کدام بهتر است؟ سند ارتقای سلامت یا تغییر سبک زندگی

براساس این سند همه سازمان ها و وزارتخانه ها باید «سلامت» را در تمام طرح ها و برنامه های خود حاکم کنند. سازمان ها و وزارتخانه ها باید تأثیرات مثبت سلامت را در برنامه های استراتژیک خود ببینند و موظف به همکاری با وزارت بهداشت جهت ارتقای سلامت جامعه هستند.

در این راستا، سازمان ها باید نگاه سلامت محور داشته و در تمامی سازمان های کشور نگرش سلامت محور حاکم باشد. البته در این سند به همکاری دستگاه های مختلف با وزارت بهداشت اشاره شده و در آن آمده است: سند ملی ارتقای سلامت شامل تعیین نقش دستگاه ها و وزارتخانه ها در حوزه سلامت است. سند ملی فعالیت بدنی در راستای ارتقای سلامت ازجمله سندهای مرتبط با سلامت است که در آن شرح وظایف سازمان ها مشخص شده است.

سند ملی رشد و تکامل همه جانبه کودک از دیگر سندهای رونمایی شده است که چنانچه عملیاتی شود بحث های ارتقای سلامت را از کودکی تا بزرگسالی در برمی گیرد. سند پیشگیری، درمان، کاهش آسیب و بازتوانی مصرف الکل سند دیگری است که در ارتباط با ارتقای سلامت مردم تدوین و رونمایی شده است. درصورت اجرایی شدن این سند این امکان وجود دارد که همکاری میان وزارتخانه ها در زمینه های بهداشتی افزایش یابد، اما آنچه باید به آن توجه شود تنها خود سند و کلیاتی نیست که در آن اعلام شده است بلکه باید طرح پایش جدی در این زمینه صورت بگیرد و تشخیص داده شود که حوزه سلامت در کشور ما در چه حوزه هایی مشکل دارد.

با توجه به آمارهای موجود کاهش مصرف شیر و به تبع آن افزایش ابتلای افراد به پوکی استخوان، کم تحرکی و همزمان مصرف غذای پرچرب و افزایش ابتلای افراد به بیماری های قلبی و عروقی، افزایش مصرف دخانیات در کشور، وجود سموم ناشی از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی و آبیاری ازجمله مهم ترین معضلاتی است که حوزه سلامت کشور را تهدید می کند. بنابراین نمی توان با تصویب یک سند کلی و ابلاغ آن به وزارتخانه ها آنگونه که مدنظر مسئولان دولت دهم بود به حل مشکلات در حوزه سلامت امیدوار بود بلکه آنچه مهم است شناسایی دقیق معضلات در حوزه سلامت و بررسی آمار بیماران در هر حوزه است تا بتوان طبق آن اولویت بندی کرد و نسبت به رفع هر معضل با برنامه ریزی و کار کارشناسی اقدام کرد چرا که حوزه سلامت یک حوزه کلی نیست که بتوان مشکلات آن را نیز بخشنامه ای و با یک نگرش کلی حل کرد.

برای حل معضلات حوزه سلامت بیش از آنکه یک سند ملی ارتقای سلامت نیاز باشد، ارتقای آگاهی مردم درباره سبک زندگی ضروری است چرا که امروز سیاست ها در حوزه های بهداشتی در کشورهای توسعه یافته حول محور پیشگیری از بیماری تمرکز یافته و نه درمان.

برای شناختن راه های پیشگیری از بیماری نیز باید سبک زندگی خود را تغییر دهیم که لازمه آن شناخت روش زندگی و سبک سالم زیستن است. با توجه به اینکه ۷۰درصد از مردم در بسیاری از جوامع شهرنشین هستند و از این جهت افراد دارای تنوع و تکثر فرهنگی در شهرها ساکن شده اند، شناخت دقیق این فرهنگ ها که در سبک زندگی و نحوه رعایت موارد بهداشتی و سلامت جسمانی آنان نیز اثر گذار است، امری ضروری به نظر می رسد. اهمیت این امر در این است که بسیاری از رفتارهایی که منجر به تهدید سلامت افراد در جامعه می شود امکان دارد در باورها و فرهنگ های رایج در جامعه ریشه داشته باشد. بنابراین شناخت دقیق این فرهنگ ها برای کنترل یا حتی حذف عوامل تهدید کننده سلامت از ضروریات محسوب می شود.

در اجرا و تهیه الگوی مناسب برای تعیین سبک زندگی، همه افراد باید مشارکت داشته باشند تا بتوانیم همه باورها و فرهنگ ها را اقناع کنیم. اگر تدوین سند و برنامه ای برای اصلاح سبک زندگی در دستور کار وزارت بهداشت یا همه سازمان هایی که به نحوی متولی ارتقای کیفیت زندگی انسان هستند، قرار گیرد، می توانیم امیدوار باشیم که در زمینه استفاده بهینه از منابع و ظرفیت های موجود برای رسیدن به سبک زندگی مناسب به نتیجه مطلوب برسیم.