ریزگردها نفس "قلب زاگرس" را گرفت/ زوال ۶۰۰ هزار هکتار از جنگل‌های لرستان

به گزارش لرستان خبر، یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس متعلق به استان لرستان است که در حال حاضر ۶۰۰ هزار هکتار از این جنگل‌ها دچار زوال بلوط شده و این سرمایه ارزشمند در حال نابودی جنگل‌های زاگرس اکوسیستم‌های طبیعی باارزش و ظرفیت‌های منحصربه‌فردی است که جنگل‌های 11 استان زاگرس‌نشین را در خود جای‌داده و تنوع زیادی از گونه‌های گیاهی و جانوری را دارا است، جنگل‌های استان لرستان که قلب زاگرس به شمار می‌رود دیگر حال‌ و روز خوشی ندارند و فاجعه‌ای به نام نابودی درختان زاگرس در راه است.

تخریب جنگل‌های زاگرس، ذغال گیری، گسترش کشاورزی ناپایدار، آتش‌سوزی، زوال، خشک‌سالی، تغییر کاربری و چرای بی‌رویه دام، خشک‌سالی و از همه مهم‌تر پدیده وارداتی گردوغبار نفس را بر قلب زاگرس تنگ کرده، حیات جنگل‌ها را به مخاطره انداخته و نیستی را در بلوطستان رقم‌زده است و این سرمایه ارزشمند به‌راحتی در حال از دست رفتن است.

مرگ تدریجی جنگل‌های زاگرس

استان لرستان سال‌هاست در سیطره ریز گردها قرار دارد و طی امسال نیز 60 روز غبارآلوده را سپری کرده، حضور ماندگار این مهمان ناخوانده بحرانی را به وجود آورده که نه‌تنها مردم را از نعمت هوای سالم محروم کرده بلکه حیات جنگل‌ها را نیز به مخاطره انداخته است.

الهام برنا معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان اظهار داشت: خشک‌سالی، آتش‌سوزی، بیماری‌ها و گردوغبار از عوامل تأثیرگذار در بحث  زوال بلوط است.

وی اظهار داشت: آنچه سبب مشکلات در جنگل‌ها شده عوامل اولیه و ثانویه است که گردوغبار، خشک‌سالی،کشاورزی، ذغال گیری و آتش‌سوزی عوامل اولیه و بیماری‌هایی مانند کرم چوب‌خوار عوامل  ثانویه است که همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده و شرایطی را ایجاد کرده تا این تنش بیشتر شود و  قدرت جنگل‌ها کاهش‌یافته است.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان عنوان کرد: در بخش‌هایی که غلظت بروز ریزگردها  بیشتر است مانند شهرستان کوهدشت و چگنی زوال بلوط نیز خیلی بیشتر است.

جنگل‌های زاگرس درخطر نابودی

وی با اشاره به اینکه درختان فیلتری هستند که  گردوغباری که از خوزستان به سمت شرق کشور حرکت می‌کند را جذب می‌کنند بیان کرد: جنگل‌های زاگرس یک مانع طبیعی به شمار می‌روند که سبب شده گردوغباری که در خوزستان به استان‌های هم‌جوار مانند لرستان وارد می‌شود را تلطیف و زمانی از استان لرستان به مرکز عبور می‌کنند را مانع ‌شود به‌طوری‌که طی چند سال اخیر مرکز کشور تنها چند بار درگیر گردوغبار بود درحالی‌که استان‌های غربی و لرستان چندین ماه از سال را درگیر ریز گردها هستند.

برنا تصریح کرد: جنگل‌های زاگرس نقش حیاتی برای کشور دارند به‌طوری‌که یکی از حیاتی‌ترین المان‌های طبیعی و حیاتی کشور به شمار می‌روند که نقش بسیار مهمی در آب‌های زیرزمینی منطقه دارد؛ پوشش گیاهی و کوهستانی بودن زاگرس مانع خوبی برای جلوگیری از گردوغبار است و ریزگردها را به خود جذب می‌کند ولی متأسفانه همین پدیده گردوغبار سبب ضعیف شدن جنگل‌های زاگرس شده و به مرحله‌ای می‌رسد که توان خود پالایی ندارد.

وی با اشاره به اینکه 21 درصد از جنگل‌های زاگرس براثر ورود گردوغبار دچار خشکیدگی شده است خاطرنشان کرد: چهار درصد جنگل‌ها در وضعیت خیلی بحرانی، 10 و نیم درصد بحرانی، شش و نیم درصد نیمه بحرانی و 79 درصد حالت عادی دارند؛ اگر همین روند ادامه پیدا کند، شکنندگی جنگل‌های زاگرس بیشتر شود و خشک‌سالی‌ها نیز پابرجا باشد زاگرس نمی‌تواند وظیفه خود را انجام دهد و جذبی داشته باشد.

600 هزار هکتار از جنگل‌های لرستان دچار زوال بلوط شد

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه هر هکتار جنگل می‌تواند 60 تا 70 تن گردوغبار را در سال جذب کند گفت: یک‌میلیون و 200 هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس متعلق به استان لرستان است، از این میزان 43 درصد جنگل است که 600 هزار هکتار با نسبت‌های متفاوت دچار زوال بلوط شده است.

وی بابیان اینکه 70 درصد از استان لرستان دارای پوشش جنگلی و مرتع است اظهار داشت: هزار و 750 گونه گیاهی در استان لرستان وجود دارد که گونه شاخص و قالب جنگل‌های استان بلوط ایرانی است.

برنا افزود: محیط‌زیست زیربنا و بستر توسعه کشور است و زاگرس یکی از گسترده‌ترین زیستگاه‌های جنگلی که بستر تمدن‌های تاریخی است؛ 27 درصد جمعیت کشور  در این منطقه  زندگی می‌کنند که اگر مشکلی برای زاگرس  ایجاد شود، درختان و منابع آبی آن از بین بروند مهاجرت  گسترده‌ای در این منطقه خواهیم داشت.

وی عنوان کرد: 40 درصد نزولات آسمانی و منابع آبی نیز در این حوزه است، حدود 30 درصد جمعیت دامی کشور و 80 درصد عشایر مولد  کشور در حوزه زاگرس قرار دارند که باید از سرایت بیماری‌ها و آتش‌سوزی‌ها جلوگیری شود و در جاهایی که ریسک بالا است تمهیداتی در نظر گرفته شود.

جنگل‌های زاگرس 60 درصد آب کشور را تأمین می‌کند

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان بیان کرد: ارزش اکولوژیکی یک درخت بسیاری زیاد است و کارکرد جنگل‌های زاگرس حفاظت منابع آب و جلوگیری از فرسایش خاک است.

مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان بابیان اینکه استان لرستان قلب زاگرس محسوب می‌شود اظهار داشت: از شش میلیون هکتار جنگل‌های زاگرس یک‌میلیون و 200 هزار هکتار متعلق به استان لرستان است و این میزان جنگل از نظر تراکم، پوشش، تنوع جنگل و درخت نسبت به استان‌های هم‌جوار بی‌نظیر است.

وی افزود: حیات کشور وابسته به زاگرس است به‌طوری‌که حدود 60 درصد از آب‌های شیرین کشور به خاطر وجود جنگل‌های زاگرس تعبیه و حدود 50 درصد اکسیژن خالص کشور به‌واسطه جنگل‌های زاگرس تولید می‌شود.

خشکیدگی 10 تا 100 درصدی جنگل‌های زاگرس

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان با اشاره به اینکه بیشترین حیات‌وحش کشور در حوزه جنگل‌های زاگرس است ولی در حال حاضر زاگرس با چالش مواجه است عنوان کرد: استان لرستان بیشترین ضربه در ارتباط با خشکیدگی جنگل‌های زاگرس را دارد به‌طوری‌که حدود 600 هزار هکتار از جنگل‌ها بین 10 تا 100 درصد آسیب‌دیده‌اند که یک چالش به شما می‌رود.

وی بیان کرد: قطع بی‌رویه درختان، آتش‌سوزی، ذغال‌گیری، اجرای طرح‌های عمرانی بدون پیوست زیست‌محیطی زاگرس را به چالش کشانده به همین دلیل یک عزم ملی در این زمینه باید صورت گیرد تا جلوی خشکیدگی جنگل‌های زاگرس گرفته شود.

فتحی بیرانوند بابیان اینکه اگر نگاه ملی نسبت به زاگرس نداشته باشیم باید منتظر از بین رفتن حیات زاگرس باشیم تصریح کرد: ارزش اکولوژیکی یک درخت بلوط حدود 200 دلار است که باید در مرحله نخست اهمیت و ارزش واقعی درخت در قوانین لحاظ شود که در این زمینه باید نمایندگان زاگرس نشین فراکسیونی در ارتباط با بحث اعتبارات و امنیت تشکیل دهند چراکه این موضوع یک عزم ملی می‌خواهد و اگر زاگرس از بین برود کشور نیز از بین رفته است.

ریزگردها مهم‌ترین عامل خشکیدگی جنگل‌های زاگرس

وی گفت: یکی از مهم‌ترین عوامل خشکیدگی جنگل‌های زاگرس وجود ریزگردها است چون قطر پایینی دارند در سطح برگ درختان می‌نشیند و سبب مسدود شدن روزنه‌های هوایی می‌شود؛ درخت به‌واسطه همین روزنه‌های هوایی عمل فتوسنتز انجام می‌دهد، زمانی که جلوی فتوسنتز برای تولید مواد غذایی و زنده ماندن گیاه گرفته شود درخت ضعیف می‌شود و با هجوم آفات و بیماری‌ها از بین می‌رود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان اظهار داشت: کوهستانی بودن منطقه و وجود جنگل‌های زاگرس از ورود ریزگردها جلوگیری می‌کند، کشور ایران مدیون زاگرس است چراکه اگر زاگرس نبود گردوغباری که در استان خوزستان است در لرستان و سایر استان‌های دیگر نیز وجود داشت.

مجید کیان پور نماینده مردم دورود وازنا در مجلس اظهار داشت: یک‌میلیون و 200 هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس متعلق به استان لرستان است که حدود 600 هزار هکتار آن به بیماری زوال بلوط  دچار شده که اگر برنامه‌ریزی خوبی برای حفاظت از جنگل‌ها انجام نشود این مقدار جنگل نیز از بین خواهد رفت.

عدم توجه به حفاظت و احیاء جنگل‌های زاگرس

وی افزود: بیماری زوال بلوط عوامل گسترده‌ای دارد که می‌توان به گردوغبار، تغییر سیستم اکولوژیکی منطقه و تخریب‌هایی که به دست انسان اتفاق افتاده اشاره کرد، جنگل‌های زاگرس میراثی برای آیندگان است که باید بتوانیم این امانت را به‌خوبی حفاظت و به آیندگان تحویل دهیم.

نماینده مردم دورود وازنا در مجلس عنوان کرد: دولت یازدهم زمانی شروع به کارکرد بحث دریاچه ارومیه را خیلی محکم در دستور کار داشت، کارگروه نجات تشکیل و بودجه برای احیاء آن لحاظ شد اما این برنامه‌ریزی‌ها را برای جنگل‌های زاگرس نمی‌بینیم این در حالیست که 11 استان زاگرس نشین داریم که تنوع زیست‌محیطی در جنگل‌های زاگرس به لحاظ اقلیم محلی وجود دارد و باید رسیدگی به این موضوع انجام شود ولی تاکنون برنامه‌ مدون و جامعی را ندیده‌ایم و کارگروه ویژه‌ای در این زمینه تشکیل نشده است.

وی بیان کرد: باید به موضوع نابودی جنگل‌های زاگرس رسیدگی شود، بیماری زوال بلوط سبب می‌شود جنگل‌های زاگرس تحت‌الشعاع قرار بگیرند  که انتظار داریم هیئت دولت، ریاست‌جمهور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور و مسئولانی که دست‌اندرکار هستند توجه ویژه‌ای را  که به دیگر نقاط کشور داشتند به جنگل‌های زاگرس نیز داشته باشند و سرمایه‌گذاری‌های ویژه‌ای روی این موضوع انجام شود تا بتوانیم اکولوژیک این منطقه را حفظ کنیم.

حال جنگل‌های زاگرس خوب نیست؛ کارگروه ویژه تشکیل شود

کیان پور تصریح کرد: برای مرتفع کردن این مشکل باید اقداماتی در منطقه و خارج از مرزهای ایران انجام شود تا در کشورهای همسایه بحث  جلوگیری از  ورود گردوغبار را داشته باشیم چراکه کار جهانی است و باید تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی که بسته‌شده به سازمان‌های وابسته سازمان ملل وصل شود و سازمان‌های مردم نهادی که پای‌کار هستند همه باید کمک کنند تا جنگل‌های زاگرس حفظ شود.

وی خاطرنشان کرد: باید در راستای کاشت درخت و حفظ جنگل‌ها تلاش کنیم تا اقدام گسترده‌ای صورت گیرد؛ به داد جنگل‌های زاگرس برسیم، حال جنگل‌های زاگرس خوب نیست و باید جنگل‌های زاگرس را دریابیم.

نماینده مردم دورود وازنا در مجلس گفت: جنگل‌های زاگرس متعلق به یک منطقه و شهر نیست 11 استان را در برمی‌گیرد، اقلیمی متفاوت از تمام اقلیم‌ها و منحصربه‌فرد است و نمی‌توان روی بعضی از گونه‌های درختان هیچ قیمتی گذاشت.

وی اظهار داشت: انتظار داریم همانند کارگروهی که برای دریاچه ارومیه تشکیل‌شد و اقدام مناسبی بود برای احیاء جنگل‌های زاگرس نیز تشکیل شود،کارشناسی‌های لازم انجام شود و اعتباری که برای دریاچه ارومیه لحاظ شد همان اعتبار نیز برای این منطقه در نظر گرفته شود و هیئت‌وزیران کمک کنند جنگل‌ها حفظ شود، این موضوع را به‌عنوان مزیت منطقه‌ای در نظر بگیرند و برای این منطقه اعتبار بدهند.

کیان پور افزود: سازمان حفاظت محیط‌زیست باید در خارج از مرزهای ایران در چارچوب توافق‌نامه‌ها و معاهدات بین‌المللی با سازمان ملل به دنبال این باشد که اقدامات را خارج از مرزها انجام دهد تا مانع از  ورود ریز گردها باشد چراکه مهم‌ترین عامل تأثیرگذار از بین بردن جنگل‌ها است.

گزارش از فاطمه بیرانوند

منبع:تسنیم