چگونه با اعتیاد مقابله موثر کنیم/علایم، نشانه ها و رفتارهای افراد معتاد

به گزارش لرستان خبر ، متاسفانه کم توجهی برخی رسانه ها در جهت اطلاع رسانی در زمینه آسیب ها و تبعات ناشی از مصرف مواد مخدر و به تبع آن ناآگاهی برخی خانواده ها زمینه مصرف و توزیع مواد مخدر را دو چندان کرده است که نیاز است خانواده‌ها در این زمینه اهتمام بیشتری داشته باشند و بر هر خانواده ای لازم است از موضوع اعتیاد و مقوله های اطراف آن اطلاع کافی داشته باشد.

تعریف اعتیاد

 وابستگي فرد به مواد اعتياد آور است که با گذشت زمان تمايل فرد به مصرف اين مواد افزايش يافته و علي رغم عواقب نامطلوب نمي تواند مصرف آن را قطع کند .

مراحل اعتياد

اعتياد شامل سه مرحله فرضي است:

1)مرحله آشنايي: مرحله اي که اکثرا با تشويق دوستان و همسالان بعضاً ناباب همراه است و در حد تعارف و کنجکاوي اوليه شروع ميشود در اين مرحله فرد خود را سواي ديگران مي داند . مسلما هدف اکثريت افرادي که روزي مصرف مواد اعتياد آور را آغاز مي کنند تنها ارضاء حس کنجکاوي و همرنگي با همسالان و دوستان يا فرار از تنهايي و اضطراب ماجراجويي و تفنن بوده است.

2) مرحله شک و مقاومت: در اين مرحله شخص پس از مدتي که به مصرف نا مرتب مواد پرداخته براي ادامه مصرف دچار ترس و دلهره مي گردد . او براي رهايي از فکر مصرف مواد اعتيادآور به مقاومت و مبارزه با خود مي پردازد .

مرحله اعتياد: اکثر افراد در مرحله دوم ناموفق هستند و همچنان مصرف مواد مخدر را ادامه مي دهند ابتدا روزي يکبار و گاهي چند بار مصرف مي کنند و سپس اين فرآيند رو به افزايش مي رود و آنان را گرفتار و دچار ذلت مي کند .

زيان هاي اعتياد

زيان هاي اعتياد براي فرد را مي توان در زمينه هاي جسمي رواني – ذهني و اجتماعي مورد بررسي قرار داد .

جسمي:

معتاد اولين کسي است که از اعتياد خود زيان مي بيند زيرا با مصرف کردن هرکدام از مواد اعتياد آور دچار بيماريهاي تنفسي ، قلبي، اعصاب و روان ميگردد. بعضي از نشانه ها و علايم بيماريهاي مذکور عبارتند از : لاغري و پيري زود رس، ضعف شديد، کاهش فشارخون، کم شدن قدرت بينايي و شنوايي ، خواب آلودگي، رعشه دست و پا ، اختلال در دستگاه گوارش ، گردش خون ، تنفس و ...

رواني – ذهني:

عوارض رواني و ذهني مطرح در زمينه اعتياد شامل ترس شديد، ديوانگي تا مرز خودکشي ، افسردگي ، خوابهاي وحشتناک، بي علاقگي به زندگي، نگراني هميشگي، رسيدن به پوچي و بي محتوايي زندگي ، ضعف اراده ، صحبت کردن ناقص يا پرحرفي، بي صبري ، از دست دادن تعادل جسماني ، عصبانيت و پرخاشگري بي مورد ، خنده هاي بيجا ، عدم توانايي در تمرکز و ثبات افکار ، شادي زودگذر و کاذب که منتهي به ياس و نااميدي مي گردد.

اجتماعي:

شخص معتاد به علت عدم توجه به نيازهاي خود و خانواده ، مقام و منزلت خود را در بين آنان از دست ميدهد و نزد آشنايان،همکاران و حتي برخي از دوستان بي ارزش ميگردد. و کلام و وجود او به حساب نمي آيد. در بسياري از موارد شخص معتاد به علت از دست دادن شغل و موقعيت خود آمادگي اعمال خلاف را پيدا ميکند و اطرافيان او را فردي غير قابل اعتماد و بي احترام مي‌شمارند.

معتاد کيست؟

روزهاي اول که يک فرد از روي کنجکاوي در رفت و آمد با دوستان ناباب به مواد اعتياد اور روي مي آورد وضع بدني و روحي او کم کم تغيير ميکند. ابتدا احساس قدرت و نشاط کاذبي دارد اما با گذشت زمان کم کم ميزان ماده مصرفي افزايش يافته ، رنگ صورت و لب ها تغيير ميکند و در صورت عدم مصرف علايم جسمي و رواني خاص در فرد ظاهر ميشود.

فرد حرفهاي بيجا و نا مربوط مي زند ، گاهي ساکت و گاهي پر حرف است ، بي موقع حتي در وسط روز چرت مي زند و خواب آلود است ، به نظافت بدن و لباس خود اهميت نمي دهد . ساعت ها در گوشه اي مي نشيند بدون اينکه فعاليتي انجام دهد ، گاهي به شدت افسرده است و دچار رعشه مي شود و از کند ذهني رنج مي برد و رفته رفته اراده خود را در کليه فعاليت ها از دست مي دهد . پس از مدتي عدم موفقيت يادشواري در ترک مواد را تجربه مي کند و کاهش فاحش در عملکرد هاي شغلي ، تحصيلي، خانوادگي، فردي،و اجتماعي اوپديد مي آيد. به تدريج دچار فراموشي شده و به مشکلات خود و خانواده اهميتي نمي دهد .

معتاد کيست؟ يکي از نيرو هايي که سرمايه هاي فراواني صرف رشد و پرورش او شده است که امروز تمام آن سرمايه بر باد رفته است .

معتاد کيست؟ يکي از اعضاي جامعه که هنوز هم براي جامعه عزيز است ولي نمي داند و نمي خواهد بداند .

معتاد کيست؟ جستجوي گري که آب را در سراب جستجو مي کند .

خطرات مصرف مواد مخدر  

مصرف مواد اعتياد آور به هر صورت و مقدار سلامتي فرد را به خطر مي اندازد سلامتي جسماني و رواني به آساني بدست نيامده و نبايد به آساني از دست برود .

هدف همه افرادي که روزي مصرف مواد اعتياد آور را آغاز کردند تنها ارضاء حس کنجکاوي ، اثبات شجاعت و همرنگي با همسالان و دوستان ، فرار از تنهايي و اضطراب، ماجراجويي، تفريح، سرگرمي و تفنن بوده است .

فشار گروه همسالان و دوستان نا باب يکي از پارامتر هاي مهم در ابتلا به اعتياد است که نبايد ناديده گرفته شود و فراموش گردد . اگر کسي ادعاي دوستي دارد نبايستي طالب ضررو زيان مالي و جاني دوست خود باشد.

کسي که بر نابودي ما و خانواده ما اصرار دارد را نمي توان دوست ناميد و حساب او بايد از ساير دوستان جدا باشد. گرچه آنان ظاهراً مانند ما لباس مي پوشند، مانند ما حرف مي زنند ، مانند ما رفتار مي کنند ، و حتي در برخي موارد باعث شادي و خوشحالي ما مي شوند و ممکن است در ظاهر حتي براي مامنبع در آمدي هم ايجاد کنند که اين منابع در 80 درصد موارد خلاف است ، ليکن آنان اشخاصي هستند در لباس دوست.

نشانه هاي مصرف مواد مخدر

بعضي علايم مصرف مواد اعتياد آور که مي تواند در شناسايي فرد مصرف کننده به شما کمک کند شامل موارد ذيل است :

 از دست دادن تعادل و هماهنگي حرکات ، افسردگي ،گيجي ، مشکلات خواب ، تعريق و لرزش، چرت زدن ، تهوع  ، بوي بد دهان ،  اسهال و استفراغ  ، قرمزي چشم ،  آبريزش بيني وچشم ، تکلم نا مفهوم  ، سر خوشي. فراموشي  ، تغيير الگوي خواب و خوراک ،  تغيير در رفتار ،  تغيير درگروه دوستان  ، رفتار هاي بي بند و بار گونه  ، دروغ گويي  ، بي قراري  ، کناره گيري ،  خستگي ،  احتياج ،  عدم رعايت قوانين خانه و مدرسه و اجتماع  ، از دست دادن علاقه به مدرسه و تحصيل خانواده و عدم انجام فعاليت هايي که در گذشته لذت بخش بودند .

نشانه هاي روان شناختي و رفتاري در معتادان

مراحل اوليه اعتياد :

1) استفاده از عطريات و ادکلن به منظور ازبين بردن بوي مواد مخدر.

2) حضور مستمر در مقابل آيينه و کنترل وضعيت ظاهري .

3) استفاده از پوشش مرتب و منظم .

4) احتياط افراطي و گريز از مقابله با مشکلات .

5) تمايل به گذراندن ساعتي به دور از اطرافيان

مرحله پيش رفته اعتياد :

1) گوشه گيري و گريه هاي شبانه

2) استفاده از مشروبات الکلي

3) کاهش مصرف سيگار

4) استعمال دارو هاي روان گردان و آرام بخش .

5) وجود دوره هاي بي قراري ، تحريک پذيري ، عصبانيت و اضطراب .

6) وجود وسائل استفاده از مواد مخدر در ميان وسايل شخصي او مثل : انواع سرنگ ، قاشق چايخوري ...

7) درگير شدن با پليس و تصادفات رانندگي زياد و غير عادي .

8) دست ها و پاها کم قدرت شده به حالت پرانتزي در مي آيد .

9) تغيير ساعات خواب ( دير خوابيدن در شب و دير بيدار شدن در صبح )

10) افزايش هزينه هاي شخصي و دريافت پول به بهانه هاي مختلف و مفقود شدن پول و يا اشياء داخل خانه .

11) تمايل به کناره گيري از بستگان و معاشرت با دوستان جديد و مشکوک ( 60درصد معتادان از طريق دوستان ناباب گرفتار اعتياد مي شوند ) .

12) بروز رفتارهاي مشکوک و بستن درب اتاق خود به مدت طولاني ، تلفن هاي مشکوک ، بي علاقگي به تحصيل ، تاخير و غيبت هاي غير موجه از مدرسه ، قرارهاي ملاقات غير عادي، ماندن در توالت به مدت طولاني .

13) توجيه رفتارهاي نادرست ديگران همه سيگار مي کشند و آسيبي هم نديده اند بدقولي،دادن وعده هايي بي اساس ، صحبت هاي بي مورد، وراجي و پرحرفي کردن ( ازعلايم مصرف حشيش)

نشانه ها و علايم ظاهري و جسماني مصرف مواد مخدر

1) تنگ شدن يا باز شدن مردمک چشم به صورت غير طبيعي .

2) تغييرات جسماني و ازميان رفتن شرايط مطلوب سلامت جسماني : افزايش يا کاهش اشتها، سرما خوردگي هاي پي در پي و خون دماغ شدن .

3) تغيير در وضع ظاهري : ظاهري ضعيف ، فرتوت ، پژمرده ،رنگ پريده با دندان هايي پوسيده و زرد رنگ ، تغيير رنگ چهره بويژه لب ها و پلک ها .

4) قرمز بودن و خون آلود بودن رگ هاي خوني زير پلک ها .

5) کبودي و تيرگي زير پلک ها .

6) چروک پوست صورت .

7) فرو رفتن گونه ها .

8) پخ بودن يا انحراف بيني .

9) کبودي و تيره بودن لب ها .

10) کشيده شدن و شل شدن تارهاي صوتي و در نتيجه تغيير صدا و ناتواني در ادائ حروف مثلاً " سين به شين "

11) برجستگي و تيره شدن رگ هاي خوني .

12) تغيير رنگ و حالت زبان در اثر مصرف انواع مواد مخدر و اعتياد آور به اين شرح :

13) در اثر مصرف سيگار پرزهاي چشايي از سفيدي به رنگ زرد مايل به قهوه ايتبديل مي شود.

14) در اثر مصرف ترياک اين پرزها کاملاً در انتهاي حلق به رنگ قهوه اي تبديل مي شود .

15) در اثر مصرف هرويين پرزها از بين رفته زبان بصورت يک تکه گوشت قرمز و خشک در آمده در دو طرف دهان کف ايجاد مي شود.

16) در اثر مصرف مشروبات الکلي ضمن اين که زبان مانند يک تکه گوشت مي شود اما مرطوب بوده و آثار ترک خوردگي بر روي زبان هويدا مي شود .

17) تغيير رنگ زير ناخن هاي دست از صورتي به سفيد بي روح .

18) انگشتان دستان ضعيف شده لذا فرد معتاد سيگار را با انتهاي انگشتان خود نگهداري مي کند وجود 19) نشانه هاي تزريق در بدن فرد .

والدين و پيشگيري اعتياد

توصيه هايي به والدين در مورد پيشگيري از اعتياد :

1) نظارت غير محسوس بر شرکت کودکان و نوجوانان در مهماني ها و محافل دوستانه .

2) خوداري از به بکار بردن مواد مخدر و طبابت خانگي ( مصرف خود سرانه دارو )

3) ارتباط خود را با فرزندان تقويت کرده و از چگونگي معاشرت و دوست يابي فرزند خود آگاه باشيد .

4) تقويت اعتماد به نفس ( عواملي را که موجب خود کم بيني فرزندتان مي شود شناسايي کرده و تخفيف دهيد و به نقاط قوت وي اهميت داده و آنها را تقويت کنيد )

5) به فرزندتان نزديک شويد در مورد علاقه هاي مشترکتان صحبت کنيد و به دنبال تجسس اطلاعات شخصي وي نباشيد و براي داشتن ارتباط صادقانه و مهربانانه تلاش کنيد .

6) از مشکلات تحصيلي ، خانوادگي ، فردي و .... فرزندان خود غافل نشويد و در جهت کاستن از مشکلات يادشده به آنها کمک کنيد

7) مشکلات روحي و رواني فرزندتان را با مشاور در ميان بگذاريد .

8) واقعيت ها را به فرزندان خود منتقل کنيد نه آنچه را که مورد نظر خودتان هست

9) بکوشيد الگوي مناسبي براي فرزند خود باشيد ودر مورد بد آموزي فرزندتان از الگوي نا مناسب خانوادگي و محيط محتاط باشيد .

10) در رفتار با فرزندان خود عدالت را رعايت کنيد و از دوران نوجواني يک هدف غايي قابل دسترس را برحسب استعداد فرزندانتان و امکانات به طور مقتضي به کودکان خود طرح ريزي کنيد .

11) نسبت به مضرات و عواقب ويرانگر مواد مخدر فرزندان خود را آگاه سازيد .

12) فرزند خود را به ورزش جسماني فعال تشويق کنيد .

13) براي سوالات مذهبي و اعتقادي فرزندتان جواب هايي قانع کننده پيدا کنيد .

14) تجارب مثبت مصرف يک دارو ممکن است شخص را ترغيب کند که داروي ديگري را بيازمايد پس چگونگي مصرف داروها را کنترل کنيد .

15) درصورت بيکاري فرزندتان تلاش کنيد شغلي مناسب براي وي پيدا کنيد .

چگونه با اعتياد مقابله موثر کنيم

1) پيشگيري اوليه از اعتياد ( دوري و گريز از بستر هاي اعتيادزا ) بهترين درمان است .

2) هرگز در حضور فرزندانمان سيگار نکشيم و بخصوص براي روشن کردن سيگار از آنها کمک نگيريم . همه انواع مواد مخدر اثرات مخرب و ويران کننده اي براي انسان دارد لذا به اصرار هايي مثل " يک بار امتحان کن " گوش ندهيد زيرا اين امتحان و تجربه شما را بسوي اعتياد مي کشاند .

3) بي رحمي و خشونت يکي از بارزترين خصايص اعتياد نسبت به خود ، خانواده و اطرافيان است. والدين گرامي ، جوانان و نوجوانان عزيز براي خاموش کردن سيگار فردا خيلي دير است همين الان سيگارتان را خاموش کنيد .

4) قاچاقچيان مواد مخدر جاني ترين مجرمان هستند در دام آنها گرفتار نشويد .

اعتياد دامي است که هميشه و همه جا در کمين افراد جامعه بخصوص جوانان است .

مواد مخدر مانند سمي کشنده و هولناک اما بي صدا نابود مي کند و کانون حيات را متلاشي مي کند .

5) والدين گرامي ارتباط عاطفي خود را با فرزندان روز به روز تقويتکرده و عواملي که باعث ضعف اين روابط مي باشند شناسايي کرده و آنها را از بين ببريد .

6) توجه داشته باشيد براي درمان دردها هرگز از مواد مخدر استفاده نکنيد .

7) ورزش راه و شيوه اي مناسب براي مقابله با اعتياد و پيشگيري از اعتياد است . پس فرزندانمان را به ورزش کردن در هر گروه سني تشويق و ترغيب کنيم .

قانون مبارزه با مواد مخدر

1) نگهداري،حمل،خريد،توزيع، اخفاء ، ترانزيت ، عرضه و فروش مواد اعتياد آور جرم بوده و برابر مقدار و نوع جنس قانون با آن برخورد خواهد کرد .

2) داير کردن يا اداره کردن مکان ، براي استعمال مواد اعتياد آور، جرم مي باشد .

3) استعمال مواد اعتياد آور به هرشکل و طريق جرم مي باشد.

4) برابر قانون مبارزه با مواد اعتياد آور ،اعتياد جرم محسوب مي شود و برابر قانون با معتادان برخورد خواهد شد .

تذکر : در مورد افرادي که خود را براي بهبودي از بيماري وابستگي به مواد به مراکز درماني مجاز معرفي مي کنند اين ماده از قانون صدق نخواهد کرد و اين افراد مجرم قلمداد نخواهند شد .

ستوان رضا ملكي