مرگ تاکستان‌های نارس در لرستان/ انگورهایی که «غوره» نشده «مویز» شدند

به گزارش لرستان خبر، قصه تکراری هجوم دیو بی رحم خشکسالی به دشت تشنه کوهدشت سال هاست به سر پنجه بارانی یا نوازش سرد برفی نقطه پایانی به خود نمی گیرد.

چندین سال است این قصه همچنان سوژه داغ رسانه ها شده تا هر بار از خشک شدن چشمه ای یا رودخانه ای بگویند و باغی و مزرعه ای که از فرط عطش مقابل این دیو، زانوی تسلیم به زمین زده و بی صدا جان بسپارند.

موضوع استفاه بی رویه چاه ها از سفره های آب زیرزمینی است و کشاورزانی که با کشت محصولات آبدوست، ته مانده این سفره ها را بالا می کشند تا درچند سال آینده قطره آبی حتی برای نوشیدن باقی نگذارند.

زیاد دور نیست روزهایی که ساکنان کوهدشت برای تامین آب آشامیدنی خود کافی بود تنها پنج متر از زمین حیاط خانه را حفر کنند تا دلو خود را در آن بیندازند و آب زلال بالا بکشند.

تاکستان ها خشک شدند

اما در ۱۰ سال اخیر هجوم پدیده خشکسالی و استفاده بی رویه از چاه های کشاورزی بحران شدیدی در دشت های کوهدشت حفر کرده به گونه ای که برخی جاها را باید نزدیک به ۲۰۰ متر حفر کرد شاید به خاک خیس زمین رسید.

کشاورزان منطقه سرچشمه ضرونی از فاجعه خشک شدن تاکستان هایشان می گویند. به منطقه مورد نظرمی رویم، به منطقه ای که چند سال پیش رودخانه ای ازمیان چند روستا پیچ می خورد و و شالیزار هایشان را سیراب می کرد.

رودخانه ای با نام مادیان رود با چند چشمه زلال پر آب که محل تامین آب روستای سرچشمه بود و تفرجگاه دخترانی که مشتاق بودند پاهای تابستان خود را در آن ها بگذارند و مشک های خود را به راحتی پرکنند و به کولای خانه ها ببرند.

حالا تنها دهان خشک خاک آلود چشمه ها بر جاست و نه از آب خبری هست و نه رقص ماهی هایی که کنار نگاهت برق می زدند.

مرگ خوشه های نارس

چشم می چرخانم تاکستان هایی را می بینم با خوشه هایی که نرسیده خشک شده اند، یکی از کشاورزان که یک هکتار انگورستان اش کاملا خشک شده، علت خشک شدن چشمه ها را چاهی می داند که بالادست چشمه ها حفر شده است.

یکی از کشاورزان که یک هکتار انگورستان اش کاملا خشک شده، علت خشک شدن چشمه ها را چاهی می داند که بالادست چشمه ها حفر شده است

این کشاورز می گوید: تا پیش از حفر این چاه چشمه ها آب داشتند اما به محض حفر آن چند چشمه این روستا کاملا خشک شدند.

وی ادامه می دهد: مجوز این چاه صنعتی و برای تامین آب دامداری گرفته شده اما از آن برای تامین آب مزارع ذرتی استفاده می شود که اطراف آن کشت شده است.

یکی دیگر از کشاورزان که او هم محصول انگورش از بی آبی ویران شده می گوید: استخر پرورش ماهی یا دامداری کجاست که این چاه به خاطرشان ایجاد شده است؟

باغ های انگوری که چند ماه در عطش مانده اند

او انگشت اشاره دراز می کند تا بیش از پنج هکتار تاکستانی را نشان دهد که کنار چشمه های خشک شده ویران شده است و بیان می دارد: امسال برای آبیاری باغ هایمان از چاهی در سه کیلومتر دورتر آب می خریدیم اما صاحب آن چاه هم از دادن آب خودداری کرد با این توجیه که آب چاهش به اندازه ای نیست که حتی مزرعه خودش را سیراب کند.

حرفهایش را ادامه می دهد که حالا چند ماه است که باغ های انگور ما بدون قطره ای آب در عطش مانده اند و برگ به برگ و خوشه به خوشه خشک شدند.

نگاه بر می گردانم چاهی را درست کنار تاکستان خشک شده می بینم و مزارع سبز ذرتی که ته مانده های آب این نقطه را سرکشیده اند تا قد بکشند، آن هم کنار خوشه های انگوری که از فرط عطش سوخته اند، علت خشک شدن رودخانه و چشمه هایش را باید این چاه و چاه دیگری دانست که در پایین دست روستا جاخوش کرده است.

دو چاهی که گردنه های بالا و پایین رود را بسته اند تا قطره قطره اش را به یغما برند.

چاههای صنعتی برای کشاورزی استفاده می شوند

رئیس اداره امور آب کوهدشت در این رابطه  می گوید: در کوهدشت جنوبی به ویژه منطقه پریان ضرونی یک سری چاه های صنعتی وجود دارند که متاسفانه از آنها استفاده کشاورزی شده است.

احسان فتاپور ادامه می دهد: سال گذشته این چاه ها شناسایی شدند و علیه آن ها اقامه دعوی شده و پرونده شان مفتوح است.

وی بیان می دارد: برای چاه مورد نظر در سرچشمه ضرونی و چاه های مشابه جریمه چند ده میلیونی صادر شده و مراحل قانونی آن در دست اقدام است.

رئیس اداره امور آب کوهدشت می افزاید: تا رسیدن به نتیجه مطلوب این قضیه پیگیری خواهد شد.

فتاپور با بیان این که ۱۶ چاه صنعتی در دشت کوهدشت وجود دارد، اظهار می کند: به زودی ۳۰۰ کنتور هوشمند بر روی چاه های عمیق نصب می شود و در این میان چاه های صنعتی در اولویت قرار خواهند گرفت.

محصولاتی که کوهدشت را به آتش کشیدند

بنابراین گزارش استمرار بی توجهی به کاشت محصولات آبدوست در بخش کشاورزی که ۹۰ درصد آب کشور و استان را می بلعد چالشی جدی بوده که مرز بحران را نیز گذرانده است به طوریکه در شهرستان کوهدشت در استان لرستان شاهد رکوردشکنی فرونشست زمین در کشور هستیم، موضوعی که به افت سطح آبهای زیرزمینی برمی گردد و موجب خودسوزی زمین نیز شده است.

بی توجهی به الگوی کشت متناسب با ظرفیت، آب و اقلیم مناطق مختلف استان بارها از سوی متولیان امر مورد انتقاد قرار گرفته اما همچنان با کم توجهی و عدم نظارت جدی شاهد از بین رفتن سرمایه های استان به قیمت و بهای سودهای ناچیز کوتاه مدت هستیم.

در حالی کشاورزان به سمت کشت ذرت و برنج در دشتهای جنوبی لرستان می روند که دلیل این موضوع از سوی آنها سود ناشی از فروش این محصولات عنوان می شود ولی این سوال مطرح است که ارزش سفره های آب زیرزمینی و مایه حیاتی که پای این مزارع هدر می رود چقدر است؟

کاشت محصول برنج در شهرستانی مانند پلدختر و یا ذرت دانه ای و علوفه ای در شهرستانی چون کوهدشت در حالی رخ می دهد که نه تنها روستاهای این شهرستانها که حتی شهرها نیز از چالش کم آبی در امان نمانده ولی آب موجود به راحتی صرف محصولاتی می شود که نه استراتژیک هستند و نه کشت آنها در این منطقه ضرورتی دارد.

به هر روی انتظار می رود مسئولان با استفاده از ابزارهای تشویقی و در صورت نیاز بازدارنده و همچنین برگزاری کلاسهای آموزشی در راستای ارتقاء سطح آگاهی و فرهنگسازی به منظور آشنایی کشاورزان نسبت به خسارات جبران ناپذیر کشت محصولات آب دوست از کاهش روزافزون آبهای زیرزمینی و از دست رفتن این سرمایه ارزشمند جلوگیری کنند. منبع: مهر