امروز، آغاز هفته نوبل با جایزه بخش پزشکی
پنج دستاورد بزرگ علمی که جایزه نوبل نگرفته اند
اعلام اسامی برندگان جوایز نوبل امسال، از امروز (دوشنبه) با جایزه نوبل پزشکی در سوئد آغاز شده، با جوایز فیزیک، شیمی، ادبیات، صلح و اقتصاد ادامه خواهد یافت.
به گزارش افکارنیوز ، جشن آغاز این رویداد در موسسه کارولینسکا در استکهلم با اعلام جایزه نوبل فیزیک در روز سه شنبه، جایزه نوبل شیمی در روز چهارشنبه و نوبل اقتصاد در روز ۱۴ اکتبر (۲۲ مهر) ادامه خواهد یافت.
همچنین جایزه نوبل صلح در روز جمعه در اسلوی نروژ اهدا خواهد شد.
تاریخ اهدای جایزه بخش ادبیات هنوز مشخص نیست.
هر جایزه شامل هشت میلیون کرونور سوئدی (۱.۲ میلیون دلار) است.
این جوایز توسط آلفرد نوبل، دانشمند و کارخانه دار سوئدی در سال ۱۸۹۵ برای دستاوردهای بزرگ در حوزه های یاد شده پایه گذاری شده است. اولین جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ وارد این رویداد شد.
در سال ۲۰۱۲ نیز جایزه نوبل پزشکی به جان گوردون از انگلیس و شینیا یاماناکا از ژاپن برای کار بر روی برنامه نویسی مجدد سلولها اهدا شد. این کار راه را برای دستاوردهای بزرگ درمانی هموار کرده است.
کمیته های پنهان جوایز هیچ گاه نشانی از برنده احتمالی جوایز بروز نمی دهند؛ اما در این گزارش به پنج دستاورد بزرگ علمی اشاره شده که علی رغم اهمیت بالای آنها، هنوز جایزه نوبل دریافت نکرده اند.
ذره هیگز
دانشمندان برای چندین دهه به دنبال ذره گریزپای بوزون هیگز بودند تا سرانجام موجودیت آن سال گذشته در آزمایشگاه فیزیک ذرات سرن تائید شد. جوایز نوبل به ایده هایی تعلق می گیرد که برای مدت طولانی شناخته شده باشند اما کشف بوزون هیگز خیلی جدیدتر از آن بود که بتوان بر روی نوبل فیزیک ۲۰۱۲ برای آن حساب باز کرد.
فرانسیس انگلرت، فیزیکدان بلژیکی و پیتر هیگز انگلیسی هر دو وجود این ذره را در دهه ۱۹۶۰ پیش بینی کرده بودند؛ اگرچه انگلرت زودتر آن را گزارش کرده بود. همچنین چندین دانشمند در مرکز سرن وجود دارند که به این کشف کمک کرده اند که از آن جمله باید به فابیولا جیانوتی ایتالیایی، رولت هویر آلمانی، تجیندر ویردی انگلیسی و جوزف اینکاندلای آمریکایی اشاره کرد.
جایزه نوبل را تنها می توان میان حداکثر سه تن تقسیم کرده و اغلب بین نظریه پردازان و افرادی که پژوهشهای عملی انجام داده اند به اشتراک گذاشته می شود.
پروژه ژنوم انسان
تلاش برای رمزگشایی دی ان ای انسان یکی از بزرگترین تلاشهای علمی تاریخ است. این پروژه با سرپرستی اریک لاندر، کریگ ونتر و فرانسیس کالینز در سال ۲۰۰۳ تکمیل شده و با جزئیات دقیق به رونمایی از آنچه انسان را ساخته پرداخته است.
این پروژه به دانشمندان در درک طیف گسترده ای از بیماری های مرموزی کمک کرده که پزشکان را برای سالها سردرگم کرده بودند. با این حال علیرغم اندازه و اهمیت آن، این پروژه فاقد برخی ویژگی های اصلی برای دستیابی به جایزه نوبل بود. کمیته های نوبل مایلند به ایده های اصلی علمی یا رویکردهای رادیکال جایزه داده و این جایزه را به افراد و نه پروژه ها اهدا کنند.
هنگامی که این پروژه آغاز شد، برخی ژنومها با موفقیت نقشه برداری شده بودند از این رو دستاورد تازه ای محسوب نمی شد و همچنین در سال ۲۰۰۲ سه دانشمند که کمکهای زودهنگامی به پژوهشهای ژنتیکی کرده بودند توانستند جایزه نوبل را در بخش پزشکی بدست بیاورند از این رو ممکن است کمیته نوبل احساس کند که این حوزه پیش از این پوشش داده شده است.
کاشت حلزونی گوش
این سمعک انقلابی به صدها هزار انسان ناشنوا کمک کرده تا بتوانند حس شنوایی را تجربه کرده و سخنان را درک کنند. این کاشت به افرادی که در اثر آسیب به سلولهای موی شنوایی در گوش داخلی ناشنوا شده اند با ارائه تحریک الکترونیکی به اعصاب شنوایی کمک می کند.
ویلیام هاوس، مخترع نسخه پایه و اول این کاشت در سال ۲۰۱۲ درگذشت و جوایز نوبل به افراد مرده تعلق نمی گیرد. اما گریم کلارک استرالیایی، اینگبورگ هوچمیر اتریشی و بلیک ویلسون آمریکایی نیز در ساخت این کاشت همکاری داشته اند.
ترکیب غشایی
کشف ترکیب غشایی به نمایش ابزاری پرداخته که پروتئینها و دیگر مواد با آنها در سلولها و بین آنها منتقل می شوند. این فرآیندی است که سلولها از آن برای سازمان دادن به فعالیتهای خود و جلوگیری از هرج ومرجی که می تواند در صورت ترکیب محتویاتشان با یکدیگر آغاز شود، استفاده می کنند.
این کشف بزرگ به توضیح فرآیندهای گوناگون از آزادسازی انسولین در خون، ارتباط بین سلولهای عصبی و شیوه عفونی سازی سلولها توسط میکروبها می پردازد. جیمز راتمان و رندی شکمان از آمریکا در سال ۲۰۰۲ جایزه پژوهش پزشکی پایه آلبرت لاسکر را بدست آوردند که نوعی پیش ساز برای جایزه نوبل محسوب می شود.
تا شدن پروتئین
تا شدن پروتئین درون سلولها یک فرآیند حیاتی است که به مولکولها ویژگیهای منحصربفرد آنها را ارائه می کند. اختلال در در این فرآیند می تواند منجر به بروز بیماریها و حساسیتها شود. کمیته نوبل ایده هایی با شانس موفقیت کم را دوست داشته که شک گرایان سنتی را برای معرفی دستاوردهای جدید نادیده می گیرند. این دقیقا همان کاری است که آرتور هورویچ و اولریچ هارتل با ایده تا شدن پروتئین خود انجام داده اند.
با کشف اینکه اسباب خاصی این فرآیند تا شدن را با جمع آوری انرژی مولکول کوچکی تحریک می کند، این دانشمندان تصورات سنتی در مورد عملکرد پروتئینها را تغییر داده و اصول جدید بنیاد گذاشتند. این حوزه که تا پیش از این کشف نشده بود، از پتانسیل زیادی برای زیست شناسی پایه و تحقیقات زیست پزشکی برخوردار است.
همچنین جایزه نوبل صلح در روز جمعه در اسلوی نروژ اهدا خواهد شد.
تاریخ اهدای جایزه بخش ادبیات هنوز مشخص نیست.
هر جایزه شامل هشت میلیون کرونور سوئدی (۱.۲ میلیون دلار) است.
این جوایز توسط آلفرد نوبل، دانشمند و کارخانه دار سوئدی در سال ۱۸۹۵ برای دستاوردهای بزرگ در حوزه های یاد شده پایه گذاری شده است. اولین جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ وارد این رویداد شد.
در سال ۲۰۱۲ نیز جایزه نوبل پزشکی به جان گوردون از انگلیس و شینیا یاماناکا از ژاپن برای کار بر روی برنامه نویسی مجدد سلولها اهدا شد. این کار راه را برای دستاوردهای بزرگ درمانی هموار کرده است.
کمیته های پنهان جوایز هیچ گاه نشانی از برنده احتمالی جوایز بروز نمی دهند؛ اما در این گزارش به پنج دستاورد بزرگ علمی اشاره شده که علی رغم اهمیت بالای آنها، هنوز جایزه نوبل دریافت نکرده اند.
ذره هیگز
دانشمندان برای چندین دهه به دنبال ذره گریزپای بوزون هیگز بودند تا سرانجام موجودیت آن سال گذشته در آزمایشگاه فیزیک ذرات سرن تائید شد. جوایز نوبل به ایده هایی تعلق می گیرد که برای مدت طولانی شناخته شده باشند اما کشف بوزون هیگز خیلی جدیدتر از آن بود که بتوان بر روی نوبل فیزیک ۲۰۱۲ برای آن حساب باز کرد.
فرانسیس انگلرت، فیزیکدان بلژیکی و پیتر هیگز انگلیسی هر دو وجود این ذره را در دهه ۱۹۶۰ پیش بینی کرده بودند؛ اگرچه انگلرت زودتر آن را گزارش کرده بود. همچنین چندین دانشمند در مرکز سرن وجود دارند که به این کشف کمک کرده اند که از آن جمله باید به فابیولا جیانوتی ایتالیایی، رولت هویر آلمانی، تجیندر ویردی انگلیسی و جوزف اینکاندلای آمریکایی اشاره کرد.
جایزه نوبل را تنها می توان میان حداکثر سه تن تقسیم کرده و اغلب بین نظریه پردازان و افرادی که پژوهشهای عملی انجام داده اند به اشتراک گذاشته می شود.
پروژه ژنوم انسان
تلاش برای رمزگشایی دی ان ای انسان یکی از بزرگترین تلاشهای علمی تاریخ است. این پروژه با سرپرستی اریک لاندر، کریگ ونتر و فرانسیس کالینز در سال ۲۰۰۳ تکمیل شده و با جزئیات دقیق به رونمایی از آنچه انسان را ساخته پرداخته است.
این پروژه به دانشمندان در درک طیف گسترده ای از بیماری های مرموزی کمک کرده که پزشکان را برای سالها سردرگم کرده بودند. با این حال علیرغم اندازه و اهمیت آن، این پروژه فاقد برخی ویژگی های اصلی برای دستیابی به جایزه نوبل بود. کمیته های نوبل مایلند به ایده های اصلی علمی یا رویکردهای رادیکال جایزه داده و این جایزه را به افراد و نه پروژه ها اهدا کنند.
هنگامی که این پروژه آغاز شد، برخی ژنومها با موفقیت نقشه برداری شده بودند از این رو دستاورد تازه ای محسوب نمی شد و همچنین در سال ۲۰۰۲ سه دانشمند که کمکهای زودهنگامی به پژوهشهای ژنتیکی کرده بودند توانستند جایزه نوبل را در بخش پزشکی بدست بیاورند از این رو ممکن است کمیته نوبل احساس کند که این حوزه پیش از این پوشش داده شده است.
کاشت حلزونی گوش
این سمعک انقلابی به صدها هزار انسان ناشنوا کمک کرده تا بتوانند حس شنوایی را تجربه کرده و سخنان را درک کنند. این کاشت به افرادی که در اثر آسیب به سلولهای موی شنوایی در گوش داخلی ناشنوا شده اند با ارائه تحریک الکترونیکی به اعصاب شنوایی کمک می کند.
ویلیام هاوس، مخترع نسخه پایه و اول این کاشت در سال ۲۰۱۲ درگذشت و جوایز نوبل به افراد مرده تعلق نمی گیرد. اما گریم کلارک استرالیایی، اینگبورگ هوچمیر اتریشی و بلیک ویلسون آمریکایی نیز در ساخت این کاشت همکاری داشته اند.
ترکیب غشایی
کشف ترکیب غشایی به نمایش ابزاری پرداخته که پروتئینها و دیگر مواد با آنها در سلولها و بین آنها منتقل می شوند. این فرآیندی است که سلولها از آن برای سازمان دادن به فعالیتهای خود و جلوگیری از هرج ومرجی که می تواند در صورت ترکیب محتویاتشان با یکدیگر آغاز شود، استفاده می کنند.
این کشف بزرگ به توضیح فرآیندهای گوناگون از آزادسازی انسولین در خون، ارتباط بین سلولهای عصبی و شیوه عفونی سازی سلولها توسط میکروبها می پردازد. جیمز راتمان و رندی شکمان از آمریکا در سال ۲۰۰۲ جایزه پژوهش پزشکی پایه آلبرت لاسکر را بدست آوردند که نوعی پیش ساز برای جایزه نوبل محسوب می شود.
تا شدن پروتئین
تا شدن پروتئین درون سلولها یک فرآیند حیاتی است که به مولکولها ویژگیهای منحصربفرد آنها را ارائه می کند. اختلال در در این فرآیند می تواند منجر به بروز بیماریها و حساسیتها شود. کمیته نوبل ایده هایی با شانس موفقیت کم را دوست داشته که شک گرایان سنتی را برای معرفی دستاوردهای جدید نادیده می گیرند. این دقیقا همان کاری است که آرتور هورویچ و اولریچ هارتل با ایده تا شدن پروتئین خود انجام داده اند.
با کشف اینکه اسباب خاصی این فرآیند تا شدن را با جمع آوری انرژی مولکول کوچکی تحریک می کند، این دانشمندان تصورات سنتی در مورد عملکرد پروتئینها را تغییر داده و اصول جدید بنیاد گذاشتند. این حوزه که تا پیش از این کشف نشده بود، از پتانسیل زیادی برای زیست شناسی پایه و تحقیقات زیست پزشکی برخوردار است.
