وضعیت رتبه ایران در تهیه یا انتشار به موقع آمار
رییس کل بانک مرکزی گفت: متاسفانه به دلیل مغفول ماندن تهیه یا انتشار به موقع برخی از آمارها، در مقایسه های بین المللی، رتبه کشورمان در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پائین تر از برخی از کشورهای منطقه قرار گرفته است.
به گزارش افکارنیوز ، ولی الله سیف که در همایش بزرگداشت روز آمار و برنامه ریزی در سالن غدیر وزارت کشور سخن می گفت، خاطرنشان کرد: توسعه سواد آماری، توجه به تقویت فرهنگ آماری، بالابردن سطح کیفیت و رعایت استانداردها و توجه بیشتر در ایجاد بانک های اطلاعاتی و توسعه آمارهای ثبتی حتما با ید جزو استراتژی های آماری کشور قرار گیرد.
وی افزود: تحقق این مهم، استراتژی تعامل بیشتر مراکز تولید آمارهای رسمی را - که مهم ترین آن ها بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستند- می طلبد. لذا توصیه من به شورای عالی آمار به عنوان مرجع اصلی تصمیم گیری در این زمینه، این است که از همه ظرفیت های آماری کشور استفاده بهینه کرده و با تقویت یک نظام آماری غیرمتمرکز و اثربخش به تخصصی کردن بخش های مختلف تولید آمار کمک کند تا سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند در محیطی شفاف در انجام وظایف خود موفق تر عمل کرده و اعتماد عمومی که بزرگترین سرمایه حاکمیت است را بیش از پیش گسترش دهند. مطمئنا دستاورد این عمل کاهش انتظارات تورمی و امید به توسعه همه جانبه در آینده خواهد بود.
رییس شورای پول و اعتباربا بیان این که علم، پدیده ها را تعریف می کند و در صدد شناخت و بیان علت آن ها است تصریح کرد: ارتباط بین یک نظریه علمی تا اثبات آن در دنیای امروز به کمک روش های مبتنی بر اصول منطقی است که یکی از مهم ترین این روش ها، روش های آماری است.
سیف افزود: مبرهن است اقتصاد نیز از این مقوله مجزا نیست و حلقه ارتباطی بین نظریات اقتصادی و دنیای واقعی، آمار است. به کمک روش های آماری است که تفکر اقتصادی، در قالب مدل های ریاضی و اقتصاد سنجی عنوان علم را احراز می کند.
وی تفاوت علوم تجربی با سایر شاخه های معرفتی را در آزمون پذیری آنها برشمرد و تاکید کرد: علم اقتصاد نیز دیر زمانی است که شایستگی این عنوان را یافته، زیرا با اتکا به آمار و روش های آماری توانسته است اعتبار فرضیه های اقتصادی را در بوته آزمون های تجربی مورد ارزیابی قرار دهد، البته نیاز علم اقتصاد به آمار، رابطه ای یک سویه نبوده بلکه موجب غنای بیشتر آمار و روش های آماری نیز شده است، موضوعاتی چون رفتار عقلایی انسان به صورت فردی یا جمعی، مصرف، تولید، پول، سرمایه گذاری، استقراض و نظایر آن مهم ترین مقولاتی هستند که در جوامع انسانی مورد بررسی قرار گرفته و فرضیاتی که راجع به آن ها مطرح بوده بر اساس روش های آماری آزمون شده اند.
سیف با بیان اینکه اگر بپذیریم اقتصاد به منظور ارزیابی فرضیات و نظریات مطرح شده در حوزه موضوع و روش شناسی خود به داده های کمی متکی است، افزود: آنگاه می توان گفت که روش بکارگیری داده های تجربی برای تولید اطلاعات و تبدیل آن ها به دانش، آمار و مفاهیم ریاضی است. اعتبار اغلب سیاست های اقتصادی که مبنای تصمیم گیری می شوند از طریق روش های آماری مورد آزمون قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر، پیش بینی وضعیت آینده با استفاده از داده های گذشته بر اساس روش های علمی و دقیق یکی از نیازهای اصلی برنامه ریزان است و این مهم در سایه نظریه ها و روش های آماری انجام می شود.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به الزامات آمارهای رسمی در فرآیند تهیه آمارهای رسمی خاطرنشان کرد: لازمه ارائه آمارهای دقیق و با کیفیت و همچنین میزان اثربخشی این آمارها در رفع نیازهای بخش های مختلف، ارتباط موثر بین تولیدکنندگان آمار، خانوارها، بنگاه های اقتصادی و دولت است. تولید کنندگان آمار با رعایت استانداردهای بین المللی، داده ها را از بخش های مختلف دریافت و با ارائه گزارش های مورد نیاز باعث شفاف سازی وضعیت موجود و ایجاد بستر لازم برای پیش بینی آینده در سه بخش خانوارها، بنگاه های اقتصادی و دولت می شوند اما روان بودن جریان اخذ و تبدیل داده ها به آمار قابل استفاده الزاماتی را می طلبد.
رییس شورای پول و اعتبار با تاکید بر تقویت سواد آماری تصریح کرد: داده ها تنها شامل اعداد نیستند، بلکه حامل اطلاعاتی در مورد یک سیستم مشخص هستند و جریان تبدیل داده به اطلاعات، این نقش مهم را ایفا می کند، لذا لازم است اطلاعات در سیستم مربوطه با مفاهیم اختصاصی تفسیر شوند.
وی ادامه داد: آمارشناس ها از توانایی های ریاضی، علم آمار و مهارت های روابط عمومی و برقراری ارتباط برای حل بسیاری از مشکلات و مسایل موجود جامعه استفاده می کنند. آنها در تعیین روش های نمونه گیری و جمع آوری داده ها، نظارت بر اجرای بررسی آماری، پردازش داده ها و اظهار نظر در مورد نتایج نقش اصلی را ایفا می کنند.
سیف درباره بسترسازی، ایجاد و تقویت آمارهای ثبتی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف نظام آماری کشور، گسترش آمارهای ثبتی و ایجاد یک نظام مشخص برای آن بوده است، امیدواریم مراکز تولید آمارهای رسمی در این جهت بیش از پیش کوشا بوده و بتوانند بستر لازم را در جهت استفاده آحاد مختلف از مزایای آمارهای ثبتی مهیا کنند.
وی همچنین بر رعایت استانداردهای آماری بین المللی در فرآیند تولید آمار تاکید و تصریح کرد: استانداردهای آماری بین المللی، در حقیقت مجموعه جامعی از توصیه ها و رهنمودها را برای تولید آمار از طریق منابع ثبتی و طرح های آمارگیری فراهم می کند.
رییس کل بانک مرکزی گفت: تجربیات به دست آمده نشان می دهد سازمان های بین المللی به این امر اهمیت زیادی داده و در زمینه موضوعات مختلف مربوط به طرح های آماری، استاندارد هائی ارائه کرده اند که بیشتر در قالب دستورالعمل ها، توصیه ها و اساس نامه ها مطرح شده اند.
وی ضمن اشاره به اهمیت آمار و سیاستگذاری اقتصادی بیان کرد: در مباحث اقتصادی اهداف مورد نظر سیاستگذار بایستی سازگار بوده و همه ارکان اقتصاد را در یک مجموعه ببیند، به عنوان مثال، چنانچه هدف کاهش و تثبیت تورم است، بایستی به آثار جانبی سیاستهای پیشنهادی بر رشد اقتصادی نیز توجه کرد، لذا به تبع آن باید در ارزیابی عملکرد سیاست های خویش ابزار اندازه گیری دقیقی که همه مشخصه ها را در بر بگیرد به کار ببندد. از طرف دیگر، به منظور سیاستگذاری و درس پذیری از گذشته نیاز به ابزارهایی است که به کمک آن بتوان آینده را پیش بینی کرد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان این که امروزه بر این باوریم که باید از مدل های پیش بینی برای بهره بردن در ساختن آینده استفاده کنیم، افزود: با توجه به این عوامل؛ پیش بینی با حداقل خطا، موجب اتخاذ تصمیمات بهینه می گردد. بر این اساس کیفیت پیش بینی که منتج از کیفیت داده ها و نحوه مدل سازی است، بسیار حائز اهمیت خواهد بود، زیرا ضمن پیش بینی آینده، می توان در مورد ساختن آن خوب فکر و عمل کرد و این مهم در سایه نگرش سیستمی محقق خواهد شد.
سیف درباره نیازهای آماری خاطرنشان کرد: با گسترش اقتصاد بین الملل و رقابت های جهانی و با توجه به اهمیت سیاست های دولت ها و سیاستگذاری های بانک های مرکزی، دقت تصمیم گیری ها بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، از جمله نیازهای آماری کشور می توان به احصاء خلاءهای اطلاعاتی موجود، تشکیل بانک های اطلاعاتی و توسعه آمارهای ثبتی، جلوگیری از تشتت و سر در گمی آماری، آموزش عمومی آمار، ترغیب افراد مستعد به تحصیل در این رشته و تجدید نظر در متون دانشگاهی اشاره کرد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امروزه آمار و اطلاعات دقیق یکی از ابزارهای اساسی برای هدایت برنامه ها و تصمیم سازی و تصمیم گیری های اقتصادی محسوب می گردد و تا حدزیادی توانسته است به نیازها پاسخ دهد اضافه کرد: همواره این سوال مطرح است که در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد و نیازهای بشری تا چه اندازه تغییر خواهد کرد، بدون شک با توسعه آمارهای ثبتی و تشکیل بانکهای اطلاعاتی گسترده نیازهای آماری نیز از جنبه های نظری و کاربردی دستخوش تغییرات نهادی خواهد شد و قاعدتا با گسترش این حوزه سوالات پیچیده تر و دقیق تر شده و انتظار از سطح پاسخ نیز به همین اندازه افزایش خواهد یافت و پنجره های جدیدی را خواهد گشود.
وی توجه به وجوه آمار و اطلاعات بیشتری نظیر آمار و اطلاعات مربوط به رقابت پذیری، تسهیل کسب و کار، محیط زیست، توسعه پایدار و سایر مضامین بر اساس سند چشم انداز را لازم خواند و افزود: متاسفانه به دلیل مغفول ماندن تهیه یا انتشار به موقع برخی از آمارها، در مقایسه های بین المللی، رتبه کشورمان در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پائین تر از برخی از کشورهای منطقه قرار گرفته است. این درحالی است که به طور شهودی وضعیت شاخص های مورد مقایسه در کشور ما بالاتر از کشورهایی است که صرفاً به دلیل وجود شاخص های مذکور در مجموعه آمارهای مورد مقایسه در رتبه بالاتری قرار گرفته اند. نکته اینجا است که بسیاری از آمارها با توجه به توان بالقوه مراکز تولید کننده آمارهای رسمی کشور قابل تهیه است.
وی افزود: تحقق این مهم، استراتژی تعامل بیشتر مراکز تولید آمارهای رسمی را - که مهم ترین آن ها بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستند- می طلبد. لذا توصیه من به شورای عالی آمار به عنوان مرجع اصلی تصمیم گیری در این زمینه، این است که از همه ظرفیت های آماری کشور استفاده بهینه کرده و با تقویت یک نظام آماری غیرمتمرکز و اثربخش به تخصصی کردن بخش های مختلف تولید آمار کمک کند تا سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند در محیطی شفاف در انجام وظایف خود موفق تر عمل کرده و اعتماد عمومی که بزرگترین سرمایه حاکمیت است را بیش از پیش گسترش دهند. مطمئنا دستاورد این عمل کاهش انتظارات تورمی و امید به توسعه همه جانبه در آینده خواهد بود.
رییس شورای پول و اعتباربا بیان این که علم، پدیده ها را تعریف می کند و در صدد شناخت و بیان علت آن ها است تصریح کرد: ارتباط بین یک نظریه علمی تا اثبات آن در دنیای امروز به کمک روش های مبتنی بر اصول منطقی است که یکی از مهم ترین این روش ها، روش های آماری است.
سیف افزود: مبرهن است اقتصاد نیز از این مقوله مجزا نیست و حلقه ارتباطی بین نظریات اقتصادی و دنیای واقعی، آمار است. به کمک روش های آماری است که تفکر اقتصادی، در قالب مدل های ریاضی و اقتصاد سنجی عنوان علم را احراز می کند.
وی تفاوت علوم تجربی با سایر شاخه های معرفتی را در آزمون پذیری آنها برشمرد و تاکید کرد: علم اقتصاد نیز دیر زمانی است که شایستگی این عنوان را یافته، زیرا با اتکا به آمار و روش های آماری توانسته است اعتبار فرضیه های اقتصادی را در بوته آزمون های تجربی مورد ارزیابی قرار دهد، البته نیاز علم اقتصاد به آمار، رابطه ای یک سویه نبوده بلکه موجب غنای بیشتر آمار و روش های آماری نیز شده است، موضوعاتی چون رفتار عقلایی انسان به صورت فردی یا جمعی، مصرف، تولید، پول، سرمایه گذاری، استقراض و نظایر آن مهم ترین مقولاتی هستند که در جوامع انسانی مورد بررسی قرار گرفته و فرضیاتی که راجع به آن ها مطرح بوده بر اساس روش های آماری آزمون شده اند.
سیف با بیان اینکه اگر بپذیریم اقتصاد به منظور ارزیابی فرضیات و نظریات مطرح شده در حوزه موضوع و روش شناسی خود به داده های کمی متکی است، افزود: آنگاه می توان گفت که روش بکارگیری داده های تجربی برای تولید اطلاعات و تبدیل آن ها به دانش، آمار و مفاهیم ریاضی است. اعتبار اغلب سیاست های اقتصادی که مبنای تصمیم گیری می شوند از طریق روش های آماری مورد آزمون قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر، پیش بینی وضعیت آینده با استفاده از داده های گذشته بر اساس روش های علمی و دقیق یکی از نیازهای اصلی برنامه ریزان است و این مهم در سایه نظریه ها و روش های آماری انجام می شود.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به الزامات آمارهای رسمی در فرآیند تهیه آمارهای رسمی خاطرنشان کرد: لازمه ارائه آمارهای دقیق و با کیفیت و همچنین میزان اثربخشی این آمارها در رفع نیازهای بخش های مختلف، ارتباط موثر بین تولیدکنندگان آمار، خانوارها، بنگاه های اقتصادی و دولت است. تولید کنندگان آمار با رعایت استانداردهای بین المللی، داده ها را از بخش های مختلف دریافت و با ارائه گزارش های مورد نیاز باعث شفاف سازی وضعیت موجود و ایجاد بستر لازم برای پیش بینی آینده در سه بخش خانوارها، بنگاه های اقتصادی و دولت می شوند اما روان بودن جریان اخذ و تبدیل داده ها به آمار قابل استفاده الزاماتی را می طلبد.
رییس شورای پول و اعتبار با تاکید بر تقویت سواد آماری تصریح کرد: داده ها تنها شامل اعداد نیستند، بلکه حامل اطلاعاتی در مورد یک سیستم مشخص هستند و جریان تبدیل داده به اطلاعات، این نقش مهم را ایفا می کند، لذا لازم است اطلاعات در سیستم مربوطه با مفاهیم اختصاصی تفسیر شوند.
وی ادامه داد: آمارشناس ها از توانایی های ریاضی، علم آمار و مهارت های روابط عمومی و برقراری ارتباط برای حل بسیاری از مشکلات و مسایل موجود جامعه استفاده می کنند. آنها در تعیین روش های نمونه گیری و جمع آوری داده ها، نظارت بر اجرای بررسی آماری، پردازش داده ها و اظهار نظر در مورد نتایج نقش اصلی را ایفا می کنند.
سیف درباره بسترسازی، ایجاد و تقویت آمارهای ثبتی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف نظام آماری کشور، گسترش آمارهای ثبتی و ایجاد یک نظام مشخص برای آن بوده است، امیدواریم مراکز تولید آمارهای رسمی در این جهت بیش از پیش کوشا بوده و بتوانند بستر لازم را در جهت استفاده آحاد مختلف از مزایای آمارهای ثبتی مهیا کنند.
وی همچنین بر رعایت استانداردهای آماری بین المللی در فرآیند تولید آمار تاکید و تصریح کرد: استانداردهای آماری بین المللی، در حقیقت مجموعه جامعی از توصیه ها و رهنمودها را برای تولید آمار از طریق منابع ثبتی و طرح های آمارگیری فراهم می کند.
رییس کل بانک مرکزی گفت: تجربیات به دست آمده نشان می دهد سازمان های بین المللی به این امر اهمیت زیادی داده و در زمینه موضوعات مختلف مربوط به طرح های آماری، استاندارد هائی ارائه کرده اند که بیشتر در قالب دستورالعمل ها، توصیه ها و اساس نامه ها مطرح شده اند.
وی ضمن اشاره به اهمیت آمار و سیاستگذاری اقتصادی بیان کرد: در مباحث اقتصادی اهداف مورد نظر سیاستگذار بایستی سازگار بوده و همه ارکان اقتصاد را در یک مجموعه ببیند، به عنوان مثال، چنانچه هدف کاهش و تثبیت تورم است، بایستی به آثار جانبی سیاستهای پیشنهادی بر رشد اقتصادی نیز توجه کرد، لذا به تبع آن باید در ارزیابی عملکرد سیاست های خویش ابزار اندازه گیری دقیقی که همه مشخصه ها را در بر بگیرد به کار ببندد. از طرف دیگر، به منظور سیاستگذاری و درس پذیری از گذشته نیاز به ابزارهایی است که به کمک آن بتوان آینده را پیش بینی کرد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان این که امروزه بر این باوریم که باید از مدل های پیش بینی برای بهره بردن در ساختن آینده استفاده کنیم، افزود: با توجه به این عوامل؛ پیش بینی با حداقل خطا، موجب اتخاذ تصمیمات بهینه می گردد. بر این اساس کیفیت پیش بینی که منتج از کیفیت داده ها و نحوه مدل سازی است، بسیار حائز اهمیت خواهد بود، زیرا ضمن پیش بینی آینده، می توان در مورد ساختن آن خوب فکر و عمل کرد و این مهم در سایه نگرش سیستمی محقق خواهد شد.
سیف درباره نیازهای آماری خاطرنشان کرد: با گسترش اقتصاد بین الملل و رقابت های جهانی و با توجه به اهمیت سیاست های دولت ها و سیاستگذاری های بانک های مرکزی، دقت تصمیم گیری ها بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، از جمله نیازهای آماری کشور می توان به احصاء خلاءهای اطلاعاتی موجود، تشکیل بانک های اطلاعاتی و توسعه آمارهای ثبتی، جلوگیری از تشتت و سر در گمی آماری، آموزش عمومی آمار، ترغیب افراد مستعد به تحصیل در این رشته و تجدید نظر در متون دانشگاهی اشاره کرد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امروزه آمار و اطلاعات دقیق یکی از ابزارهای اساسی برای هدایت برنامه ها و تصمیم سازی و تصمیم گیری های اقتصادی محسوب می گردد و تا حدزیادی توانسته است به نیازها پاسخ دهد اضافه کرد: همواره این سوال مطرح است که در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد و نیازهای بشری تا چه اندازه تغییر خواهد کرد، بدون شک با توسعه آمارهای ثبتی و تشکیل بانکهای اطلاعاتی گسترده نیازهای آماری نیز از جنبه های نظری و کاربردی دستخوش تغییرات نهادی خواهد شد و قاعدتا با گسترش این حوزه سوالات پیچیده تر و دقیق تر شده و انتظار از سطح پاسخ نیز به همین اندازه افزایش خواهد یافت و پنجره های جدیدی را خواهد گشود.
وی توجه به وجوه آمار و اطلاعات بیشتری نظیر آمار و اطلاعات مربوط به رقابت پذیری، تسهیل کسب و کار، محیط زیست، توسعه پایدار و سایر مضامین بر اساس سند چشم انداز را لازم خواند و افزود: متاسفانه به دلیل مغفول ماندن تهیه یا انتشار به موقع برخی از آمارها، در مقایسه های بین المللی، رتبه کشورمان در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پائین تر از برخی از کشورهای منطقه قرار گرفته است. این درحالی است که به طور شهودی وضعیت شاخص های مورد مقایسه در کشور ما بالاتر از کشورهایی است که صرفاً به دلیل وجود شاخص های مذکور در مجموعه آمارهای مورد مقایسه در رتبه بالاتری قرار گرفته اند. نکته اینجا است که بسیاری از آمارها با توجه به توان بالقوه مراکز تولید کننده آمارهای رسمی کشور قابل تهیه است.
