دست برتر در ژنو ۲
با گذشت سه سال از بحران سوریه و فرسایشی شدن نبرد میان ارتش، دولت و نیروهای مردمی این کشور با گروه های مسلح تروریستی مورد حمایت غرب و رژیم های مرتجع عربی، اینک چشم ها به نشست موسوم به «ژنو ۲» دوخته شده است، تا مگر خط پایانی بر بحران سه ساله باشد.
به گزارش افکارنیوز ، درباره این نشست و آینده تحولات سوریه موارد ذیل قابل توجه است:
۱- نشست ژنو ۲ در واقع امتدادی از نشست ژنو ۱ است که در ژوئن سال ۲۰۱۲ (خرداد ۹۱) با حضور کشورهای مختلف (اعم از مخالفان و حامیان سوریه) ، سازمان ملل و البته بدون حضور ایران در پایتخت سوئیس برگزار شد. طبق مصوبات ژنو ۱ حل بحران سوریه از طریق توافق همه گروه های درگیر در این کشور و دولت سوریه در جهت تشکیل «دولت انتقالی» امکان پذیر است و دولت انتقالی زمام امور کشور را در مرحله انتقالی به عهده می گیرد. در این نشست به سرنوشت بشار اسد در این فرآیند اشاره مستقیمی نشد، زیرا میان آمریکا و روسیه نسبت به رفتن یا ماندن او اختلاف جدی وجود داشت و این دو قدرت جهانی برای گذر از اختلافات، این موضوع را مسکوت گذاردند.
۲- در بحران سوریه اکنون سه سطح از بازیگران نقش دارند؛ بازیگران داخلی، منطقه ای و بین المللی. اتفاقی که در حال حاضر شاهد آن هستیم این است که اولا در سطح عمومی بحران، جنگ به یک حالت فرسایشی تبدیل شده. در این جنگ فرسایشی اگرچه حجم انبوه حمایت های مالی و تسلیحاتی محور عربی - غربی به کمک تروریست ها آمده است و غربی ها و عرب ها انتظار داشتند ماجرا به نفع آنها یکسره شود ولی طی ماه های گذشته و به خصوص پس از فتح شهر استراتژیک «القصیر» صحنه نبرد کاملا به نفع نظام سوریه تغییر کرده و موقعیت گروه های مسلح تروریستی نیز روز به روز ضعیف تر می شود.
۳- در حالی که برخی ناظران سیاسی نسبت به ژنو ۲ خوشبین هستند و با توجه به نرمش برخی کشورهای مخالف سوریه (به ویژه آمریکا، ترکیه و قطر) به یک توافق سیاسی درباره آینده سوریه و آتش بس امید بسته اند، اما برخی دیگر از تحلیلگران بر این باورند که معادلات بحران سوریه، پیچیده تر از آن است که به آسانی از طریق سیاسی حل شود. استدلال گروه اول بر این اساس است که در ماه های اول جنگ، دولت های غربی، عربی، ترکیه و رژیم صهیونیستی، سقوط سریع حکومت سوریه توسط مخالفان مورد حمایت خود را بارها پیش بینی کرده و می گفتند «اسد باید برود» . ایهود باراک - وزیر دفاع وقت رژیم صهیونیستی - در دسامبر ۲۰۱۱ گفت که اسد «ظرف چند هفته» خواهد رفت. بی بی سی در جولای ۲۰۱۲ نوشت که اسد تا ۳۰ روز دیگر می رود. پس از ترور برخی نزدیکان اسد، در ۲۱ جولای ۲۰۱۲ اکونومیست نوشت که اسد به زودی خواهد رفت. ال مانیتور هم در ژانویه ۲۰۱۳ ادعا کرد که اسد تا ماه مارس ۲۰۱۳ سرنگون خواهد شد. اوباما در مارس ۲۰۱۲ تاکید کرده بود «من مطمئن هستم که اسد می رود. بحث بر سر رفتن یا نرفتن او نیست، بحث بر سر زمان آن است. »
اما با گذشت سه سال، حکومت سوریه همچنان پابرجاست و مقامات آمریکایی اینک گفته اند ارزیابی های اطلاعاتی که زمانی نشان می دادند بشار اسد در آستانه شکست است، اکنون می گویند او می تواند در آینده زمام امور سوریه را در دست داشته باشد. پس از مدتی آمریکا فراتر از این رفته و حتی گفته شده که اسد مجاز است در انتخابات آینده ریاست جمهوری شرکت کند. پیروزی های میدانی ارتش سوریه نیز از دیگر دلایلی است که حاکی از ثبات بیشتر نظام سوریه و نویدبخش پایان بحران در این کشور است.
در واقع ترس از پیروزی گروه های تروریستی سلفی و همپیمانان القاعده، دولت های غربی را در حمایت از مخالفان دچار تردید جدی کرده است. اکنون در صحنه میدانی ابزارهای فشار تروریستی ناکارآمدی خود را نشان داده و غربی ها در مقابل شرایط پیچیده ای قرار گرفته اند. آنها با پایان بحران سوریه باید به استقبال تروریست هایی بروند که از آنها حمایت کرده اند. در چنین شرایطی مقامات غربی به برخی از رهبران معارضین اطلاع داده اند که مذاکرات ژنو لزوماً به معنای کنار گذاشتن بشار اسد از قدرت نیست، برای این که با رفتن او آشوب کامل بر سوریه حکمفرما خواهد شد، و گروه های تندروی اسلامی قدرت را در دست خواهند گرفت! این بهانه در حالی است که گروه های یاد شده طی ۳ سال گذشته برای سقوط دولت اسد موفقیتی نداشته اند.
۴- در صحنه سیاسی نیز پیوند گروه های تروریستی و مخالف مسلح نه تنها از انسجام برخوردار نیست بلکه تنش و درگیری خونینی بین آنها (داعش، جبهه اسلامی، جبهه النصره و ارتش آزاد) جریان دارد. اجزای ائتلاف ملی که تلاش می کردند خود را تنها نماینده مردم سوریه نشان دهند اکنون حتی در درون خود نیز با شوراهای ملی که طیفی از گروه های مختلف را دربر می گیرد در تضاد به سر می برند و مخالف مشارکت در نشست ژنو ۲ هستند. سؤالی که وجود دارد این که آنچه تا به حال تحت نام ائتلاف و به عنوان نماینده مردم سوریه معرفی می شد امروز در چه جایگاهی قرار دارد، آنها چه کسانی هستند و آیا نماد سیاست های کشورهای غربی هستند یا نماد اراده مردم سوریه؟ ! از طریق نظر سنجی هایی که موسسات معروف غربی مانند «گالوپ» به عمل آورده اند، امروز ۷۰ درصد مردم به بشار اسد رای خواهند داد و اکثریت مردم مخالف آنچه اراده براندازی در سوریه است در حرکت هستند.
۵- کسانی که نسبت به ژنو ۲ بدبین هستند به ظهور نسل جدیدی از عناصر القاعده اشاره دارند که با رویکرد تکفیری و با حمایت کشورهایی چون عربستان سعودی، نه تنها سوریه، بلکه لبنان و عراق را تبدیل به جولانگاه خود کرده و در آینده این احتمال هست که معادلات میدانی در سایر کشورهای حامی خود را نیز تغییر بدهند. این گروه ها به هیچ وجه راهکار سیاسی و گفت و گو با نظام حاکم را قبول ندارند و تنها با تکیه بر سلاح و نبرد میدانی، درصدد سرنگونی نظام و برپایی امارت به اصطلاح «اسلامی» در سوریه هستند.
نکته دیگر آن است که بسیاری از این گروه ها، خارجی هستند و اساسا حق مشارکت در آینده سیاسی سوریه را ندارند. یک مرکز پژوهشی بین المللی درباره گروه های تندرو گزارش داده که سوریه به مرکز تروریست های ۷۰ کشور جهان تبدیل شده است. اکثر این افراد در چارچوب گروه های جبهه النصره، داعش (دولت اسلامی در عراق و شام) به کار گرفته شده اند که هر دو وابسته به القاعده هستند. عربستان که در سوریه به اهداف خود نرسیده است، مدتی است بحران را به لبنان و عراق تسری داده است. ترورها و انفجارات بیروت و معرکه استان الانبار در غرب عراق، نمونه ای از سیاست بحران زایی منطقه ای آل سعود محسوب می شود.
۶- به این ترتیب می توان گفت نشست ژنو ۲ گره ای از بحران سوریه نخواهد گشود.
۱- نشست ژنو ۲ در واقع امتدادی از نشست ژنو ۱ است که در ژوئن سال ۲۰۱۲ (خرداد ۹۱) با حضور کشورهای مختلف (اعم از مخالفان و حامیان سوریه) ، سازمان ملل و البته بدون حضور ایران در پایتخت سوئیس برگزار شد. طبق مصوبات ژنو ۱ حل بحران سوریه از طریق توافق همه گروه های درگیر در این کشور و دولت سوریه در جهت تشکیل «دولت انتقالی» امکان پذیر است و دولت انتقالی زمام امور کشور را در مرحله انتقالی به عهده می گیرد. در این نشست به سرنوشت بشار اسد در این فرآیند اشاره مستقیمی نشد، زیرا میان آمریکا و روسیه نسبت به رفتن یا ماندن او اختلاف جدی وجود داشت و این دو قدرت جهانی برای گذر از اختلافات، این موضوع را مسکوت گذاردند.
۲- در بحران سوریه اکنون سه سطح از بازیگران نقش دارند؛ بازیگران داخلی، منطقه ای و بین المللی. اتفاقی که در حال حاضر شاهد آن هستیم این است که اولا در سطح عمومی بحران، جنگ به یک حالت فرسایشی تبدیل شده. در این جنگ فرسایشی اگرچه حجم انبوه حمایت های مالی و تسلیحاتی محور عربی - غربی به کمک تروریست ها آمده است و غربی ها و عرب ها انتظار داشتند ماجرا به نفع آنها یکسره شود ولی طی ماه های گذشته و به خصوص پس از فتح شهر استراتژیک «القصیر» صحنه نبرد کاملا به نفع نظام سوریه تغییر کرده و موقعیت گروه های مسلح تروریستی نیز روز به روز ضعیف تر می شود.
۳- در حالی که برخی ناظران سیاسی نسبت به ژنو ۲ خوشبین هستند و با توجه به نرمش برخی کشورهای مخالف سوریه (به ویژه آمریکا، ترکیه و قطر) به یک توافق سیاسی درباره آینده سوریه و آتش بس امید بسته اند، اما برخی دیگر از تحلیلگران بر این باورند که معادلات بحران سوریه، پیچیده تر از آن است که به آسانی از طریق سیاسی حل شود. استدلال گروه اول بر این اساس است که در ماه های اول جنگ، دولت های غربی، عربی، ترکیه و رژیم صهیونیستی، سقوط سریع حکومت سوریه توسط مخالفان مورد حمایت خود را بارها پیش بینی کرده و می گفتند «اسد باید برود» . ایهود باراک - وزیر دفاع وقت رژیم صهیونیستی - در دسامبر ۲۰۱۱ گفت که اسد «ظرف چند هفته» خواهد رفت. بی بی سی در جولای ۲۰۱۲ نوشت که اسد تا ۳۰ روز دیگر می رود. پس از ترور برخی نزدیکان اسد، در ۲۱ جولای ۲۰۱۲ اکونومیست نوشت که اسد به زودی خواهد رفت. ال مانیتور هم در ژانویه ۲۰۱۳ ادعا کرد که اسد تا ماه مارس ۲۰۱۳ سرنگون خواهد شد. اوباما در مارس ۲۰۱۲ تاکید کرده بود «من مطمئن هستم که اسد می رود. بحث بر سر رفتن یا نرفتن او نیست، بحث بر سر زمان آن است. »
اما با گذشت سه سال، حکومت سوریه همچنان پابرجاست و مقامات آمریکایی اینک گفته اند ارزیابی های اطلاعاتی که زمانی نشان می دادند بشار اسد در آستانه شکست است، اکنون می گویند او می تواند در آینده زمام امور سوریه را در دست داشته باشد. پس از مدتی آمریکا فراتر از این رفته و حتی گفته شده که اسد مجاز است در انتخابات آینده ریاست جمهوری شرکت کند. پیروزی های میدانی ارتش سوریه نیز از دیگر دلایلی است که حاکی از ثبات بیشتر نظام سوریه و نویدبخش پایان بحران در این کشور است.
در واقع ترس از پیروزی گروه های تروریستی سلفی و همپیمانان القاعده، دولت های غربی را در حمایت از مخالفان دچار تردید جدی کرده است. اکنون در صحنه میدانی ابزارهای فشار تروریستی ناکارآمدی خود را نشان داده و غربی ها در مقابل شرایط پیچیده ای قرار گرفته اند. آنها با پایان بحران سوریه باید به استقبال تروریست هایی بروند که از آنها حمایت کرده اند. در چنین شرایطی مقامات غربی به برخی از رهبران معارضین اطلاع داده اند که مذاکرات ژنو لزوماً به معنای کنار گذاشتن بشار اسد از قدرت نیست، برای این که با رفتن او آشوب کامل بر سوریه حکمفرما خواهد شد، و گروه های تندروی اسلامی قدرت را در دست خواهند گرفت! این بهانه در حالی است که گروه های یاد شده طی ۳ سال گذشته برای سقوط دولت اسد موفقیتی نداشته اند.
۴- در صحنه سیاسی نیز پیوند گروه های تروریستی و مخالف مسلح نه تنها از انسجام برخوردار نیست بلکه تنش و درگیری خونینی بین آنها (داعش، جبهه اسلامی، جبهه النصره و ارتش آزاد) جریان دارد. اجزای ائتلاف ملی که تلاش می کردند خود را تنها نماینده مردم سوریه نشان دهند اکنون حتی در درون خود نیز با شوراهای ملی که طیفی از گروه های مختلف را دربر می گیرد در تضاد به سر می برند و مخالف مشارکت در نشست ژنو ۲ هستند. سؤالی که وجود دارد این که آنچه تا به حال تحت نام ائتلاف و به عنوان نماینده مردم سوریه معرفی می شد امروز در چه جایگاهی قرار دارد، آنها چه کسانی هستند و آیا نماد سیاست های کشورهای غربی هستند یا نماد اراده مردم سوریه؟ ! از طریق نظر سنجی هایی که موسسات معروف غربی مانند «گالوپ» به عمل آورده اند، امروز ۷۰ درصد مردم به بشار اسد رای خواهند داد و اکثریت مردم مخالف آنچه اراده براندازی در سوریه است در حرکت هستند.
۵- کسانی که نسبت به ژنو ۲ بدبین هستند به ظهور نسل جدیدی از عناصر القاعده اشاره دارند که با رویکرد تکفیری و با حمایت کشورهایی چون عربستان سعودی، نه تنها سوریه، بلکه لبنان و عراق را تبدیل به جولانگاه خود کرده و در آینده این احتمال هست که معادلات میدانی در سایر کشورهای حامی خود را نیز تغییر بدهند. این گروه ها به هیچ وجه راهکار سیاسی و گفت و گو با نظام حاکم را قبول ندارند و تنها با تکیه بر سلاح و نبرد میدانی، درصدد سرنگونی نظام و برپایی امارت به اصطلاح «اسلامی» در سوریه هستند.
نکته دیگر آن است که بسیاری از این گروه ها، خارجی هستند و اساسا حق مشارکت در آینده سیاسی سوریه را ندارند. یک مرکز پژوهشی بین المللی درباره گروه های تندرو گزارش داده که سوریه به مرکز تروریست های ۷۰ کشور جهان تبدیل شده است. اکثر این افراد در چارچوب گروه های جبهه النصره، داعش (دولت اسلامی در عراق و شام) به کار گرفته شده اند که هر دو وابسته به القاعده هستند. عربستان که در سوریه به اهداف خود نرسیده است، مدتی است بحران را به لبنان و عراق تسری داده است. ترورها و انفجارات بیروت و معرکه استان الانبار در غرب عراق، نمونه ای از سیاست بحران زایی منطقه ای آل سعود محسوب می شود.
۶- به این ترتیب می توان گفت نشست ژنو ۲ گره ای از بحران سوریه نخواهد گشود.
