با جوش های سمج چه باید کرد؟ !
یکی از عوامل وخیم شدن آکنه، مصرف طولانی مدت محصولات آرایشی، به ویژه کرم پودرهاست.
به گزارش افکارنیوز ، آکنه در بیشتر موارد مشکل حادی نیست و به راحتی درمان می شود، منتهی مشکل زمانی ایجاد می شود که آکنه به درمان پاسخ نمی دهد؛ به این نوع آکنه، آکنه مقاوم به درمان می گویند. چه عواملی باعث می شوند جوش ها به راحتی درمان نشوند؟ با جوش های مقاوم چه کنیم؟ روش های پیشگیری کدامند؟ اینها پرسش هایی است که دکتر همایون مژدهی آذر، متخصص پوست، مو و زیبایی به آنها پاسخ می دهد.
چرا جوش ها مقاوم می شوند؟
براساس آخرین آمار ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد در سنین بلوغ روی صورت و بدن شان، به خصوص نواحی چرب آکنه را تجربه می کنند. اگرچه به دلیل شیوع زیاد در بیشتر موارد لفظ بیماری درباره این مشکل به کار نمی رود ولی فرم های شدیدتر آن، که چهره فرد را برهم ریخته و در روابط اجتماعی اش تاثیر می گذارد، بیماری تلقی می شود. در این صورت فرد باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کند. در اولین بررسی پزشک به دنبال یافتن دلیل مقاوم شدن جوش هاست. گروهی از افراد از همان ابتدا به جوش های مقاوم مبتلا می شوند اما گروهی دیگر از جوش ها از ابتدا مقاوم نبوده و در اثر عوامل محیطی، استرس و تغییرات هورمونی، بیماری های غدد درون ریز مانند کیست تخمدان در خانم ها، دستکاری های پوستی، سایش ناحیه کمر و اصلاح نامناسب صورت به نوع شدید تبدیل می شوند. در بعضی از موارد کرم هایی که افراد برای زیبایی استفاده می کنند نیز باعث تشدید آکنه می شوند. چاقی و استفاده از داروهای دوپینگ نیز جوش ها را تحریک کرده و به شکل مقاوم بدل می کند.
دلایل دیگر مقاوم شدن آکنه ها کدامند؟
بعضی از آکنه ها یا از ابتدا مقاوم هستند یا به دلایل نامشخصی مقاوم می شوند؛ بنابراین نمی توان گفت تمام آکنه ها به یک دلیل روشن به درمان مقاوم می شوند. در این موارد از داروهای خاصی استفاده می شود. از این گروه می توان به مشتقات ویتامین A اشاره کرد. درمان با این داروها نیاز به آگاهی و مراقبت های خاصی دارد که بیمار باید از آن مطلع باشد. دوره درمان از چهار ماه آغاز شده و گاهی طولانی تر می شود. هر دارو و هر سیستم درمانی نیز به آگاهی خاص دارد زیرا هر دارو عوارض خاص خود را دارد. بعضی از داروها برای همه قابل تجویز نیستند؛ بنابراین خوددرمانی به هیچ وجه توصیه نمی شود.
چه موقع آکنه در اثر بیماری زمینه ای است؟
یکی از عوامل مهم ابتلا به آکنه مقاوم وجود بیماری های داخلی مختلف است. سردسته این بیماری ها، بیماری های هورمونی هستند که شایع ترین آنها بیماری تخمدان پلی کیستیک در خانم هاست. در این بیماری تخمدان، کیست های بسیار ریز و متعددی ایجاد می کند. به طور طبیعی در دوره خاص تخمدان ها باید تخمک گذاری کنند ولی تخمدان فردی که به این بیماری مبتلا است تخمک گذاری نمی کند و مقدار زیادی هورمون مردانه تولید می کند. این هورمون باعث ایجاد مجموعه ای از علائم مردانه در پوست و ارگان های دیگر بدن می شود؛ برای مثال رویش موهای زائد، چاقی و بی نظمی عادت ماهانه و نازایی. این بیماری یا خود به خود و یا با درمان های دارویی کنترل می شود. البته در خیلی از موارد این بیماری جوش های پوستی ایجاد نمی کند. اگر متخصص پوست و مو به وجود این بیماری شک کند، با استفاده از روش های تشخیصی و بالینی درمان با روش های دارویی را شروع می کند ولی در موارد حاد بیمار را به متخصص زنان و غدد داخلی ارجاع می دهد تا هر دو بیماری همزمان درمان شوند.
درمان چگونه انجام می شود؟
وقتی آکنه پاسخ مناسب به درمان ندهد اولین نکته ای که ذهن پزشک به آن معطوف می شود بررسی شرایط و استرس های محیطی است. اگر فرد در این شرایط قرار داشته باشد، با همکاری روانشناس به فرد کمک می شود تا از این شرایط بیرون بیاید چون با دور شدن از شرایط استرس از خود به خود آکنه نیز درمان می شود. در غیر این صورت اگر خود فرد با دستکاری بیش از اندازه پوست باعث این اتفاق شده است متخصص سعی می کند تا با آموزش های لازم این عادت ناپسند را از فرد دور کند. اولین گام در درمان، اصلاح رفتاری است که آکنه را مقاوم می کند. البته گاهی هم عواملی در مقاوم شدن آکنه دخلی هستند که ربطی به خود فرد ندارند؛ برای مثال فرد مجبور به مصرف داروی خاصی است که خود به خود باعث مقاوم شدن آکنه به درمان می شوند. بهترین مثال بیماران روماتیسمی هستند که مجبورند داروهای خاصی مصرف کنند که بیشتر آنها حاوی کورتون با دوز بالا هستند. در این موارد درمان سخت تر و طولانی مدت است.
آیا روآکوتان درمان مناسبی است؟
این دارو چند سالی است که با برندهای مختلف به بازار عرضه شده است و در درمان انواع شدید آکنه موفق عمل کرده است. هر فردی کاندیدای مناسبی برای مصرف این دارو نیست. نام اصلی این دارو ایزوترتینوئین است که نام های تجاری مختلف دارد. مدت ها روی این دارو تحقیق و مشخص شده ویتامین A با کنترل تکثیر سلولی در پوست می تواند جوش های غرور را کنترل کند. مکانیسم اثر این دارو مانند آنتی بیوتیک ها نیست و اثر متفاوتی دارد؛ بنابراین عوارضی دارد که حتماً متخصص پوست باید آن را تجویز کند. مهمترین نکته این است که فردی که دارو را مصرف می کند حتماً باید از بارداری جلوگیری کرده و تا یک ماه پس از مصرف هم اقدام به بارداری نکند زیرا عوارض ناخوشایندی برای جنین دارد. این دارو در سنین مختلف قابل تجویز است ولی مقداری باعث خشکی لب و پوست می شود و ممکن است میزان چربی خون را زیاد کند و خوددرمانی کار اشتباهی است.
چکار کنیم جوش ها مقاوم به درمان نشوند؟
گام اولیه کسب آگاهی درباره عوامل وخیم شدن آکنه و رعایت نکته هایی است که منجر به مقاوم شدن جوش ها می شود.
دستکاری نکردن جوش ها و خودداری از فشار دادن آنها
عدم استفاده از کرم های چرب و شناختن نوع پوست سپس انتخاب کرم مناسب
پرهیز از استرس و اضطراب های محیطی
درمان مشکلات هورمونی و بیماری های زمینه ای دیگر
استفاده از رژیم مناسب غذایی و کاهش وزن
ورزش هر روزه حداقل به مدت ۲۰ دقیقه در روز
کنترل مصرف داروها و بی جهت مصرف نکردن دارو و پرهیز از خوددرمانی
تغذیه چه نقشی در ابتلا به این جوش ها دارد؟
تغذیه در بروز آکنه نقش مهمی ندارد ولی در طب سنتی موارد زیادی از خوراکی ها را به این مسئله ارتباط می دهند. در بررسی های اخیر تا حدودی به نقش کربوهیدرات ها و مصرف زیاد شیر در ابتلا و تشدید آکنه اشاره شده است؛ البته این فرضیه به طور کامل تایید نشده است؛ بنابراین توصیه می شود تا زمانی که این موضوع به طور قطع مشخص نشده تمام افراد رژیم غذایی سالم و صحیح داشته باشند و مواظب اضافه وزن خود باشند و اگر حس کردند با مصرف یک ماده غذایی خاص جوش ها تشدید می شوند، مصرف آن ماده را تعدیل کنند.
آیا قابل درمان است؟
جوش های مقاوم به درمان بدین معنی نیست که کاملاً غیر قابل درمانند. متخصص در مرحله اول با شناسایی دلیل مقاوم شدن جوش و رفع آن درمان را شروع می کند. این جوش ها با استفاده از درمان دارویی قابل درمان هستند و حتی اگر به طور کامل درمان نشوند از حالت شدید و مقاوم به نوع خفیف و ملایم تبدیل می شوند. البته اگر دلیل اصلی شناسایی نشود و یا با وجود شناسایی درمان مناسب انجام نشود، جوش کاملاً به درمان مقاوم شده و روند آن طولانی و مشکل می شود؛ حتی در بعضی موارد امکان درمان کاملاً از دست می رود.
آیا مصرف روزانه محصولات آرایشی جوش ها را مقاوم می کند؟
یکی از عوامل وخیم شدن آکنه، مصرف طولانی مدت محصولات آرایشی، به ویژه کرم پودرهاست. هر نوع کرم چربی که به مدت طولانی روی پوست مستعد به آکنه قرار بگیرد منجر به ابتلای فرد به آکنه مقاوم و وخیم می شود؛ حال این کرم یک ضد آفتاب نامناسب باشد یا کرم مرطوب کننده و یا کرم پودر فرقی نمی کند. این کرم ها روند درمان را کند کرده و در مواردی متوقف می کنند؛ به خصوص اگر فرد جنس پوست خود را نشناسد و کرم نامناسب با پوستش را مصرف کند؛ بنابراین مصرف هر نوع کرمی باید با تجویز پزشک با توجه به نوع پوست باشد؛ حتی استفاده بیش از حد از صابون های نامناسب و دیگر شوینده ها پوست را مستعد آکنه مقاوم می کند.
تندرستی/ شماره ۱۲۵/ نیمه اول مهر ماه ۹۲/ اعظم صفایی/ صفحه ۲۰
چرا جوش ها مقاوم می شوند؟
براساس آخرین آمار ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد در سنین بلوغ روی صورت و بدن شان، به خصوص نواحی چرب آکنه را تجربه می کنند. اگرچه به دلیل شیوع زیاد در بیشتر موارد لفظ بیماری درباره این مشکل به کار نمی رود ولی فرم های شدیدتر آن، که چهره فرد را برهم ریخته و در روابط اجتماعی اش تاثیر می گذارد، بیماری تلقی می شود. در این صورت فرد باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کند. در اولین بررسی پزشک به دنبال یافتن دلیل مقاوم شدن جوش هاست. گروهی از افراد از همان ابتدا به جوش های مقاوم مبتلا می شوند اما گروهی دیگر از جوش ها از ابتدا مقاوم نبوده و در اثر عوامل محیطی، استرس و تغییرات هورمونی، بیماری های غدد درون ریز مانند کیست تخمدان در خانم ها، دستکاری های پوستی، سایش ناحیه کمر و اصلاح نامناسب صورت به نوع شدید تبدیل می شوند. در بعضی از موارد کرم هایی که افراد برای زیبایی استفاده می کنند نیز باعث تشدید آکنه می شوند. چاقی و استفاده از داروهای دوپینگ نیز جوش ها را تحریک کرده و به شکل مقاوم بدل می کند.
دلایل دیگر مقاوم شدن آکنه ها کدامند؟
بعضی از آکنه ها یا از ابتدا مقاوم هستند یا به دلایل نامشخصی مقاوم می شوند؛ بنابراین نمی توان گفت تمام آکنه ها به یک دلیل روشن به درمان مقاوم می شوند. در این موارد از داروهای خاصی استفاده می شود. از این گروه می توان به مشتقات ویتامین A اشاره کرد. درمان با این داروها نیاز به آگاهی و مراقبت های خاصی دارد که بیمار باید از آن مطلع باشد. دوره درمان از چهار ماه آغاز شده و گاهی طولانی تر می شود. هر دارو و هر سیستم درمانی نیز به آگاهی خاص دارد زیرا هر دارو عوارض خاص خود را دارد. بعضی از داروها برای همه قابل تجویز نیستند؛ بنابراین خوددرمانی به هیچ وجه توصیه نمی شود.
چه موقع آکنه در اثر بیماری زمینه ای است؟
یکی از عوامل مهم ابتلا به آکنه مقاوم وجود بیماری های داخلی مختلف است. سردسته این بیماری ها، بیماری های هورمونی هستند که شایع ترین آنها بیماری تخمدان پلی کیستیک در خانم هاست. در این بیماری تخمدان، کیست های بسیار ریز و متعددی ایجاد می کند. به طور طبیعی در دوره خاص تخمدان ها باید تخمک گذاری کنند ولی تخمدان فردی که به این بیماری مبتلا است تخمک گذاری نمی کند و مقدار زیادی هورمون مردانه تولید می کند. این هورمون باعث ایجاد مجموعه ای از علائم مردانه در پوست و ارگان های دیگر بدن می شود؛ برای مثال رویش موهای زائد، چاقی و بی نظمی عادت ماهانه و نازایی. این بیماری یا خود به خود و یا با درمان های دارویی کنترل می شود. البته در خیلی از موارد این بیماری جوش های پوستی ایجاد نمی کند. اگر متخصص پوست و مو به وجود این بیماری شک کند، با استفاده از روش های تشخیصی و بالینی درمان با روش های دارویی را شروع می کند ولی در موارد حاد بیمار را به متخصص زنان و غدد داخلی ارجاع می دهد تا هر دو بیماری همزمان درمان شوند.
درمان چگونه انجام می شود؟
وقتی آکنه پاسخ مناسب به درمان ندهد اولین نکته ای که ذهن پزشک به آن معطوف می شود بررسی شرایط و استرس های محیطی است. اگر فرد در این شرایط قرار داشته باشد، با همکاری روانشناس به فرد کمک می شود تا از این شرایط بیرون بیاید چون با دور شدن از شرایط استرس از خود به خود آکنه نیز درمان می شود. در غیر این صورت اگر خود فرد با دستکاری بیش از اندازه پوست باعث این اتفاق شده است متخصص سعی می کند تا با آموزش های لازم این عادت ناپسند را از فرد دور کند. اولین گام در درمان، اصلاح رفتاری است که آکنه را مقاوم می کند. البته گاهی هم عواملی در مقاوم شدن آکنه دخلی هستند که ربطی به خود فرد ندارند؛ برای مثال فرد مجبور به مصرف داروی خاصی است که خود به خود باعث مقاوم شدن آکنه به درمان می شوند. بهترین مثال بیماران روماتیسمی هستند که مجبورند داروهای خاصی مصرف کنند که بیشتر آنها حاوی کورتون با دوز بالا هستند. در این موارد درمان سخت تر و طولانی مدت است.
آیا روآکوتان درمان مناسبی است؟
این دارو چند سالی است که با برندهای مختلف به بازار عرضه شده است و در درمان انواع شدید آکنه موفق عمل کرده است. هر فردی کاندیدای مناسبی برای مصرف این دارو نیست. نام اصلی این دارو ایزوترتینوئین است که نام های تجاری مختلف دارد. مدت ها روی این دارو تحقیق و مشخص شده ویتامین A با کنترل تکثیر سلولی در پوست می تواند جوش های غرور را کنترل کند. مکانیسم اثر این دارو مانند آنتی بیوتیک ها نیست و اثر متفاوتی دارد؛ بنابراین عوارضی دارد که حتماً متخصص پوست باید آن را تجویز کند. مهمترین نکته این است که فردی که دارو را مصرف می کند حتماً باید از بارداری جلوگیری کرده و تا یک ماه پس از مصرف هم اقدام به بارداری نکند زیرا عوارض ناخوشایندی برای جنین دارد. این دارو در سنین مختلف قابل تجویز است ولی مقداری باعث خشکی لب و پوست می شود و ممکن است میزان چربی خون را زیاد کند و خوددرمانی کار اشتباهی است.
چکار کنیم جوش ها مقاوم به درمان نشوند؟
گام اولیه کسب آگاهی درباره عوامل وخیم شدن آکنه و رعایت نکته هایی است که منجر به مقاوم شدن جوش ها می شود.
دستکاری نکردن جوش ها و خودداری از فشار دادن آنها
عدم استفاده از کرم های چرب و شناختن نوع پوست سپس انتخاب کرم مناسب
پرهیز از استرس و اضطراب های محیطی
درمان مشکلات هورمونی و بیماری های زمینه ای دیگر
استفاده از رژیم مناسب غذایی و کاهش وزن
ورزش هر روزه حداقل به مدت ۲۰ دقیقه در روز
کنترل مصرف داروها و بی جهت مصرف نکردن دارو و پرهیز از خوددرمانی
تغذیه چه نقشی در ابتلا به این جوش ها دارد؟
تغذیه در بروز آکنه نقش مهمی ندارد ولی در طب سنتی موارد زیادی از خوراکی ها را به این مسئله ارتباط می دهند. در بررسی های اخیر تا حدودی به نقش کربوهیدرات ها و مصرف زیاد شیر در ابتلا و تشدید آکنه اشاره شده است؛ البته این فرضیه به طور کامل تایید نشده است؛ بنابراین توصیه می شود تا زمانی که این موضوع به طور قطع مشخص نشده تمام افراد رژیم غذایی سالم و صحیح داشته باشند و مواظب اضافه وزن خود باشند و اگر حس کردند با مصرف یک ماده غذایی خاص جوش ها تشدید می شوند، مصرف آن ماده را تعدیل کنند.
آیا قابل درمان است؟
جوش های مقاوم به درمان بدین معنی نیست که کاملاً غیر قابل درمانند. متخصص در مرحله اول با شناسایی دلیل مقاوم شدن جوش و رفع آن درمان را شروع می کند. این جوش ها با استفاده از درمان دارویی قابل درمان هستند و حتی اگر به طور کامل درمان نشوند از حالت شدید و مقاوم به نوع خفیف و ملایم تبدیل می شوند. البته اگر دلیل اصلی شناسایی نشود و یا با وجود شناسایی درمان مناسب انجام نشود، جوش کاملاً به درمان مقاوم شده و روند آن طولانی و مشکل می شود؛ حتی در بعضی موارد امکان درمان کاملاً از دست می رود.
آیا مصرف روزانه محصولات آرایشی جوش ها را مقاوم می کند؟
یکی از عوامل وخیم شدن آکنه، مصرف طولانی مدت محصولات آرایشی، به ویژه کرم پودرهاست. هر نوع کرم چربی که به مدت طولانی روی پوست مستعد به آکنه قرار بگیرد منجر به ابتلای فرد به آکنه مقاوم و وخیم می شود؛ حال این کرم یک ضد آفتاب نامناسب باشد یا کرم مرطوب کننده و یا کرم پودر فرقی نمی کند. این کرم ها روند درمان را کند کرده و در مواردی متوقف می کنند؛ به خصوص اگر فرد جنس پوست خود را نشناسد و کرم نامناسب با پوستش را مصرف کند؛ بنابراین مصرف هر نوع کرمی باید با تجویز پزشک با توجه به نوع پوست باشد؛ حتی استفاده بیش از حد از صابون های نامناسب و دیگر شوینده ها پوست را مستعد آکنه مقاوم می کند.
تندرستی/ شماره ۱۲۵/ نیمه اول مهر ماه ۹۲/ اعظم صفایی/ صفحه ۲۰
