دولت و گسترش مشاغل خانگی زنان

به گزارش لرستان خبر، دولت در آغاز فعالیت، وعده حمایت از مشاغل خانگی را داد؛ به‌طوری‌که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آغاز کار خود در سال 92 اعلام کرد که از مشاغل خانگی حمایت خواهیم کرد و برنامه مدونی برای آن تنظیم می‌کنیم. اما آیا امروز پس از گذشت سه سال توانسته است تحولی در زمینه مشاغل خانگی ایجاد کند؟!

کسب‌وکارهای خانگی، شامل مشاغلی هستند که در آن‌ها تولید کالا و خدمات، توسط یک فردِ خوداشتغال به تنهایی یا به همراهی افرادی که استخدام کرده است، با استفاده از امکانات محل سکونتش انجام می‌شود. در اصل مشاغل خانگی یک کارآفرینی کوچک در خانه است؛ هرچند گاه در برخی از آن‌ها حدود صد نفر مشغول به کارند. این مشاغل جزو اشتغلات کاربرند و نه سرمایه‌بر و شامل کارهای نظیر رشته‌های صنایع دستی، فعالیت‌های خدماتی که در منزل قابل ارایه است، خدمات اینترنتی قابل ارایه در منزل و... می‌‌شود.

مشاغل خانگی علاوه بر مزیت‌هایی که دارد گزینه خوبی برای زنان متأهل است؛ چراکه از این طریق می‌توانند بدون به خطر انداختن نیازهای خانواده، به علایق هنری، فکری و حرفه‌ای‌شان برسند. در اصل یکی از مزایای کسب‌وکار خانگی، بهبود تعادل بین کار و زندگی است. از دلایل و مشوق‌های اولیه دست‌زدن به چنین کاری، رسیدن به همین تعادل است.

(در همین زمینه: اقبال به کسب‌وکارهای خانگی در جهان/ کشورهایی که از این روش برای افزایش مشارکت اقتصادی زنان بهره بردند)

دولت برای گسترش مشاغل خانگی زنان چه کرده است؟

در سال 1389 تعداد مشاغل خانگی شناخته‌شده 214 شغل بود که بخش‌های مختلف صنایع دستی، فرش، شیلات و تولیدات کشاورزی و دامی‌، تجارت الکترونیک و... را شامل شده و این رشته‌ها سالی یک‌بار بازنگری می‌شود.

سه گروه مشاغل مورد حمایت قرار می‌گیرند که یک گروه همان اشخاص حقیقی هستند که براساس مهارت همه کار را خودشان انجام می‌دهند و تسهیلات را هم خودشان دریافت می‌کنند. گروه دوم کسانی هستند که مهارت دارند، ولی در بازاریابی و فروش نیازمند افراد دیگر هستند و گروه سوم افراد و مجموعه‌هایی هستند که توان مدیریت و حمایت از این اشخاص را دارند که از این‌ها به عنوان پشتیبان نام می‌برند.

دولت در آغاز فعالیت، وعده حمایت از مشاغل خانگی را داد؛ به‌طوری‌که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آغاز کار خود در سال 92 اعلام کرد که از مشاغل خانگی حمایت خواهیم کرد و برنامه مدونی برای آن تنظیم می‌کنیم. اما آیا امروز پس از گذشت سه سال توانسته است تحولی در زمینه مشاغل خانگی ایجاد کند؟!

ساده‌ترین اقدام دولت در این مورد ارائه تسهیلات به افرادی است که قصد راه‌اندازی مشاغل خانگی را دارند که البته متقاضیان زیادی دارد، اما به گفته رییس ستاد مشاغل خانگی، تجربه در کشورمان و سایر کشورها ثابت کرده است که فعالیت‌های انفرادی استمرار بالایی ندارند. زیرا همه افراد دسترسی به بازار ندارند و این‌که از صفر تا صد یک کار شامل تهیه مواد اولیه و بازاریابی پس از فروش توسط یک نفر صورت گیرد، کار دشواری است. لذا دولت در سال 93 تصمیم گرفت بیشتر از فعالیت‌های گروهی و شبکه‌ای و بنگاه‌های پشتیبان حمایت کند و در همین راستا آیین‌نامه حمایت از بنگاه‌های پشتیبان کسب و کار خانگی در آذر ماه 93 به تصویب رسید.

به نظر می‌رسد آموزش مهارت‌های مناسب به زنان برای آغاز مشاغل خانگی مناسب که متناسب با تخصص و تحصیلات آنان و همچنین نیاز روز جامعه باشد، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. لذا یکی دیگر از اقدامات دولت در این زمینه، آموزش مهارت به زنان سرپرست خانواده برای توانمندسازی آنان بود. به گزارش مدیر کل امور بانوان استان تهران، تعاملاتی برای آموزش‌های مناسب به زنان سرپرست خانواده و ایجاد مشاغل خانگی برای آنان صورت گرفته است.

مهم‌ترین مسأله برای فعالان مشاغل خانگی به‌ویژه زنان فعال در این زمینه، یافتن بازار مناسب برای محصولات و خدمات تولیدی‌شان است. یکی از اقداماتی که در این زمینه به صورت محدود صورت گرفته، ایجاد بازارچه‌های مشاغل خانگی در مناطق مختلف است. به طور مثال معاون استاندار گلستان اعلام کرده است که این استان به دنبال تخصیص محل‌هایی در سطح استان با عنوان بازارچه‌های دائمی‌ مشاغل خانگی است. گسترش این اقدام در سطح کشور می‌تواند مشکل بازاریابی محصولات را برای گروهی از فعالان مشاغل خانگی رفع کند.

فهیمه فرهمندپور، مشاور وزیر کشور در امور زنان، شهریور 93 به این مشکل اشاره کرد و گفت: "ایجاد بازارچه دائمی ‌برای عرضه محصولات افرادی که توانایی و امکان فروش تولیدات خود را در مغازه ندارند، کمک قابل توجهی در رفع مشکلات است."اما چرا تا امروز خبری از ایجاد چنین بازارچه‌هایی نیست؟!

از اقدامات دیگر مهمی ‌که باید در زمینه مشاغل خانگی پیگیری شود، بیمه این افراد است. افراد شاغل در این حوزه باید بتوانند خود و همکارانشان را بیمه کنند تا بتوانند از مزایای بیمه در زمان نیاز بهره‌مند شوند.

البته به‌طور کلی عملکرد دولت در مورد مشاغل خانگی جنسیتی نیست و امکانات برای زنان و مردان یکسان است، اما به نظر می‌رسد زنان بیشتر متقاضی این تسهیلات باشند.

آنچه مسلم است دولت با گسترش مشاغل خانوگی موافق بوده و تلاش‌هایی برای ترویج آن کرده است، اما برخی از اقدامات مهم در حد حرف باقی مانده و متأسفانه عملیاتی نشده است. اقدامات مؤثر در این زمینه می‌تواند با صرف سرمایه اندک موجب کاهش بیکاری شود و همچنین در اقتصاد مقاومتی مؤثر باشد.

(در همین زمینه: اقتصاد خانگی؛ مفهوم‌شناسی، چالش‌ها و دستاوردها)

(در همین زمینه: اقتصاد خانگی؛ توجهی دوباره به خانواده در فرآیندهای افتصادی)

(در همین زمینه: توانمندسازی زنان و اقتصاد مقاومتی)

منبع: مهرخانه