به رغم آنکه بسیاری جوایز پزشکی یا فیزیولوژی، فیزیک و شیمی بنیاد نوبل را معتبرترین جوایز علمی می دانند اما هرسال جدا از هر مسئله دیگری دانشمندان از نحوه انتخاب کمیته های نوبل راضی نیستند و خواستار تفسیر مجدد قوانین نوبل شده که در وصیت آلفرد نوبل ذکر شده است.

به گزارش افکارنیوز ، جوایز پزشکی، فیزیک و شیمی معتبرترین جوایز علمی به شمار می رود که پس از مراسم اعلام اسامی برندگان در ماه اکتبر، طی مراسم رسمی، هرساله در تاریخ ۱۰ دسامبر به عنوان سالروز مرگ آلفرد نوبل به دانشمندان برنده اهدا می شود.

اما نظرات دانشمندان که به طور خصوصی بیان شده نشان می دهد که بسیاری از آنها از انتخابهای بنیاد نوبل راضی نیستند.

مراسم اعلام و اهدای جایزه نوبل راه بسیار خوبی برای علاقمند کردن مردم به علم محسوب می شود، اما دراهدای این جایزه افرادی از قلم می افتند که به نظر عده ای از دانشمندان تعجب برانگیز است. بزرگترین شکایات دانشمندان به رغم زرق و برق جایزه و توجه رسانه ای قوانین بنیاد نوبل است که هیچ گاه منعکس کننده شیوه عملکرد علوم مدرن نیست. به واقع چرا برخی از دانشمندان از نوبل ناراضی هستند؟

یکی از دلایل این نارضایتی جامعه علمی از بنیاد نوبل روند آهسته به رسمیت شناختن یک دستاورد توسط کمیته های نوبل است. آلفرد نوبل مخترع دینامیت که این جوایز را در سال ۱۸۹۵ پایه گذاری کرد در وصیت خود ذکر کرده است که جوایز باید به تحقیقاتی اهدا شود که در یکسال قبل انجام شده است. اما با گذشت چند سال از اهدای جایزه نوبل، تجربه به سرعت نشان داد که توجه به تحقیقاتی که در یک سال گذشته انجام شده بسیار ریسک پذیر است، چرا که پس از مدتی مدالهای نوبل به اکتشافهایی اهدا شد که بعدها ثابت شد پرسش برانگیز هستند.

بنابراین در مورد زمان، تا حدی احتیاط لازم است اما گاهی این احتیاط بیش از حد می شود. برای مثال" سابراهمانین چاندراسکار" مجبور شد تا سال ۱۹۸۳ برای برنده شدن جایزه تحقیقات علمی که در دهه ۱۹۳۰ روی ساختار ستاره ها انجام داده بود صبر کند. این احتیاط گاهی نتایج عجیبی به دنبال دارد. آلبرت انیشتین برای نظریه نسبیت خود هرگز برنده جایزه نشد (اگرچه وی در سال ۱۹۲۱ برای کشف تأثیر فتوالکتریک جایزه نوبل گرفت) .

یکی دیگر از انتقادها درباره سنتی است که جایزه را به بیش از سه نفر اهدا نمی کند. علم به ندرت چنین برنامه ریزی شده و صریح پیش می رود. برای مثال جایزه نوبل فیزیک امسال را در نظر بگیرید که پیتر هیگیز برای پیش بینی وجود ذره گریزان جایزه گرفت که نام وی را یدک می کشد. دکتر هیگز تنها یکی از چند نفری بود که این ذره را پیش بینی کرده بودند. رابرت بروت و فرانسوا انگلرت و همچنین جرالد گورالنیک، کارل هاگن و تام کیبل مقالات خود را با همین ایده به همان مجله ای که مقاله دکتر هیگز را منتشر کرده بود ارائه کردند و این مقالات ظرف چند ماه از یکدیگر منتشر شد.

کارهای علمی اغلب به همین شکل است که افراد مختلف ایده های مشابه را در زمانهای یکسان مطرح می کنند. در این جریان مراسم این کمیته تصمیم گرفت که از این تیم به انگلرت جایزه دهد (بروت هم از دنیا رفته و براساس قوانین نوبل شایسته دریافت جایزه نوبل نیست چرا که این جایزه پس از مرگ به کسی اهدا نمی شود) ، مقاله انگلرت و بروت زودتر از هیگز منتشر شده بود اما به طور واضح یک ذره را پیش بینی نکرده بود. از سوی دیگر تیم دکتر گورالنیک و همکارانش مقاله ای جامع تر منتشر کرده بودند اما این مقاله چند هفته پس از مقاله هیگز منتشر شده بود.

قانون جایزه به سه نفر همچنین این ایده را تداعی می کند که تعداد معدودی نابغه در برجهای عاج خود کارهای علمی انجام می دهند. دکتر هیگز و دکتر انگلرت جایزه امسال را به این علت برنده شدند که پیش بینی آنها سال گذشته با مشاهده و کشف بوزون هیگز تأیید شد. این تأیید از سوی سازمان تحقیقات هسته ای اروپا که برخورد دهنده بزرگ هارون را اداره می کند صورت گرفت. برخورد دهنده بزرگ هادرون بزرگترین برخورد دهنده ذرات دنیا است و ساخت ها توسط هزاران دانشمند و هزاران نفر بیشتر تکنسین با میلیاردها دلار هزینه صورت گرفته است.

مقالاتی که کشف بوزون هیگز را اعلام کردند نیز صدها نویسنده داشتند. این مسئله تنها به فیزیک محدود نمی شود. علم با ساخت دستگاه ها و نوشتن مقالاتی که چندین نویسنده یا بیشتر دارد تکمیل می شود و در برخی رشته ها استثنائاتی وجوددارد، اما هنگامی که علم تخصصی تر می شود همکاری ها بیشتر و گسترده تر خواهد شد.

پیش از اعلام جایزه نوبل فیزیک امسال برخی گمانه زنی می کردند که شاید کمیته نوبل یک سنت را شکسته و یک سازمان را به جای افراد مورد تقدیر قرار دهد و جایزه به سرن (سازمان تحقیقات هسته ای اروپا) برسد.

قوانین مشخص شده در وصیت نامه آلفرد نوبل در گذشته بازتعریف شده است، به نظر می رسد اکنون زمان تغییر و تفسیر مجدد این قوانین است.
در کانال تلگرام لرستان خبر عضو شوید

نظرات