خبر نگران کننده زلزله ۱۰ ریشتری از کجا آمد؟
این روزها در در فضای مجازی خبر درباره زلزله و نگرانی درباره آن بار دیگر حسابی داغ شده است. در این میان برخی از سایت ها و حتی روزنامه های کشور بدون تحقیق لازم، خبری را درباره پیش بینی زلزله ۱۰ ریشتری در خاورمیانه منتشر کردند که تنها باعث نگرانی شهروندان شد. قضیه از آنجا شروع شد که یک خبرگزاری داخلی به نقل از روزنامه الوطن و مرکز زمین شناسی آمریکا از پیش بینی وقوع زلزله ای بسیار بزرگ در منطقه خاورمیانه بین ۲۵ تا ۳۰ آوریل (۵ تا ۱۰ اردیبهشت) خبر داد.
در خبری که اشتباه بودن آن از روز روشن تر است اما هنوز روی سایت های بسیاری وجود دارد با تیتر « وقوع زلزله ۱۰ ریشتری در خاورمیانه» آمده است: « مرکز زمین شناسی آمریکا از احتمال وقوع یک زلزله به بزرگی ۱۰ ریشتر در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس خبر داد. بر اساس گزارش این مرکز گسل بزرگی در عمق ۲۰ کیلومتری زمین از جنوب شرق ایران به سمت کشورهای خلیج فارس به حرکت درآمده و گسل دیگری از سمت شرق ایران به سمت کشورهای پاکستان، هند و شرق آسیا خواهد رفت که باعث ایجاد زلزله ای به بزرگی ۹ تا ۱۰ ریشتر خواهد شد. »
سایت های خبری دیگر هم بدون آنکه حتی نگاهی به تاریخچه زلزله های جهان بیندازند و کمی درباره مسئله تأمل کنند به روال همیشگی خود به باز انتشار خبر پرداختند و کار حتی به صفحه اول بعضی روزنامه ها هم کشیده شد. این خبر به خاطر حساسیت مردم خیلی سریع باعث نگرانی بسیاری از افراد شد؛ خبری که کسی نمی تواند منبع موثق آن را پیدا کند!
اگر سایت مرکز زمین شناسی آمریکا به نشانی USGS. Gov را زیر و رو هم کنید خبری درباره پیش بینی زلزله ای به بزرگی ۱۰ ریشتر در خاورمیانه یا هیچ جای دیگر دنیا را در آن پیدا نمی کنید. حتی اگر در این رابطه تحقیق هم نکنید نادرست بودن آن از آنجا روشن است که در جهان هنوز هیچ روش علمی برای پیش بینی زلزله به این شکل و صورت وجود ندارد. محققان روش های زیادی را در تلاش برای پیش بینی زلزله در تاریخ و زمان مشخص امتحان کرده اند اما واقعیت این است که منابع رسمی و علمی مانند مرکز زمین شناسی آمریکا هیچ وقت خبری درباره پیش بینی این چنینی را که پایه و اساس علمی ندارد منتشر نمی کنند. پیشرفته ترین سیستم های هشدار زلزله در حال حاضر تنها می توانند چند ثانیه پیش از وقوع زلزله آن را اعلام کنند. محققان تنها با بررسی حرکت لایه های زمین درباره احتمال وقوع زلزله در مناطق مختلف مثلاً طی سالها یا دهه های آینده هشدار می دهند. به خاطر عدم امکان پیش بینی دقیق زلزله، همه کشورهای جهان، آمادگی برای زلزله را به جای تکیه بر پیش بینی ها در دستور کار خود قرار داده اند. آموزش مردم و مستحکم سازی بناها و تأسیسات اصولی شناخته شده هستند که در کشورهای مختلف با دقت پیگیری می شود.
فهرستی از بزرگترین زلزله های جهان
زلزله ۱۰ ریشتری؟
نکته بارز دیگر در خبر که نادرست بودن آن را بیشتر مشخص می کند اعلام وقوع زلزله به بزرگی ۱۰ ریشتر است. در حالی که به گفته کارشناسان اصولاً منطقه خاورمیانه پتانسیل زلزله ای به این شدت را ندارد. اگر نگاهی به منابع بیندازید متوجه می شوید که بزرگترین زلزله ثبت شده تاریخ، زلزله ۹/۵ ریشتری بوده که در ۲۲ ماه می ۱۹۶۰ در منطقه والدیویا در شیلی اتفاق افتاد. پس از آن هم زلزله ای به بزرگی ۹/۲ ریشتر در آلاسکا و زلزله ۹/۱ تا ۹/۳ ریشتری در اقیانوس هند در فهرست بزرگترین زلزله های تاریخ جهان قرار دارند. اصولاً جدا از غیر قابل پیش بینی بودن چینین زلزله ای جهان تاکنون زلزله ای به بزرگی ۱۰ ریشتر را تجربه نکرده است! زلزله ۹/۵ ریشتری شیلی هم مربوط به فرورانش بوده که در اقیانوس آرام اتفاق افتاده و اصولاً در خاورمیانه امکان وقوع زلزله ای مشابه وجود ندارد.
تصویری از خیابانی در شهر والدیویا پس از زلزله سال ۱۹۶۰
روزنامه الوطن چاپ آمریکا که سابقه طولانی در انتشار شایعه و خبرهای نادرست دارد با اعلام منبع جعلی مرکز زمین شناسی آمریکا به هیچ عنوان منبع درستی برای انتشار چنین خبر مهمی برای مردم نیست و به نظر می رسد رسانه ها باید به ویژه در موارد حساس دقت و تأمل بیشتری درباره انتشار چنین خبرهایی داشته باشند.
سایت های خبری دیگر هم بدون آنکه حتی نگاهی به تاریخچه زلزله های جهان بیندازند و کمی درباره مسئله تأمل کنند به روال همیشگی خود به باز انتشار خبر پرداختند و کار حتی به صفحه اول بعضی روزنامه ها هم کشیده شد. این خبر به خاطر حساسیت مردم خیلی سریع باعث نگرانی بسیاری از افراد شد؛ خبری که کسی نمی تواند منبع موثق آن را پیدا کند!
اگر سایت مرکز زمین شناسی آمریکا به نشانی USGS. Gov را زیر و رو هم کنید خبری درباره پیش بینی زلزله ای به بزرگی ۱۰ ریشتر در خاورمیانه یا هیچ جای دیگر دنیا را در آن پیدا نمی کنید. حتی اگر در این رابطه تحقیق هم نکنید نادرست بودن آن از آنجا روشن است که در جهان هنوز هیچ روش علمی برای پیش بینی زلزله به این شکل و صورت وجود ندارد. محققان روش های زیادی را در تلاش برای پیش بینی زلزله در تاریخ و زمان مشخص امتحان کرده اند اما واقعیت این است که منابع رسمی و علمی مانند مرکز زمین شناسی آمریکا هیچ وقت خبری درباره پیش بینی این چنینی را که پایه و اساس علمی ندارد منتشر نمی کنند. پیشرفته ترین سیستم های هشدار زلزله در حال حاضر تنها می توانند چند ثانیه پیش از وقوع زلزله آن را اعلام کنند. محققان تنها با بررسی حرکت لایه های زمین درباره احتمال وقوع زلزله در مناطق مختلف مثلاً طی سالها یا دهه های آینده هشدار می دهند. به خاطر عدم امکان پیش بینی دقیق زلزله، همه کشورهای جهان، آمادگی برای زلزله را به جای تکیه بر پیش بینی ها در دستور کار خود قرار داده اند. آموزش مردم و مستحکم سازی بناها و تأسیسات اصولی شناخته شده هستند که در کشورهای مختلف با دقت پیگیری می شود.
فهرستی از بزرگترین زلزله های جهان
زلزله ۱۰ ریشتری؟
نکته بارز دیگر در خبر که نادرست بودن آن را بیشتر مشخص می کند اعلام وقوع زلزله به بزرگی ۱۰ ریشتر است. در حالی که به گفته کارشناسان اصولاً منطقه خاورمیانه پتانسیل زلزله ای به این شدت را ندارد. اگر نگاهی به منابع بیندازید متوجه می شوید که بزرگترین زلزله ثبت شده تاریخ، زلزله ۹/۵ ریشتری بوده که در ۲۲ ماه می ۱۹۶۰ در منطقه والدیویا در شیلی اتفاق افتاد. پس از آن هم زلزله ای به بزرگی ۹/۲ ریشتر در آلاسکا و زلزله ۹/۱ تا ۹/۳ ریشتری در اقیانوس هند در فهرست بزرگترین زلزله های تاریخ جهان قرار دارند. اصولاً جدا از غیر قابل پیش بینی بودن چینین زلزله ای جهان تاکنون زلزله ای به بزرگی ۱۰ ریشتر را تجربه نکرده است! زلزله ۹/۵ ریشتری شیلی هم مربوط به فرورانش بوده که در اقیانوس آرام اتفاق افتاده و اصولاً در خاورمیانه امکان وقوع زلزله ای مشابه وجود ندارد.
تصویری از خیابانی در شهر والدیویا پس از زلزله سال ۱۹۶۰
روزنامه الوطن چاپ آمریکا که سابقه طولانی در انتشار شایعه و خبرهای نادرست دارد با اعلام منبع جعلی مرکز زمین شناسی آمریکا به هیچ عنوان منبع درستی برای انتشار چنین خبر مهمی برای مردم نیست و به نظر می رسد رسانه ها باید به ویژه در موارد حساس دقت و تأمل بیشتری درباره انتشار چنین خبرهایی داشته باشند.
