«چهل منبر» رسمی سنتی در میان مردم خرم‌آباد

مردم لرستان این روزها با نزدیک شدن به تاسوعا و عاشورای حسینی با سیاه کردن تکیه‌گاه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها و نصب پرچم‌های مشکی بر درب منازل، و ... خود را جهت عزاداری و سوگواری سالار شهیدان و 72 تن از یاران باوفایش آماده کردند.

مردم این دیار در این ایام با حضور در محل‌های عزاداری و تشکیل مجالس نوحه‌سرایی و سینه‌زنی به گرامیداشت این روزها می‌پردازند.

دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در سراسر لرستان گردهم می‌آیند و با کامل شدن هیئت با تشکیل دو ستون به عزاداری می‌پردازند.

مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان در 12 شهرستان، 25 شهر و بیش از دو هزار و 800 روستای لرستان در حال برگزاری است.

در هر نقطه از لرستان برپای مراسم عزای امام حسین (ع) به شکل‌های مختلف سنتی گل‌مال، تعزیه‌خوانی، چهل منبر، روضه و ... برگزار می‌شود.

زنان و دختران خرم‌آبادی در روز تاسوعای حسینی با پای برهنه و صورت پوشیده چادر عزای اهل بیت عصمت و طهارت بر تن کرده، شمع‌های حزن و اندوه را در این شهر روشن می‌کنند.

در این مراسم که در روز تاسوعای حسینی برگزار می‌شود، زنان خرم‌آبادی به یاد اسارت حضرت زینب (س)، با پای برهنه و با نقابی بر صورت، از محله «باغ دختران» حرکت کرده و چهل شمع در خانه‌هایی که درب آنها باز است، روشن می‌کنند و به خانه‌هایی که شمع در آنها روشن می‌شود، منبر گفته می‌شود.

ُاز جمله این آیین که پیوندی دیرینه با عدد چهل دارد، برپایی رسم «چهل منبر» در تاسوعای حسینی در منطقه لرستان است که به گونه‌های مختلفی در این منطقه به اجرا در می‌آید.

در این رسم که در خرم‌آباد به آن «دختران چهل منبری» هم می‌گویند، دخترانی سیاه‌پوش و نقابدار با پای بدون کفش به صورت گروهی، از اول صبح تاسوعا، مجالس عزا و حسینیه‌های شهر را می‌گردند و با نیت و خواسته‌های مختلف به ویژه بخت‌گشایی در هر جلسه و مراسم عزاداری یک شمع روشن می‌کنند تا چهل منبر را سر بزنند و چهل شمع روشن کنند.

در بخش‌های دیگری از لرستان از جمله بروجرد و دیگر شهرهای استان این رسم شکلی دیگر دارد، در رسم «چهل منبر» که در خرم‌آباد تنها توسط زنان و دختران جوان انجام می‌پذیرد در بروجرد تنها به زنان اختصاص نداشته و مردان نیز در آن مشارکت می‌کنند.

در غروب تاسوعا، بسیاری از مردم و به ویژه کسانی که در شب‌های قبل سقاخانه داشته‌اند، درهای خانه خود را به روی مردم باز می‌کنند و سینی بزرگی در ورودی خانه یا حیاط می‌گذارند و در آن به یادبود شهدای کربلا شمع روشن می‌کنند و با نوشیدنی و دیگر نذورات از میهمانان پذیرایی می‌کنند.

بسیاری از زنان و مردان با تهیه چهل شمع، با پای برهنه و بدون اینکه با کسی صحبت کنند، از این خانه به آن خانه رفته و شمع‌های خود را در چهل سقاخانه می‌گذارند.

با این کار ضمن عزاداری، حاجات و خواسته‌های خود را نیز یادآوری می‌کنند و از امام حسین و یارانش شفاعت می‌طلبند که این آئین به چهل منبر مشهور است.

این مراسم فردا در برخی شهرهای لرستان از جمله خرم‌آباد و بروجرد برگزار می‌شود.

لرستانی‌ها در ماه محرم به ویژه 10 روز نخست آن مراسم‌هایی نظیر نواختن ساز و دهل(چمرانه)، مراسم گل‌مالی و ... را اجرا می‌کنند.

 در روز تاسوعا برخی از بانوان لرستانی در عزای سید الشهدا و به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می‌افتند و با زمزمه ذکر و مناجات چهل شمع را در چهل منبر عزای حسین(ع) به نیت برآورده شدن حاجت روشن می‌کنند.

در ادامه معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه لرستان در خصوص این سنت دیرینه مردم خرم‌آباد ضمن تسلیت ایام شهادت سرور و سالار شهیدان گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند، این کار خلاف شرعی است، زیرا مردم ادعا دارند که به یاد اسارت چهل منزل اهل بیت (ع) از کوفه تا شام این مراسم برگزار می‌شود.

حجت الاسلام محمدجواد عباس‌زاده اظهار داشت: این مراسم سنتی در خرم‌آباد از امامزاده زیدبن‌علی (ع) خرم‌آباد به سمت ساحلی شروع می‌شود.

وی افزود: 99درصد شرکت کننده در این مراسم بانوان هستند و هر نفر به یاد اسارت اهل بیت چهل شمع را روشن می‌کند.

این مسئول با بیان اینکه چون بدون کفش و پای برهنه این کار را انجام می‌دهند، باید مواظب باشند، افزود: این برنامه مختص به خرم‌آباد است و باید ساماندهی شود.

منبع: فارس