عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی:
برجام مشمول لغو همه تحریم ها نیست/ منشأهای مختلف تحریم ها؛ سدی بر لغو آن ها
به نظر می رسد تحریم هایی شکل گرفته در حوزه پرونده هسته ای نیز منشأ حقوقی متفاوتی دارند؛ یعنی یکسری از تحریم ها ناشی از قطعنامه های مصوب و لازم الاجرای شورای امنیت سازمان ملل متحد است، بخش دیگری از این تحریم ها در اروپا شکل‌گرفته است و بخشی از آن ها نیز مربوط به ایالات‌متحده امریکا است. تحریم های آمریکا نیز خود به دو قسمت تقسیم می شود که شامل تحریم های اعمال‌شده دولت آمریکا و تحریم های مصوب کنگره این کشور است.
به گزارش لرستان خبر، «دکتر محمدجواد حق‌شناس» عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، مدیرمسئول روزنامه اعتماد ملی و استاد دانشگاه در گفتگویی اختصاصی با «پارس» در واکاوی اظهارات رئیس جمهور درباره تحریم ها در زمان انعقاد برجام و بعد از اجرای آن و منشأ تحریم های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران گفت:
پارس: رئیس جمهور در نشست اخیر شورای اداری کهگیلویه و بویر احمد اظهار کردند که «از همان روز اول به تیم مذاکره‌کننده گفتم هدف ما حل تحریم نیست، بلکه موانع تحریم را باید از بین ببریم که یکی از آن ها PMD است.» این در حالی است آقای روحانی پیش‌ازاین سخن از لغو تمام تحریم ها می زدند؛ ولی الآن هدف برجام را برداشتن موانع تحریم ها می دانند؟
به نظر می رسد که برجام یکی از توافقاتی بود که با یک هدف تعریف نمی شود. این توافق ابعاد مختلفی دارد که یکی از کارکردهای آن بحث رفع تحریم ها بود. طبیعتاً ابعاد دیگری نیز در دستور کار بوده که اگر آن ها نیز در یک فضا و قاعده کلی مورد بحث قرار گیرد، بایستی در حوزه های بررسی بدان توجه شود. به نظر می رسد که درمجموع در این بخش نیز توفیقاتی برای دولت و کشور شکل‌گرفته است که نمی توان آن ها را نادیده گرفت و مدعی شد که برجام نتوانسته به اهداف خود در این حوزه ها برسد. ازجمله می توان به امکان صادرات نفت اشاره کرد که قبل از دولت آقای روحانی و توافق میزان صادرات نفت ایران به زیر یک‌میلیون بشکه رسیده و به‌شدت محدودشده بود؛ ولی به‌هرحال امروز هم توان تولید و هم امکان صادرات به فضای قبل از تحریم ها برگشته است. مباحثی در رابطه با بیمه کشتی رانی و قراردادهای بین المللی در رابطه با رفع تحریم ها از صادرات مواد نفتی و پتروشیمی از اتفاقات دیگری است که در این برهه شکل‌گرفته است و به نظر می رسد که این موارد در یک نگاه کلان و همه جانبه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
پارس: رئیس جمهور در زمان انعقاد برجام در سال 94 بیان کردند که «طبق این توافق در روز اجرای توافق تمامی تحریم ها، حتی تحریم های تسلیحاتی، موشکی و اشاعه ای هم به صورتی که در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحریم های مالی و بانکی و مربوط به بیمه و حمل‌ونقل و مربوط به پتروشیمی و فلزات گران بها و تمام تحریم های اقتصادی به‌طور کامل لغو و نه تعلیق خواهد شد»؛ اما از همان ابتدا مشخص بود که همه تحریم ها لغو نمی شود و بعداً نیز همین امر اتفاق افتاد و مواردی هم که لغو شده، فضای لازم برای مبادلات ایجاد نشده است. آیا این وعده ها تحقق پیداکرده است؟
به نظر می رسد که با تحریم ها به‌صورت یکپارچه و با یک عنوان عمومی تحریم ها نمی توان برخورد کرد. درواقع تحریم ها یک ساختار و فرایند دارند و منشأ آن ها نیز متفاوت است. کشور از ابتدای انقلاب درگیر تحریم بوده است. طبیعتاً ما بعد از اشغال سفارت آمریکا به یک تقابل جدی و رودررو با این کشور وارد شدیم و از همان زمان ساختار تحریم ها علیه ایران شکل گرفت و در مقاطعی تسری پیدا کرد. شاید در یک مقطع اروپایی ها هم به روند تحریم پیوستند. بخشی از منشأ این تحریم ها مربوط به اختلاف‌نظر ایران با کشورهای غربی و مشخصاً آمریکا به خاطر مباحث مربوط به حقوق بشری است. منشأ دوم آن به اختلاف ایران با غربی ها به خاطر حمایت ایران از آرمان فلسطین برمی گردد. به‌هرحال ایران خود را مقید به این موضوع می داند و طبیعتاً رژیم اشغالگر اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد؛ این موضوع یکی از محورهای اختلافی ما با غربی ها را تشکیل می دهد. منشأ سوم نیز به حمایت ایران از برخی سازمان ها و جنبش های منطقه ای مقاومت مثل حزب الله یا نیروهای فلسطینی برمی گردد که این گروه ها به‌زعم طرف غربی تروریستی هستند و موجب اختلاف جدی ایران با غرب می شود. چهارمین منشأ نیز برخاسته از مباحث هسته ای است که در این امر نیز ایران با کشورهای بزرگ اختلاف دارد.
به نظر می رسد تحریم هایی شکل گرفته در حوزه پرونده هسته ای نیز منشأ حقوقی متفاوتی دارند؛ یعنی یکسری از تحریم ها ناشی از قطعنامه های مصوب و لازم الاجرای شورای امنیت سازمان ملل متحد است، بخش دیگری از این تحریم ها در اروپا شکل‌گرفته است و بخشی از آن ها نیز مربوط به ایالات‌متحده امریکا است. تحریم های آمریکا نیز خود به دو قسمت تقسیم می شود که شامل تحریم های اعمال‌شده دولت آمریکا و تحریم های مصوب کنگره این کشور است.
توافقی که بین ایران و گروه 1+5 بحث می شود، مشمول چند دسته از این تحریم ها است؛ تحریم هایی با منشأ سازمان ملل متحد، تحریم های مصوب شورای اتحادیه اروپایی و تحریم های ناشی از مصوبات دولت آمریکا و نه کنگره این کشور مشمول این توافق شده است. طبیعتاً ما شاهد یکسری اتفاقات قانونی و گشایش هایی در این حوزه ها هستیم؛ اما روال برگشت از سیستم اجرای تحریم ها به لحاظ حقوقی یک پرسه زمان بر و نیازمند طی مراحل حقوقی در حوزه های مختلف است. حوزه های سرمایه گذاری و شرکت ها نیز بایستی هماهنگی لازم را داشته باشند. به نظر می رسد که نگاه بایستی کارشناسانه و مبتنی بر انصاف باشد تا در این حوزه به یک قضاوت مناسب برسیم.
پارس: همان طور که حضرت‌عالی به منشأ تحریم ها اشاره فرمودید و با توجه به اینکه منشأ آن متفاوت است، نمی توان ادعا کرد که تمامی تحریم ها حتی تحریم هایی که ناظر به پرونده هسته ای است، به‌صورت یکجا رفع شود و این در حالی است که رئیس جمهور به برداشته شدن آن ها در روز اجرای توافق اصرار داشتند!
تحریم هایی که به‌عنوان نمونه به سبب حمایت از حزب الله و حماس علیه ایران اعمال‌شده است، ربطی به پرونده هسته ای و قول و وعده های آقای روحانی ندارد. تا زمانی که ارتباط و حمایت ما از این گروه ها و دیدگاه هایمان باقی است، اتفاقی رخ نمی دهد. تا زمانی که سیاست های ایران حمایت از محور مقاومت است، این تحریم ها نیز بر سر جای خود خواهد بود. مباحث حقوق بشری نیز همین‌طور است. غربی ها نگاه خاص خود را دارند و به‌عنوان نمونه مخالف قانون اعدام هستند. ما این قانون را در کشور داریم و تا زمانی که بر این باور هستیم، تغییری در تحریم های ناظر به آن رخ نمی دهد. طبیعتاً آن ها نبایستی انتظار تغییر این امر را داشته باشند و ما نیز اصلاً به این قاعده عمل نمی کنیم.
منبع: پارس نیوز
