آغاز طرح سنجش سلامت معنوی در تهران
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور گفت: طرح سنجش سلامت معنوی با کمک کارگروه سلامت معنوی پزشکان، روحانیون و مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی در قم آغاز شده که بخشی از شرق تهران و دانشکده های تهران را در بر می گیرد.
به گزارش افکارنیوز، فریدون عزیزی در نشست خبری نخستین همایش سلامت معنوی که در فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد گفت: سلامت مسئله مهمی در زندگی انسانهاست که علاوه بر درمان بیماری متوجه عوامل خطری است که سلامت را به خطر می اندازد و در جامعه باید از آن پیشگیری کرد.
وی ادامه داد: تا ۳۰ سال پیش زمانی که از سلامت بحث می شد فقط سلامت جسمی و تا حدودی روانی و اجتماعی مدنظر بود اما سلامت معنوی در تعریف سلامت وجود نداشت.
عزیزی گفت: با این وجود بسیاری از مطالعات در کشورهای پیشرفته نشان داد سلامت با معنویت هم در ارتباط است در نتیجه در سازمان جهانی بهداشت سلامت معنوی بُعد چهارم سلامت در نظر گرفته ش. مطالعات نشان داده کسانی که به معنویت اعتقاد دارند در معرض کمتری نسبت به بیماری های جسمی و روانی قرار دارند.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور گفت: همچنین عوامل خطری مانند فشار خون، چربی خون بالا و مصرف سیگار در افرادی که اعتقادات معنوی دارند کمتر است همچنین طبق این مطالعات افرادی که به بیماری های مختلف مبتلا می شوند درصد کمی از آنها به معنویت اعتقاد ندارند.
وی ادامه داد: حتی تحقیقات نشان می دهد افرادی که اعتقادات معنوی قوی دارند، مواجهه با بیماری های مزمن و صعب العلاج مانند بیماری های قلبی و سرطان در این افراد کمتر است.
وی ادامه داد: مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که ادیان، جوامع و انسانهای مختلف از معنویت باورهای مختلفی دارند به این ترتیب که غربی ها معتقدند کسانی که به دین اعتقادی ندارند به دو دسته کسانی که به هیچ وجه به مبدأ خارج از مسائل مالی انسان معتقد نیستند و کسانی که مبدأیی بالاتر از زندگی جسمی را قبول دارند تقسیم می شوند.
وی گفت: کارشناسان معتقدند افرادی که حتی به توحید اعتقادی ندارند اما مبنایی بالاتر را قبول دارند، به نوعی سلامت معنوی دارند و در نتیجه نشاط، امید به زندگی و تعامل بهتری با جامعه دارند.
وی افزود: فرهنگستان علوم پزشکی کشور از حدود ۲ سال پیش شروع به فعالیت برای تبیین سلامت معنوی کرد و در این مطالعات با کمک روحانیون، اعضای کارگروه سلامت معنوی، پزشکان و با همکاری مؤسسه آموزش و پژوهش امام خمینی (ره) در قم برای به دست آوردن تعاریف مشخص بر اساس باورهای اسلامی و شیعی تشکیل شد.
عزیزی گفت: بر اساس این تعاریف آنچه سلامت معنوی قلمداد می شود ریشه در مبانی توحید دارد یعنی اعتقاد به توحید ذاتی و افعالی که به تقویت روح می پردازد.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور تصریح کرد: برای تعریف این شاخص ها پرسشنامه ای را تهیه کردیم و در منطقه شرق تهران و برخی دانشکده ها و پژوهشکده ها به همراه پرسشگر بردیم تا میزان سلامت معنوی افراد مشخص شود.
وی گفت: این برنامه طولانی مدت باید اجرا شود، استمرار می خواهد و نیازمند تغییراتی در حین اجرا است. حدود ۵ ماه است که کار پژوهش را آغاز کردیم و مشغول تکمیل و به روزرسانی آن هستیم.
عزیزی ورود به بحث سلامت معنوی را دشوار دانست و گفت: تعریف سلامت معنوی در ایران با کشورهای غربی متفاوت است. در کشور ما سلامت معنوی پرداختن به تعالی روح افراد و جامعه بوده و فقط به ارتقای سلامت جسمی محدود نمی شود.
عزیزی افزود: در این رابطه باید حوزه های علمیه همکاری های خود را گسترش دهند و در بخش پزشکی گروه های پزشکی فعالیت بیشتری داشته باشند تا بتوانیم در بحث پیشگیری از بیماری ها از سلامت معنوی کمک بگیریم.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور در تعریف سلامت معنوی در کشور گفت: سلامت معنوی عبارت است از، خودآگاهی، کسب تقوای الهی، پالایش روح از هر بدی و پلیدی، احساس خضوع نسبت به ربوبیت الهی، توکل، توسل، تسلیم و شکر در برابر او و درک معنا که به احساس آرامش، امید و هدفمندی زندگی در راستای تقرب به خدا منجر می شود.
وی گفت: متأسفانه در کشور مباحث مربوط به سلامت معنوی در دانشگاه ها و آموزش گروه پزشکان وجود ندارد در حالی که امروزه دانشگاه های کشورهای پیشرفته در شرح حال گرفتن از بیماران به سلامت معنوی می پردازد و اگر بیماری نیاز به بستری و جراحی داشته باشد از او می پرسند آیا نیاز به فردی دارد که در مورد مذهب و توبه کردن با او صحبت کند.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور ادامه داد: در همین رابطه خدمت آیت الله جوادی آملی رفتیم و از او پرسیدیم که می شود چنین شرایطی را در بیمارستان های کشور فراهم کرد که وی پاسخ داد اجرای آن مناسب است و منعی ندارد بنابراین در بیمارستان هایی که بیماران صعب العلاج نیاز به تقویت روحی دارند و اگر این مسائل هم مورد نظر حوزه باشد می توان این برنامه را اجرا کرد.
وی گفت: در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تحقیقی انجام شد و طبق آن بیش از ۷۵ درصد بیماران و پزشکان به اجرا و اهمیت سلامت معنوی پاسخ مثبت دادند.
عزیزی ادامه داد: در کشورهای غربی تحقیقاتی انجام شد و طی آن نشان داده شد کسانی که اعتقادات مذهبی دارند ۶۱ درصد کمتر از سایرین به اختلالات روانی و افسردگی دچار هستند و همچنین ۶۳ درصد از افرادی که اعتقادات معنوی بالایی دارند بیماری های قلبی و عروقی کمتری دارند و فعالیت ایمنی بدن در افراد معنوی و مذهبی بیشتر است.
وی گفت: حدود ۹ هزار مقاله علمی در زمینه سلامت معنوی وجود دارد که باید تمام آنها در ایران نیز بررسی و اجرا شود. در این رابطه نخستین همایش سلامت معنوی ۲۰ و ۲۱ آذر در تالار امام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار می شود که در این همایش ۵۰ سخنران و ۲۵۰ مقاله علمی ارسال شده است.
وی ادامه داد: تا ۳۰ سال پیش زمانی که از سلامت بحث می شد فقط سلامت جسمی و تا حدودی روانی و اجتماعی مدنظر بود اما سلامت معنوی در تعریف سلامت وجود نداشت.
عزیزی گفت: با این وجود بسیاری از مطالعات در کشورهای پیشرفته نشان داد سلامت با معنویت هم در ارتباط است در نتیجه در سازمان جهانی بهداشت سلامت معنوی بُعد چهارم سلامت در نظر گرفته ش. مطالعات نشان داده کسانی که به معنویت اعتقاد دارند در معرض کمتری نسبت به بیماری های جسمی و روانی قرار دارند.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور گفت: همچنین عوامل خطری مانند فشار خون، چربی خون بالا و مصرف سیگار در افرادی که اعتقادات معنوی دارند کمتر است همچنین طبق این مطالعات افرادی که به بیماری های مختلف مبتلا می شوند درصد کمی از آنها به معنویت اعتقاد ندارند.
وی ادامه داد: حتی تحقیقات نشان می دهد افرادی که اعتقادات معنوی قوی دارند، مواجهه با بیماری های مزمن و صعب العلاج مانند بیماری های قلبی و سرطان در این افراد کمتر است.
وی ادامه داد: مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که ادیان، جوامع و انسانهای مختلف از معنویت باورهای مختلفی دارند به این ترتیب که غربی ها معتقدند کسانی که به دین اعتقادی ندارند به دو دسته کسانی که به هیچ وجه به مبدأ خارج از مسائل مالی انسان معتقد نیستند و کسانی که مبدأیی بالاتر از زندگی جسمی را قبول دارند تقسیم می شوند.
وی گفت: کارشناسان معتقدند افرادی که حتی به توحید اعتقادی ندارند اما مبنایی بالاتر را قبول دارند، به نوعی سلامت معنوی دارند و در نتیجه نشاط، امید به زندگی و تعامل بهتری با جامعه دارند.
وی افزود: فرهنگستان علوم پزشکی کشور از حدود ۲ سال پیش شروع به فعالیت برای تبیین سلامت معنوی کرد و در این مطالعات با کمک روحانیون، اعضای کارگروه سلامت معنوی، پزشکان و با همکاری مؤسسه آموزش و پژوهش امام خمینی (ره) در قم برای به دست آوردن تعاریف مشخص بر اساس باورهای اسلامی و شیعی تشکیل شد.
عزیزی گفت: بر اساس این تعاریف آنچه سلامت معنوی قلمداد می شود ریشه در مبانی توحید دارد یعنی اعتقاد به توحید ذاتی و افعالی که به تقویت روح می پردازد.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور تصریح کرد: برای تعریف این شاخص ها پرسشنامه ای را تهیه کردیم و در منطقه شرق تهران و برخی دانشکده ها و پژوهشکده ها به همراه پرسشگر بردیم تا میزان سلامت معنوی افراد مشخص شود.
وی گفت: این برنامه طولانی مدت باید اجرا شود، استمرار می خواهد و نیازمند تغییراتی در حین اجرا است. حدود ۵ ماه است که کار پژوهش را آغاز کردیم و مشغول تکمیل و به روزرسانی آن هستیم.
عزیزی ورود به بحث سلامت معنوی را دشوار دانست و گفت: تعریف سلامت معنوی در ایران با کشورهای غربی متفاوت است. در کشور ما سلامت معنوی پرداختن به تعالی روح افراد و جامعه بوده و فقط به ارتقای سلامت جسمی محدود نمی شود.
عزیزی افزود: در این رابطه باید حوزه های علمیه همکاری های خود را گسترش دهند و در بخش پزشکی گروه های پزشکی فعالیت بیشتری داشته باشند تا بتوانیم در بحث پیشگیری از بیماری ها از سلامت معنوی کمک بگیریم.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور در تعریف سلامت معنوی در کشور گفت: سلامت معنوی عبارت است از، خودآگاهی، کسب تقوای الهی، پالایش روح از هر بدی و پلیدی، احساس خضوع نسبت به ربوبیت الهی، توکل، توسل، تسلیم و شکر در برابر او و درک معنا که به احساس آرامش، امید و هدفمندی زندگی در راستای تقرب به خدا منجر می شود.
وی گفت: متأسفانه در کشور مباحث مربوط به سلامت معنوی در دانشگاه ها و آموزش گروه پزشکان وجود ندارد در حالی که امروزه دانشگاه های کشورهای پیشرفته در شرح حال گرفتن از بیماران به سلامت معنوی می پردازد و اگر بیماری نیاز به بستری و جراحی داشته باشد از او می پرسند آیا نیاز به فردی دارد که در مورد مذهب و توبه کردن با او صحبت کند.
معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی کشور ادامه داد: در همین رابطه خدمت آیت الله جوادی آملی رفتیم و از او پرسیدیم که می شود چنین شرایطی را در بیمارستان های کشور فراهم کرد که وی پاسخ داد اجرای آن مناسب است و منعی ندارد بنابراین در بیمارستان هایی که بیماران صعب العلاج نیاز به تقویت روحی دارند و اگر این مسائل هم مورد نظر حوزه باشد می توان این برنامه را اجرا کرد.
وی گفت: در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تحقیقی انجام شد و طبق آن بیش از ۷۵ درصد بیماران و پزشکان به اجرا و اهمیت سلامت معنوی پاسخ مثبت دادند.
عزیزی ادامه داد: در کشورهای غربی تحقیقاتی انجام شد و طی آن نشان داده شد کسانی که اعتقادات مذهبی دارند ۶۱ درصد کمتر از سایرین به اختلالات روانی و افسردگی دچار هستند و همچنین ۶۳ درصد از افرادی که اعتقادات معنوی بالایی دارند بیماری های قلبی و عروقی کمتری دارند و فعالیت ایمنی بدن در افراد معنوی و مذهبی بیشتر است.
وی گفت: حدود ۹ هزار مقاله علمی در زمینه سلامت معنوی وجود دارد که باید تمام آنها در ایران نیز بررسی و اجرا شود. در این رابطه نخستین همایش سلامت معنوی ۲۰ و ۲۱ آذر در تالار امام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار می شود که در این همایش ۵۰ سخنران و ۲۵۰ مقاله علمی ارسال شده است.
