جای خالی برنامه های طب پیشگیری در ایران

چندی پیش معاون پژوهشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در دومین کنگره بیماری های قلبی و عروقی در شیراز گفت: درحالی که مباحث پیشگیرانه در اولویت برنامه های جهانی کنترل بیماری ها قرار دارد متأسفانه در کشور ما ۹۹درصد از اعتبارات و بودجه های بیماری های قلبی صرف موضوع درمان می شود.

دکتر رضا ملک زاده اظهار داشت: باید اولویت اول کاری خود را به مباحث پیشگیرانه اختصاص دهیم و تنها به فکر درمان در کنترل بیماری ها نباشیم چرا که با تمرکز بر طب پیشگیری می توان طول عمر افراد در جامعه را افزایش داد و در این زمینه پیشگیری از بیماری های کرونر قلب بسیار حائز اهمیت است. به گفته این مقام مسئول، ۵۰درصد از مرگ ومیرهای داخل کشور ناشی از بیماری های قلب و عروق است که می توان با اجرای برنامه های پیشگیرانه از آن جلوگیری کرد.

اظهارات دکتر ملک زاده زیاد تازگی ندارد چون همواره مقامات مسئول و کارشناسان حوزه سلامت در ایران از اهمیت طب پیشگیری می گویند اما این امر مهم، بودجه، برنامه و همکاری های بین بخشی را می طلبد که ظاهرا هیچ کدام هیچ هنگام و به هیچ نوع نمی خواهد تحقق یابد.

دکتر سیدهاشم سزاوار متخصص بیماری های قلب و عروق، فلوشیپ آنژیوپلاستی، رئیس بخش قلب و عروق بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران به همشهری گفت: بسیاری از بیماری های قلبی و عروقی قابل پیشگیری است اما به دلیل نبود برنامه مدون، دقیق و همچنین نبود همکاری های بین بخشی، این مهم در ایران، جدی گرفته نمی شود.

او افزود: در شرایطی که یکی از شایع ترین علل مرگ ومیر در کشور بیماری های قلبی و عروقی است و در زمانه ای که از یک سو، سن ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی کاهش و از سوی دیگر میزان شیوع این نوع بیماری ها هم به شدت افزایش یافته است، برنامه ریزی مدون، حساب شده و منسجم برای بحث پیشگیری یک ضرورت انکارناپذیر و جدی است.

دکتر سزاوار افزود: اجرای برنامه های پیشگیرانه نیازمند اقدامات وسیع و همکاری های بین بخشی است و اینطور نیست که این مهم تنها وظیفه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد چراکه اجرای فراگیر این امر مهم نیازمند همکاری دستگاه های مختلف است که همه با هم و به صورت سیستماتیک باید این مهم را دنبال کنند.

دکتر سزاوار مصرف مواد دخانی، فشار خون بالا و پرفشاری، چربی خون بالا، نداشتن فعالیت های ورزشی، چاقی و بیماری قند را به عنوان مهم ترین عوامل خطرساز بیماری های قلبی و عروقی نام برد و افزود: اینکه در سال های اخیر مشاهده می کنیم که افراد در سنین پایین سکته می کنند، به دلیل نداشتن برنامه برای کاهش عوامل خطرساز بیماری های قلبی و عروقی است.

رئیس بخش بیماری های قلب و عروق بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) اظهار داشت: متأسفانه در چند سال اخیر، هم گرایش به کشیدن سیگار و قلیان افزایش و هم سن مصرف کاهش یافته است و حتی می بینیم که متأسفانه گرایش به مصرف سیگار و قلیان در بین خانم ها هم افزایش یافته است که اینها همه در شیوع سکته های قلبی نقش دارد و هشدار دهنده است.

او افزود: مصرف سیگار، قلیان و پیپ و به طور کلی مواد دخانی، سطح اکسیژن را کاهش داده و سبب افزایش غلظت خون می شود و علاوه بر آن، باعث افزایش احتمال لخته پذیری خون هم می شود. این متخصص بیماری های قلب و عروق تأکید کرد: مصرف مواد دخانی سبب افزایش تعداد پلاکت ها در خون می شود و می تواند پلاکت های تصلب شرایین که در رگ وجود دارد را نیز زخمی کند و در نهایت منجر شود که لخته روی آن سوار شود که اینها هم می تواند به عنوان عامل ایجاد بیماری های قلبی و گرفتگی رگ نمایان شود و هم می تواند سبب ایجاد سکته قلبی شود.

دکتر سزاوار خاطرنشان کرد: در حالی گرایش به مواد دخانی در ایران افزایش و سن مصرف کاهش یافته است که در تمامی دنیا تلاش می کنند که شیوع مصرف مواد دخانی کاهش یابد و اقدامات پیشگیرانه لازم را در این راستا انجام می دهند. در دنیا به جوانان سنین حدود ۲۰سال سیگارفروخته نمی شود، سیگار در بسیاری از کشورهای دنیا در قفسه های فروشگاه ها وجود ندارد، در بسیاری از کشورهای دنیا با پول نقد نمی توان سیگار خرید و خرید سیگار تنها با کارت اعتباری ممکن نیست به دلیل اینکه می خواهند سن افرادی که سیگار را خریداری می کنند مشخص باشد و این درحالی است که از اقدامات پیشگیرانه در ایران به طور جدی خبری نیست.

این دانشیار دانشگاه افزود: برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی مردم باید هر چند وقت یک بار فشار خون خود را اندازه گیری کنند، علاوه براین، به رژیم غذایی خود نیز توجه داشته باشند چرا که افزایش چربی خون از عوامل خطرساز بیماری های قلبی و عروقی است.
این متخصص قلب و عروق به مردم توصیه کرد: حداقل هفته ای ۳ یا ۴ روز و حداقل به مدت نیم ساعت ورزش کنند. دکتر سزاوار پیاده روی تند را به شرطی که افراد به مدت ۱۰دقیقه ابتدا بدن خود را گرم کنند بسیار مفید توصیه کرد.