لرستان همچنان میزبان ریزگردها/ اعتباری برای مقالبه با ریزگردها داده نشد

به گزارش لرستان خبر، همه‌ساله با شروع فصل گرما ریز گردها آسمان استان‌های غرب کشور را احاطه می‌کنند و فرصت تنفس سالم را از مردم گرفته است و این پدیده شوم بیش از آنکه مشکلی موقتی باشد تبدیل به معضلی دائمی شده است.

استان لرستان سال‌هاست با بحران ریز گردها دست‌وپنجه نرم می‌کند و منشأ این ذرات معلق هم داخلی و هم خارجی است به‌طوری‌که خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و بیابان‌زایی در کشورهای همسایه، غرب و جنوب ایران تأثیر بسزایی در به وجود آمدن ریز گردها دارد.

لرستان از داشتن واحدهای بزرگ صنعتی و آلاینده بی‌بهره است اما به اقتضای همسایگی‌ با خوزستان، آلودگی هوا بر استان لرستان تحمیل‌شده است و گویی ریز گردها دست از سر استان لرستان برنمی‌دارد و چهره این استان سال‌هاست غبارآلود است.

جولان ریز گردها در آسمان لرستان

گردوغبار بحرانی زیست‌محیطی است که روزبه‌روز بر گستره این پدیده افزوده می‌شود و اثرات حضور این مهمان ناخوانده نه‌تنها نفس را بر مردم استان تنگ کرده بلکه ضربه مهلکی بر پیکره اقتصاد، کشاورزی و دام‌پروری استان وارد کرده است.

هجوم ریز گردها علاوه بر اینکه برای سلامتی انسان خطرناک‌اند و موج بیماری‌های قلبی و ریوی را در پی داشته است، منابع طبیعی، جانوران و حتی ابنیه تاریخی را نیز تحت تأثیر قرار داده و آسیب‌های فراوانی را متحمل شده است.

استان لرستان محکوم‌به پذیرش و تحمل ذرات گردوغبار است که باید برای عبور از این بحران زیست‌محیطی چاره‌ای اساسی از سوی متولیان امر اندیشیده شود و باوجود استمرار پدیده گردوغبار باید اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی از تبعات این پدیده به مردم داده شود.

باوجوداینکه ورود ذرات معلق به بدن انسان از راه مجاری تنفسی است و اثرات این ذرات کار دستگاه تنفسی بدن را مختل می‌کند باید ایمن زیستن و زندگی در کنار این پدیده همیشگی به مردم آموخته شود.

اثرات گردوغبار بر سلامت انسان

دکتر علیرضا آذرگون فوق تخصص ریه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در راستای اثرات آلودگی هوابر سلامت انسان اظهار داشت: آلاینده‌های موجود در هوا و ریز گردها عواملی هستند که بر سیستم تنفسی انسان تأثیر گذاشته و در برخی افراد سبب حساسیت راه‌های تنفسی می‌شود.

وی افزود: قطر ریز گردها متغیر است به‌ طوری‌که اگر قطر این مواد بالای 10 میکرون باشد چون در هوا معلق نیستند زیاد وارد بدن نمی‌شوند ولی اگر از 10 میکرون به پایین باشند ممکن است وارد بدن شوند.

فوق تخصص ریه عنوان کرد: وقتی قطر ریز گردها بزرگ‌تر باشد در مناطق بالاتر مجاری تنفسی می‌مانند و ممکن است توسط موهای بینی یا توربین‌هایی که در بینی هستند رسوب کنند.

وی بابیان اینکه هرچه قطر ریز گردها کوچک‌تر باشند احتمال وارد شدن به ریه و رسوب آن‌ها بیشتر است تصریح کرد: ریز گردهای با قطر خیلی کوچک در هوا کاملاً معلق هستند و ممکن است با هوا وارد ریه و با هوا نیز خارج شوند.

خطرات رسوب ریز گردها در ریه

آذرگون بیان کرد: اگر قطر ریز گردها یک میکرون باشد ممکن است به آلوئولها (قسمت انتهایی ریه)، جایی که تبادل گازی صورت می‌گیرد برسند و رسوب کنند که در این صورت خطرات ناشی از ریز گردها در ریه به‌ خوبی مشخص است.

وی خاطرنشان کرد: ممکن است ریز گردها در مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی رسوب کنند ولی بدترین شرایط زمانی است که ریز گردها درآلوئول رسوب کنند.

فوق تخصص ریه با اشاره به اینکه ممکن است ریز گردها حامل آلودگی‌های میکروبی باشند گفت: ریز گردها ممکن است علاوه بر اینکه حامل مواد شیمیایی باشند، اثرات میکروبی و عفونی نیز به همراه داشته باشند.

وی اظهار داشت: شروع عوارض ریز گردها در بینی و ریه از عوامل تحریک تا علائم عفونت‌های مختلف است که ممکن است مشکلات ناشی از رسوب ریز گردها رخ دهد؛ افرادی که در سنگ‌بری‌ها کار می‌کنند و درجاهایی که ریز گردها و سیلیس هست حضور دارند دچار سیلیکوز می‌شوند.

عوارض تحریکی ریز گردها

آذرگون افزود: ریز گردها بیشتر علائم تحریکی دارند و این علائم در افرادی که بیماری ریوی، رینیت آلرژی و برونشیت دارند بدتر است.

وی بابیان اینکه عوارض تحریک ریز گردها در کودکان و سالمندان بیشتر است عنوان کرد: توصیه می‌شود در مواقع آلودگی هوا و ورود ریز گردها افرادی که بیماری ریوی دارند تا حد امکان از منزل خارج نشوند، دستگاه تهویه هوا در منزل باشد چراکه کولرهای آبی ممکن است هوای بیرون را به داخل خانه بکشانند.

فوق تخصص ریه بیان کرد: در این‌گونه مواقع باید پنجره‌ها کاملاً بسته شود، افرادی که بیماری ریوی دارند اگر در معرض آلودگی قرار بگیرند بیماری آن‌ها تشدید و افراد سالم نیز ممکن است دچار مشکل تنفسی شوند؛ افرادی که به‌ صورت مکرر در معرض آلودگی قرار دارند ممکن است دچار برونشیت شوند.

وی تصریح کرد: چون ریز گردها آلاینده هستند سبب تحریک ارگان‌های بدن می‌شود و ممکن است در بروز برخی بیماری‌ها مؤثر باشد.

ریز گردها تشدیدکننده بیماری آسم

آذرگون بابیان اینکه کسانی که بیماری آسم دارند اگر در معرض آلودگی قرار گیرند بیماری آن‌ها تشدید می‌شود خاطرنشان کرد: افرادی که بیماری آسم دارند مجاری هوایی‌شان تحریک‌پذیر است که اگر در معرض گردوغبار قرار گیرند به‌ سرعت مجاری هوایی آن‌ها باریک می‌شود.

وی گفت: ریز گردها همچنین سبب تحریک چشم، بینی، خشکی دهان، بدمزگی دردهان می‌شود و در پوست نیز تحریک ایجاد می‌کنند.

الهام برنا معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان اظهار داشت: خشک‌سالی‌های پی‌درپی، عدم مدیریت صحیح منابع آب‌وخاک، عدم تأمین حقابه‌های زیست‌محیطی تالاب‌ها و رودخانه‌ها، دست‌درازی انسان به طبیعت و تغییر اقلیم، اختلاف دما و افزایش دمای جهانی نتیجه استفاده بیش‌ازحد منابع است که در نهایت سبب ایجاد گردوغبار می‌شود.

وی بابیان اینکه وجود گردوغبار علاوه بر خسارات بیولوژیکی مشکلاتی برای دامداران، کشاورزان و باغداران ایجاد می‌کند افزود: استان لرستان متأثر از ریز گردها است بنابراین باید آمادگی خود را برای مقابله با ریز گردها بالا ببریم.

استان لرستان متأثر از ریز گردها

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان بابیان اینکه پوشش گیاهی و کوهستانی بودن زاگرس مانع خوبی برای جلوگیری از گردوغبار است عنوان کرد: کشور ایران مدیون زاگرس است چراکه اگر زاگرس نبود گردوغباری که در استان خوزستان وجود دارد در لرستان و سایر استان‌های دیگر نیز وجود داشت ولی متأسفانه گردوغبار سبب ضعیف شدن زاگرس شده و به مرحله‌ای می‌رسد که توان خود پالایی ندارد.

وی با اشاره به اینکه تاکنون هیچ اعتباری در راستای مقالبه با ریز گردها به استان لرستان اختصاص نیافته است بیان کرد: در سند مقابله با ریز گردها حدود 26 پروژه تعریف‌شده که دستگاه‌های مربوطه باید اقدامات مشخص‌شده را انجام دهند و چون لرستان متأثر از ریز گرد است و زیان آن به استان می‌رسد باید برنامه خود را روی آمادگی دستگاه‌ها بگذاریم تا در زمان ورود ریز گردها کمترین آسیب را ببینیم.

برنا تصریح کرد: ایجاد کمربند سبز که می‌تواند بخش مهمی از گردوغبار را جذب کند توسط شهرداری، توسعه شبکه سنجش آلودگی هوا که در حال حاضر هشت دستگاه سنجنده در استان وجود دارد و احیاء تالاب‌های استان تا به کانون جدید گردوغبار تبدیل نشوند توسط محیط‌زیست انجام می‌شود و باید اقدامات لازم در جهت آموزش و پژوهش، توسعه و تجهیز فرودگاه‌ به تجهیزات ناوبری هواشناسی پیشرفته و ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا انجام شود.

عیدی بیرانوند شهردار خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: در نظر داریم در عرصه‎های شیب‌دار درون محدوده شهر خرم‌آباد با کمک سازمان‌های مردمی درختکاری انجام و از گونه‌های مثمر کم آب استفاده شود.

افزایش سرانه فضای سبز در خرم‌آباد

وی افزود: وظایف شهرداری در سند مقابله با ریز گردها افزایش فضای سبز است که این اقدام به‌ صورت مکرر انجام می‌شود، باید شهر خرم‌آباد به‌ عنوان باغ شهر تبدیل شود که تحقق این موضوع درگرو حمایت سازمان‌های مردم‌ نهاد است.

شهردار خرم‌آباد عنوان کرد: طی دو سال اخیر و تا پایان امسال سرانه فضای سبز شهر خرم‌آباد دو برابر می‌شود.

سید ناصر هاشمی نژاد مدیرکل هواشناسی استان لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: برای اینکه هواشناسی استان لرستان به تجهیزات پیشرفته مجهز شود باید اعتباراتی در این زمینه تخصیص یابد ولی تاکنون هیچ اعتباری برای تأمین تجهیزات پیشرفته به هواشناسی استان اختصاص نیافته است.

هواشناسی لرستان نیازمند تجهیزات پیشرفته سنجش آلودگی هوا

وی افزود: در حال حاضر تجهیزات هواشناسی استان به‌ صورت سنتی است و با همین تجهیزات نیز پیش‌بینی‌های هواشناسی قابل‌قبول است ولی احتمال ضریب خطا وجود دارد.

مدیرکل هواشناسی استان لرستان عنوان کرد: در حال حاضر تجهیزات هواشناسی در حد قابل‌قبول است ولی آن‌گونه که در سند ذکرشده نیست، این تجهیزات مکملی است تا به‌ درستی پیش‌بینی‌های هواشناسی کمک کند.

وی بیان کرد: علاوه بر تهیه تجهیزاتی که در سند جامع گردوغبار  آمده چهار میلیارد تومان نیاز است ولی در سند جامع توسعه هواشناسی به‌ جز راهدار که هزینه سنگینی دارد، اگر سالانه حداقل سه تا چهار میلیارد تومان کمک شود هواشناسی مجهز به سیستم روز می‌شود که پیش‌بینی‌ها نزدیک به واقعیت شود.

ضیاءالدین شعاعی مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: بخشی از گردوغبار منشأ داخلی دارد که قابل‌کنترل است و بخشی نیز منشأ خارجی دارد.

وی در راستای منشأ خارجی ریز گردها افزود: در سال 92 که از همکاری مستقیم کشورها با جمهوری اسلامی ناامید شدیم برای تهیه برنامه مدیریت منشأ گردوغبار اقدام به فعال‌سازی ساختارهای سازمان ملل کردیم.

تجمع منطقه‌ای برای مقابله با پدیده گردوغبار

مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان کرد: تنها راه را در این می‌بینیم که در سطح منطقه، تجمع منطقه‌ای تشکیل شود و این تجمع مکلف شود مکانیزم‌ها و منشأها را شناسایی و بعد متعهد به تدوین برنامه عمل برای از بین رفتن و یا کاهش شدت گردوغبار منطقه خود باشند.

وی بیان کرد: در حاشیه این پیشنهاد، تشکیل صندوق منطقه‌ای است به لحاظ اینکه برخی کشورها که منشأ هستند ممکن است توان مالی لازم را نداشته و نیاز به استفاده از حمایت‌های بین‌المللی داشته باشند که در این راستا از سال 93 که امیدی نداشتیم کشورها با ما همکاری کنند دست به فعالیت‌های وسیعی زدیم که حاصل آن تصویب قطع‌نامه گردوغبار در مجمع عمومی سازمان ملل اجلاس 70 در سپتامبر سال گذشته بود.

شعاعی  تصریح کرد: به دنبال آن، چیزی که در این قطع‌نامه یونسکو مکلف شده بود گزارش جهانی تهیه کند، جمهوری اسلامی با یونسکو همکاری مستقیم کرد و این گزارش تهیه شد.

وی خاطرنشان کرد: حاصل این تلاش منجر شد که در اجلاس یونانی یعنی مجمع عمومی یونسکو در نایروبی در خردادماه با حضور رئیس سازمان محیط‌زیست یک قطع‌نامه گردوغبار مجدداً به تصویب رسید که ضرورت بیش از 5 کشور دور یک میز و تشکیل  کمیته منطقه‌ای به بحث کشید و به یک قطع‌نامه منجر شد.

مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: خوشبختانه به دنبال این موفقیت‌های جمهوری اسلامی، قطع‌نامه التزام آوری تصویب و در آنجا از کشورهای جنوب شرق تا غرب آسیا خواسته‌ شد روی معضل گردوغبار به‌ویژه گردوغبار فرامرزی که کشورها مکلف شدند باهم این همکاری را بکنند انجام شود.

استان لرستان کانون گردوغبار ندارد

وی در راستای گردوغبار داخلی اظهار داشت: استان لرستان کانون گردوغبار ندارد و منشأ تولید ریز گرد در این استان شناسایی نشده و حتی ظرفیت تولید گردوغبار وجود ندارد.

شعاعی بابیان اینکه لرستان به‌ طور وسیع کانون گردوغبار ندارد افزود: استان لرستان در مقایسه با معضل مطروحه در سطح کشور منشأ  ندارد ولی به لحاظ فعالیت‌های انسانی کانون گردوغبار محلی دارد.

وی عنوان کرد: گردوغباری که وارد استان لرستان می‌شود به لحاظ ماهیت مانند ارتفاع و نوع ذرات عملاً کار زمینی مؤثری که برشدت گردوغبار کاسته می‌شود به نظر نمی‌رسد و بیشتر باید به کنترل گردوغبار از منشأ در کشورهای همسایه تمرکز شود.

مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرد: اعتبارات خاصی برای مقابله با گردوغبار در استان لرستان نداریم ولی اعتباراتی که اثرات گردوغبار را کاهش می‌دهد مانند تمیز سازی شهر و فضای سبز، مراکز بهداشتی و خدماتی و توزیع ماسک توسط دستگاه‌های مربوطه پیگیری شود.

منبع: تسنیم- گزارش از فاطمه بیرانوند