به گزارش لرستان خبر، فلکالافلاک، دژ شاهپورخواست با قلعه 12 برجی که سمبلی از 12 برج سال ایرانی است این روزها ترک‌هایی را بر پیکرش حمل می‌کند که روزبه‌روز عمیق‌تر می‌شود.
این سپهر سپهران که از دوران ساسانیان پابرجا مانده بود حال و در زمان معاصر در شرف خطر جدی قرار گرفته است.
مقر حکومت‌های آل‌حسنویه و گنجو و آل‌بویه و جایی برای والیان لرستان در حکومت‌های صفویه تا قاجار که دیوارهایش بخشی از تاریخ این سرزمین را نفس کشیده‌اند اکنون گویا به‌پایانی که برایش زود است سلام می‌کند.
صدای نفس‌های آخر فلکالافلاک قلعه استوار 3 هزار ساله از لرستان به‌گوش می‌رسد اما مسئولان گوشی برای شنیدن آن ندارند زیرا آن‌ها به‌جای حفاظت از میراث فرهنگی بیشتر مشغول بازی سیاست هستند. از سال 89 اعتبار‌ات قطره‌چکانی ملی برای این قلعه قطع شد و اعتبار استانی کمکی به حفظ آن نکرد. نه این که نخواهد کمک کند بلکه میزان اعتبار به‌اندازه‌ای ناچیز بود که دردی از مشکلات فلکالافلاک با آن درمان نمی‌شد.
حال این روزهای قلعه خوش نیست. حتی خطر ریزش جان گردشگران را نیز تهدید می‌کند. اتفاقی که مسئولان آن را به شوخی گرفته‌اند و در صورت وقوع مشخص نیست چه کسی باید جوابگو باشد؛ مسئولانی که در سازمان میراث فرهنگی به‌عنوان متولی نشسته‌اند یا مسئولان استان لرستان.
فلکالافلاک قلعه دوران ساسانی
فلکالافلاک قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلکالافلاک به‌نام قلعه دوازده‌برجی هم شناخته می‌شود. این بنا بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون این شهر است. تاریخ ساخت این قلعه به دوره ساسانیان باز می‌گردد و به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این اثر ارزشمند در سال ۱۳۵۴ با راه‌اندازی موزه مردم‌شناسی و مفرغ‌های لرستان به موزه تبدیل شد. در سال‌های اخیر با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه موزه‌های باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در این مجموعه فرهنگی تاریخی راه‌اندازی شده است. احداث بنا بر فراز صخره‌های سنگی و اشراف کامل آن بر دره تاریخی خرم‌آباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگی‌های اصلی بنا به شمار می‌آیند.
از سوی دیگر، نزدیکی بنا با غارهای پیش از تاریخ دره خرم‌آباد و دیگر آثار دوران تاریخی مانند سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده است.
در نیمه ابتدایی سال ۱۳۸۹ فصل اول مرمت قلعه فلکالافلاک با هدف حفاظت و مرمت این اثر باستانی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان لرستان به اتمام رسید. در این طرح، مرمت آب‌روهای کف حیاط با سنگ تراشیده شده به ضخامت ۶ سانتی‌متر، بندکشی و تعویض آجرها، دوباره چینی کنگره‌های تخریب شده و قوس طاق‌های قلعه و همچنین مرمت مهار در و پنجره‌های ورودی قلعه به اتمام رسید.
فلکالافلاک به صدر خبرها بازگشت
مسئله‌ای که درند روز اخیر به بهانه آن فلکالافلاک دوباره به صدر اخبار بازگشت، خطر ریزش ناگهانی به‌دلیل سستی پایه‌ها و ترک خوردن دیوارهای قلعه و تغییر کاربری سربازخانه قلعه به هتل بود. اتفاقی که واکنش فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی کشور را در پی داشت.
در خبرها آمده است: «طرح واگذاری عمارت سربازخانه این قلعه از سوی مدیریت ارشد لرستان برای ایجاد هتل در حالی مطرح می‌شود که باید دید که واگذاری عمارت سربازخانه به بخش خصوصی برای ایجاد هتل آیا مانعی بر سر راه ثبت جهانی قلعه فلکالافلاک نیست؟
همچنین طرح استحکام‌بخشی و لرزه‌خیزی قلعه تاریخی فلکالافلاک به مدت بیش از 4 سال به دلایل مختلفی مسکوت مانده است. نم‌زدگی دیواره‌های قلعه باستانی، گلسنگ‌هایی که روی دیواره دیده می‌شود، احداث راه‌پله‌های نوساز بدون توجه به همخوانی با این بنای تاریخی، وجود موزه‌های مردم‌شناسی و باستان‌شناسی در داخل این بنای منحصربه‌فرد و آسیب‌های ناشی از فعالیت این موزه‌ها و ... همه و همه مشکلاتی است که این بنای تاریخی با آن دست‌به‌گریبان است.»
بیش از 2 هزار اثر تاریخی در لرستان در حال تخریب است
تخریب آثار تاریخی در لرستان سابقه طولانی دارد. به گفته استاندار لرستان؛ ۲ هزار و ۳۰۰ اثر تاریخی استان لرستان در حال تخریب است که تأمین اعتبار نمی‌شوند و اجازه واگذاری به بخش خصوصی را نمی‌دهند.
هوشنگ بازوند درباره قلعه فلکالافلاک در مصاحبه‌ای گفته است: «آزادسازی حریم قلعه فلکالافلاک یکی از مطالبات جدی مردم است که این مهم نیازمند تخصیص اعتبار از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است.»
او افزوده است: با توجه به اینکه برخی بیان می‌کردند سپاه و ارتش مانع این کار هستند ولی نسبت به این موضوع رضایت دارند و باید حق‌وحقوق آن‌ها پرداخت شود. مجلس ششم یک مصوبه خاص را برای آزادسازی حریم قلعه فلکالافلاک تعریف کرده که درخواست می‌شود این امر زودتر انجام شود چراکه اگر آزادسازی حریم قلعه فلکالافلاک انجام نشود نظرهای غیر کارشناسی روی آن انجام می‌شود.
استاندار لرستان درباره برخی از شایعه‌ها در خصوص تغییر کاربری سربازخانه به هتل گفته است: «سربازخانه خرم‌آباد که در نزدیکی قلعه فلکالافلاک قرار دارد برای تبدیل به هتل آماده واگذاری به بخش خصوصی است. سرمایه‌گذاری از دوبی آماده ایجاد هتل در این سربازخانه است ولی برخی نامه به وزیر کشور داده‌اند و بیان می‌کنند استاندار خود شریک سرمایه‌گذار است. برخی که مخالف ایجاد هتل هستند معتقدند یک بنای تاریخی نمی‌تواند به هتل تبدیل شود درحالی‌که این نظرات غیرتخصصی است.»
سازمان میراث فرهنگی بیشتر سیاسی است تا فرهنگی
"محمدرضا امانی" سرپرست پیشین اداره میراث فرهنگی لرستان درباره مشکلات قلعه فلکالافلاک به «قانون» می‌گوید: از سال 88 که اعتباری در حدود 2 میلیارد تومان به قلعه اختصاص دادند دیگر هیچ اعتباری از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به این قلعه اختصاص داده نشد.
در آن سال بر اساس استانداردهای جهانی طرح استحکام‌بخشی قلعه انجام شد. در حدود 8 میلیارد تومان برای استحکام‌بخشی فلکالافلاک اعتبار نیاز است که متأسفانه مسئولان در سازمان میراث فرهنگی کشور این قلعه را به وادی فراموشی سپرده‌اند و بودجه استانی نیز جوابگوی آن نیست.
او ادامه داد: قلعه فلکالافلاک با این وضعیتی که پیش می‌رود سرنوشتی همچون پل‌های تاریخی لرستان را دارد. سه ماه پیش طاق یکی از پل‌های تاریخی به دلیل بی‌توجهی فرو ریخت و پل تخریب شد. خطر قلعه را تهدید می‌کند؛ از یک‌سو پایه‌های آن سست شده و از سوی دیگر دیوارها ترک برداشته است.
امانی با اشاره به سیاسی‌کاری در میراث فرهنگی گفت: متولی اصلی قلعه فلکالافلاک سازمان میراث فرهنگی کشور است؛ آقای سلطانی‌فر باید سیاست را کنار بگذارد و قدری هم به داد میراث فرهنگی کشور که در حال تخریب هستند؛ برسد؛ انتخاب مدیران میراث فرهنگی در استان‌ها بیشتر سیاسی است.
چرا مدیر سازمان میراث فرهنگی به‌جای افراد کارشناس حوزه میراث فرهنگی بیشتر مدیرانی سیاسی را انتصاب می‌کند. این انتصاب مدیران سیاسی موجب به وجود آمدن وضعیت فعلی سازمان میراث فرهنگی کشور شده است.
او افزود: سازمان میراث فرهنگی کشور باید پاسخگوی پول‌هایی که در جاهای دیگر هزینه می‌کنند و میراث فرهنگی سهمی از آن ندارد، باشد و درکل چرا مدیر آن، یک سازمان سیاسی درست کرده است تا فرهنگی.
بیشتر مالکان هتل‌های لرستان بازداشت شده‌اند
امانی در پاسخ به شایعه‌ها در خصوص مشارکت استاندار لرستان در پروژه هتل عنوان کرد: این یک شایعه بی‌اساس است. به جرات می‌توانم بگویم که استاندار هیچ سهم یا مشارکتی در این پروژه ندارد و تنها می‌خواهد که سرمایه‌گذاری را در استان جذب کرده و اشتغال‌زایی انجام دهند.
مسئله مهم‌تر این است که اجرای این پروژه خیانت به لرستان است. این سربازخانه در کنار قلعه قرار دارد، برای تغییر کاربری آن به هتل باید سیستم فاضلاب و آشپزخانه‌ها ایجاد شود. حال چگونه بدون تخریب می‌توان این کار را انجام داد. همچنین طرحی که قرار بود در آن‌جا اجرا شود؛ پروژه موزه بزرگ لرستان بود که مقدمات آن انجام شده و تغییر کاربری سربازخانه به موزه در شورای عالی میراث فرهنگی کشور نیز مصوب شده بود.
او با اشاره به صنعت ورشکسته هتل‌داری در لرستان تصریح کرد: بر اساس آمار هتل‌های لرستان در آستانه ورشکستگی هستند. بیش از 7 هتل استان برای ادامه کار توجیه اقتصادی ندارند. بیشتر پیمانکاران و مالکان هتل‌ها به دلیل بدهی بازداشت‌شده‌اند. حال چرا باید به‌بهای نابودی یک قلعه باستانی، صنعت شکست خورده هتل‌داری را توسعه دهیم؛ پروژه‌ای که دو سر باخت برای لرستان و مردم آن است.
منبع: قانون
کو گوش شنوا