنه کالری های دریافتی شده و چاقی فرد را در پی دارد.
سیب سبز/ شماره ۸۸/ اردیبهشت ماه ۹۲/ ستاره سمائی/ صفحه ۴۱
خرس های خوشمزه و دوست داشتنی!
شاید باور نکنید که پاستیل در دهه ۱۹۲۰ کاملاً اتفاقی توسط یک کارگر ساده اختراع شد! ماجرا از این قرار بود که هانس ریگل، کارگر ساده یک کارخانه آبنبات سازی و البته صاحب تجربه های زیاد در زمینه شیرینی پزی و قنادی برای کسب درآمد بیشتر در آشپزخانه خانه کوچکش هم آبنبات های خانگی درست می کرد که بسیار خوشمزه و پرطرفدار بود و به همین دلیل بعد از مدتی نام « هاریبو» را برای آبنبات هایش انتخاب می کند که خیلی زود بر سر زبان ها می افتد. او همیشه برای بالا بردن میزان فروش محصولاتش سعی می کرد ایده های خلاقانه ای را عملی کند و به همین دلیل یک بار تصمیم گرفت از طعم میوه که آن روزها پرطرفدار بود، همچنین مقدار ژلاتین بریا قوام بیشتر آبنبات ها استفاده کند. البته او قصد داشت در شکل و ظاهر آبنبات ها هم که آن زمان همگی گرد و ساده بودند، تنوعی ایجاد کند و به همین دلیل آنها را در قالب های خرسی شکل که کمی قد بلندتر و لاغرتر از خرس های امروزی هاریبو بودند، ریخت. این آبنبات ها برخلاف ظاهر سفت و محکمی که داشتند، کش می آمدند و خیلی زود در میان بچه ها و حتی بزرگترها محبوب شدند و به این ترتیب ثروت فراوانی را برای هانس به ارمغان آوردند.
امروز با گذشت نزدیک به یک قرن از تولد خرس های هاریبو، این آبنبات های ژلاتینی هنوز پرطرفدارند و خیلی ها آن را به عنوان میان وعده ای کم کالری و کم شیرین می شناسند، اما آیا واقعاً همین طور است؟ !
پاستیل دقیقاً چیست؟
پاستیل متشکل از ژلاتین، شکر و مواد افزودنی است که طعم های مختلف به آن اضافه می شود. البته برای براق کردن پاستیل هم از نوعی واکس روی سطحش استفاده می شود که اگر پاستیلی که تهیه می کنید دارای پروانه بهره برداری و ساخت و نیز مجوز استاندارد وزارت بهداشت باشد، منافاتی با سلامت فرد ندارد. با این حال جایگزین کردن پاستیل و خوراکی هایی مانند آن با وعده های غذایی به هیچ وجه توصیه نمی شود چرا که این خوراکی نه تنها مواد مورد نیاز بدن را تامین نمی کند بلکه به دلیل طعم شیرین و چرب شان خیلی زود با ذائقه فرد سازگار شده و حتی می تواند او را به خودرن این نوع خوراکی ها معتاد کند! در ضمن این ترکیبات ژلاتینی به مخاط دهان و دندان ها می چسبد و احتمال پوسیدگی دندان ها را زیاد می کند. پس فراموش نکنید که بهتر است به جای جویدن پاستیل صبر کنید در دهان تان آب شود و بلافاصله بعد از خوردن پاستیل مسواک بزنید.
سالم تر از چیپس و پفک است؟ !
پاستیل ها به دلیل طرح و اندازه های کوچک شان به نظر کم کالری و بی ضرر می آیند و حتی شاید خیلی ها فکر کنند این خوراکی های خوش رنگ و لعاب سالم تر از چیپس و پفک هستند اما واقعیت این است که با وجود اندازه کوچک هر پاستیل، کالری هر ۱۰۰ گرم آن تقریباً با کالری ۱۰۰ گرم چیپس یکی است. البته کالری انواع پاستیل ها با توجه به اندازه و طرز تهیه متفاوت آن در کارخانه های مختلف متفاوت است و معمولاً بر اساس وزن و ترکیباتی مثل شکر و روغنی که در آن وجود دارد، کالری اش محاسبه می شود اما می توان گفت در هر ۱۰۰ گرم آن بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوکالری انرژی وجود دارد که با میزان کالری موجود در یک وعده غذایی برابری می کند.
برای استخوان سازی خوب است؟
شاید خیلی ها فکر کنند ژلاتین موجود در پاستیل تامین کننده کلسیم بدن است و انواع میوه ای آن منبع خوبی برای تامین ویتامین های مورد نیاز بدن است و حتی می تواند برای بچه هایی که علاقه ای به خوردن میوه ندارند، جایگزین مناسب و مقوی باشد اما خوب است بدانید ژلاتین موجود در پاستیل از نوع ژلاتین حیوانی است و ژلاتین پست ترین نوع پروتئین است و میزان پروتئین موجود در آن بسیار کمتر از پروتئین گوشت، شیر و تخم مرغ و… است و بسیاری از اسیدهای آمینه ضروری را ندارد بنابراین پروتئینی نامرغوب است که نسبت به سایر پروتئین ها ارزش غذایی بسیار پائینی دارد و منبع خوبی برای تامین کلسیم و سایر ریزمغذی های مورد نیاز بدن نیست. طعم های میوه ای و نوشابه ای و… پاستیل ها هم فقط و فقط به دلیل اسانس و طعم دهنده های مصنوعی است و هیچ فرقی بین پاستیل نوشابه ای و میوه ای وجود نداشته و خاصیتی هم ندارد!
چقدر پاستیل بخوریم؟
با اینکه کالری ۱۰۰ گرم پاستیل با یک وعده غذایی کامل برابر است اما هیچ ماده مغذی و خاصیتی برای بدن ندارد و در علم تغذیه به این نوع مواد که صرفاً کالری دارند و بی خاصیت هستند، کالری تهی گفته می شود، به همین دلیل نباید فراموش کرد که این خوراکی خوشمزه مثل شیرینی ها و قندها جایگاهش در راس هرم غذایی قرار دارد و باید کمترین میزان مصرف را داشته باشد. در واقع حتی بچه ها هم که پرتحرک هستند و امکان چاق شدن شان نسبت به بزرگسالان کمتر است، در کل نباید پاستیل و سایر شکلات ها و شیرینی ها را بیشتر از ۵۰ گرم در روز مصرف کنند. البته این موضوع به سایر برنامه غذایی فرد و اینکه در دیگر وعده های غذایی اش چه مقدار کالری مصرف می کند، بستگی دارد. از آنجا که تنوع غذایی امروز بسیار بیشتر از سال های پیش است و بیشتر هم خواهد شد، نمی توانیم دور خودمان خط قرمز بکشیم و خود را از مصرلف خوراکی های مختلف محروم کنیم اما نکته مهم این است که هر فرد با توجه به شرایط خاص خود غذاها و خوراکی های مصرفی روزانه اش را انتخاب کند. مثلاً فردی که برای صبحانه کره و مربا میل می کند، می داند که کره دارای مقدار زیادی چربی است که اتفاقاً از بدترین نوع چربی هم هست! پس این فرد باید سعی کند مصرف چربی روزانه اش را کاهش داده و از خوردن غذاهایی که چربی پنهان دارند، بپرهیزد یا وقتی پفک می خوریم، باید مقدار دریافتی نمک آن روز را کاهش دهیم، بنابراین فرد باید سعی کند بین انتخاب های روزانه اش تعادل ایجاد کند تا دچار مشکل چاقی و بیماری های مختلف نشود. پاستیل و شکر و شیرینی هم از این قاعده مستثنی نیستند و باید با توجه به شرایط جسمی فرد و میزان نیازش در روز مصرف شوند.
پاستیل بدون قند هم چاق می کند؟
پاستیل ها و سایر محصولاتی که تحت عنوان بدون قند در بازار موجود هستند به جای قندهای طبیعی مانند ساکاروز با شیرین کننده های مصنوعی شیرین می شوند. اما این قندهای مصنوعی بسیار شیرین تر از قندهای طبیعی هستند و ذائقه فرد را به طعم قوی شیرینی عادت می دهند و به این ترتیب حس چشایی فرد در مواجهه با خوراکی ها سردرگم می شوند. مثلاً وقتی ذائقه شما به این نوع خوراکی های پر شیرین عادت کند با خوردن یک بیسکویت ساده احساس می کنید فقط طعم آرد بی مزه می دهد! همچنین از آنجا که این قندها مصنوعی هستند، کبد باید این مواد را سم زدایی کرده و کلیه این مواد را با مقدار زیادی آب دفع کند بنابراین در صورت مصرف زیاد، کبد و کلیه مجبور به فعالیت بیش از حد می شوند.
دیابتی ها پاستیل بخورند؟
مسلماً میزان قند مصرفی یک فرد دیابتی با یک فرد سالم متفاوت است و با محدودیت بیشتری برای انتخاب خوراکی های شیرینی مواجه است. اما یک فرد سالم می تواند روزانه ۴۰ تا ۵۰ گرم از انواع خوراکی های شیرین که در گروه های مختلف غذایی هستند (از انجیر و خرما گرفته تا شیرینی و پاستیل) مصرف کند. البته بسیار بهتر است که این خوراکی ها با معده خالی مصرف نشده و بعد از وعده های اصلی و میان وعده ها میل شوند تا فرد را با احساس سیری کاذب و گرسنگی های مکرر مواجه نکند.
غذا می خورید و چاق می شوید؟ !
شما هم از آن دسته از افرادی هستید که سرتان شلوغ است و فرصت خوردن غذای درست و حسابی را ندارید و متعجب هستید که چرا چاق شده و لاغر نمی شوید؟ پاسخ در کشوی میزتان است! معمولاً افراد پر مشغله مقداری پاستیل، شکلات و بیسکویت دم دست شان می گذارند تا در مواقع گرسنگی ته دلشان را بگیرد و بتوانند بدون وقفه به کارشان ادامه دهند و در پایان روز فرد احساس می کند چیزی نخورده، پس نباید چاق شود. اما این اتفاق نمی افتد! با توجه به ارزش غذایی بسیار ناچیزی که این نوع خوراکی ها دارند، فرد به معنای واقعی غذا نخورده اما اگر میزان کالری مصرفی اش را با هم جمع کند، خواهد دید که بسیار بیشتر از نیاز روزانه اش انرژی دریافت کرده، بدون اینکه مواد مغذی مورد نیاز بدنش تامین شده باشد!
خوراکی های شیرینی مانند پاستیل، به خصوص وقتی فرد برای چند ساعت چیزی نخورده باشد، به دلیل قند زیادی که دارند، با افزایش ناگهانی قندخون، احساس سیری خوبی به فرد می دهند اما این احساس فقط حدود نیم ساعت پایدار است چون افزایش قند خون با افزایش ترشح انسولین همراه است و خیلی زود دوباره گرسنگی سراغ فرد می آید، به همین دلیل است که مصرف متداول شیرینی ها باعث افزایش تعداد دفعات گرسنگی در روز شده و فرد مجبور به مصرف کالری بیشتر از نیازش می شود. به این ترتیب پاستیل و سایر شیرینی ها باعث به هم خوردن موازنه کالری های دریافتی شده و چاقی فرد را در پی دارد.
سیب سبز/ شماره ۸۸/ اردیبهشت ماه ۹۲/ ستاره سمائی/ صفحه ۴۱
