سلامت>  عمومی- گروه دانش و سلامت- آرش نهاوندی: سوءتغذیه عارضه ای است که در ایران در سال های اخیر رواج پیدا کرده است.

متخصصان عوامل مختلفی مانند دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین های مورد نیاز بدن را از دلایل اصلی بروز این عارضه می دانند، اخیرا نیز اخباری به نقل از رئیس انجمن پزشکان ایران انتشار یافته که در آن نسبت به سوءتغذیه در ایران هشدار داده شده است؛ بر همین اساس ۶درصد کودکان ایرانی دچار سوءتغذیه هستند.

به گفته دکتر غلامرضا خاتمی، فقر مالی می تواند کودکان را از تغذیه صحیح دور کند. طبق بررسی های انجام شده مشخص شده است بیشترین موارد سوءتغذیه در کشور در استان سیستان و بلوچستان و مناطقی در استان کرمان وجود دارد درحالی که در استان های شمالی موارد سوءتغذیه کمتر مشاهده شده است. متخصصانی مانند دکتر خاتمی سو ءتغذیه در مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور را بیشتر ناشی از مصرف نکردن ویتامین های لازم برای بدن در این مناطق می دانند.

به اعتقاد دکتر خاتمی، در استان سیستان و بلوچستان کمبود ریزمغذی ها مانند ویتامین A، B و D به چشم می خورد. کاهش مصرف شیر در سال های اخیر یکی از علل اصلی سوءتغذیه در کودکان و حتی در بزرگسالان قلمداد شده است. به اعتقاد متخصصان، یکی از دلایل مهم سوءتغذیه در کودکان کاهش میزان مصرف شیر در خانواده ها در سال های اخیر بوده، این کاهش که به ویژه در ۴سال اخیر صورت گرفته را کارشناسان به دلیل افزایش بهای شیر می دانند.

طبق آمارهای موجود در سال های اخیر ۲۲درصد مصرف شیر در جامعه کاهش یافته است. ازجمله این کارشناسان دکتر سیدمرتضی صفوی، مدیر گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. به اعتقاد وی، امروزه کمبود کلسیم و ویتامین D در کشور بسیار محسوس است. افرادی که لبنیات کم مصرف می کنند ابتدا دچار نرمی استخوان و سپس پوکی استخوان می شوند. اکنون در سطح کشور خانم های ۳۵ساله ای هستند که دچار پوکی استخوان در این سن پایین شده اند و علت آن مصرف نکردن لبنیات به میزان کافی بوده است.

به طور کلی نیاز به شیر جهت جلوگیری از پوکی استخوان و سایر عوارض مرتبط با کمبود کلسیم در کشور به میزان زیادی احساس می شود. حذف یارانه شیر زیان و ضرر بزرگی به تغذیه در کشور وارد کرده است. نه سیاست پیشین مبنی بر اختصاص یارانه به روغن و شکر درست بود و نه اقدام به حذف یارانه شیر که ازجمله تدابیری است که اخیرا اتخاذ شده است. حذف یارانه شیر تعداد بیشتری از افراد را دچار سوءتغذیه خواهد کرد.

البته دکتر صفوی کاهش مصرف ویتامین در افراد را نیز در این قضیه دخیل می داند و می گوید: در سال های اخیر کمبود ویتامین D در کنار کاهش شدید مصرف کلسیم مشکلات را دوچندان کرده و به همین علت میزان ابتلا به پوکی استخوان در کشور بالا رفته است. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری به احتمال زیاد از دوران کودکی بنا به دلایل مختلفی شیر به میزان کافی مصرف نمی کرده اند، برخی دیگر از این افراد نیز به احتمال زیاد تا آخرین سال های رشد مصرف شیر را آنچنان که باید و شاید جدی نگرفته اند.

به اعتقاد دکتر ضیاءالدین مظهری رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایرانیان یکی از علل اصلی سوءتغذیه، افزایش قیمت شیر است که موجب می شود مردم کمتری بتوانند این ماده لبنی را برای مصرف بخرند. زمانی که درآمد نتواند هزینه ها را پوشش دهد، متأسفانه کیفیت تغذیه افراد نیز افت می کند. در واقع افراد در انتخاب نوع مواد تغذیه ای دچار محدودیت می شوند و کیفیت تأمین نیازهای زیستی آنان کاهش می یابد.

خانواده ها تصور می کنند که با کمتر خریدن شیر یا نخریدن شیر دارند صرفه جویی می کنند درحالی که در طولانی مدت بیماری های ناشی از سوءتغذیه، هزینه های بسیار گسترده تری در پی خواهد آورد؛ این به آن معناست که فرد اگر هر روز شیر با قیمت بالا بخرد هزینه کمتری متقبل می شود تا به دلیل سوءتغذیه ناگزیر به درمان خود شود. هزینه درمانی هم به خانواده ها تحمیل خواهد شد و هم به بودجه درمانی کشور. اما آیا سوءتغذیه عوارض دیگری نیز می ‎تواند داشته باشد یا تنها عارضه اصلی آن پوکی استخوان و بیماری های ناشی از کاهش مصرف ویتامین است؟

افرادی مانند دکتر احمدرضا درستی متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بر این باورند که کوتاهی قد در کودکان ایرانی صددرصد منشأ ژنتیک ندارد، بلکه سوءتغذیه ناشی از کمی دریافت مواد غذایی کافی و مناسب در تمامی سنین می تواند افراد را تهدید کند. در این میان، هر نوع کمبود اگر در زمان رشد و نمو فرد اتفاق افتد، تأثیر نامطلوب و دراز مدت و گاه غیرقابل جبرانی را بر انسان تحمیل می کند. به همین دلیل خطر کوتاه ماندن قد کودکان در حال رشد ایرانی و به ویژه دختران، نگرانی های زیادی را در میان متخصصان ایجاد کرده است.

کوتاهی قد بر عکس تصور بسیاری از افراد، بیش از اینکه شدیدا تحت تأثیر ژنتیک باشد، شدیدا تحت تأثیر تغذیه نامناسب بوده است. اما چه عواملی در این میان تأثیر گذارند؟ مواد غذایی خورده شده پس از هضم، مواد مغذی را به بدن می رسانند که برای تامین انرژی و رشد و نمو بدن ضروری هستند. به عنوان مثال، پروتئین برای ساختمان سلول ها بسیار ضروری است و اگر غذاهای مصرفی نتوانند پروتئین کافی را تأمین کنند، رشد کودک متوقف شده یا کاهش می یابد. بنابراین علاوه بر انرژی، وجود چندین اسید چرب ضروری (که در اغلب چربی ها و به ویژه چربی ماهی ها و روغن های گیاهی وجود دارند) به انضمام چندین اسیدآمینه ضروری (که در ساختمان پروتئین ها وجود دارند) و همچنین ویتامین ها و مواد معدنی مختلف برای رشد و نمو کافی کودکان لازم است.

در کانال تلگرام لرستان خبر عضو شوید

نظرات