آیا پزشکان می توانند زیر میزی بگیرند؟ !
می گویند برخی پزشکان زیرمیزی می گیرند. می گویند درستش این است که رابطه مالی پزشک و بیمار قطع شود.
به گزارش افکارنیوز ، به ارتباط پزشک و بیمار به عنوان یکی از ارکان اخلاق پزشکی در طب ایرانی و اسلامی بسیار تاکید شده و یک عامل مهم در درمان است. اعتماد بیمار به پزشک اهمیت زیادی دارد و اگر محقق نشوئد درمان را تحت تاثیر قرار می دهد. هرآنچه این رابطه را خدشه دار کند منجر به آسیب رسیدن به سلامت کل جامعه می شود. رابطه مالی بیمار و پزشک از اخلاق پزشکی و حقوق بیمار گرفته می شود. وقتی برای اخلاق پزشکی و حقوق بیمار قانون، برنامه و آموزش وجود داشته باشد، می توان رابطه ای را که تنها برمبنای مالی استوار است به حداقل رساند.
ایران
برنامه پزشک خانواده؛ رابطه دور از پول
در گذشته رابطه مالی میان بیمار و پزشک براساس طبقه اجتماعی و شدت بیماری سنجیده می شد. برای مثال در صورت ابتلا به یک بیماری خاص، افراد مرفه پول بیشتری پرداخت می کردند. یکی از عوامل موثر برای کاهش رابطه مالی بیمار و پزشک واقعی شدن تعرفه های درمان است.
از آنجا که بیمار حاضر است هر هزینه ای را برای درمانش بپردازد رابطه مالی تمام روابط دیگر از جمله عاطفی یا مشارکتی میان بیمار و پزشک را تحت الشعاع قرار می دهد. به همین دلیل بیمار به جای بیمارستان های دولتی، به بیمارستان های خصوصی مراجعه می کند. در صورتی که همان پزشکان و همان تجهیزاتی که در بیمارستان های خصوصی استفاده می شود، بیمارستان های دولتی نیز به آن مجهز هستند.
در بسیاری از کشورهای دنیا بیمارستان های دولتی از جایگاه ویژه ای چه از نظر علمی و چه از نظر درمان در میان اذهان عمومی برخوردار است اما در کشور ما برعکس است.
مسائل مالی در کیفیت سلامت جامعه و امید به زندگی نقش زیادی دارد اما نقش اصلی را به اندازه مدیریت ایفا نمی کنند. برای مثال سرانه سلامت ایران برای هر نفر ۹۲۹ دلار معادل ۶ درصد تولید ناخالص ملی است و سرانه سلامت کشور قطر هزار و ۷۰۰ دلار است. سرانه سلامت ترکیه نیز برای هر نفر هزار و ۳۶۰ دلار معادل ۶/۷ درصد تولید ناخالص ملی است. همچنین سرانه سلامت ژاپن برای هر نفر ۳ هزار و ۱۷۴ دلار و سرانه سلامت آمریکا برای هر نفر ۸ هزار و ۶۰۸ دلار معادل ۱۸ درصد تولید ناخالص ملی است.
وضعیت سلامت ژاپن به مراتب بهتر از آمریکاست چرا که عدد مرتبط با مرگ و میر بچه های زیر ۵ سال در ژاپن ۳ و برای آمریکا ۷ است. این در حالی است که هزینه های درمانی در آمریکا نسبت به ژاپن دو برابر و نیم بیشتر است. پول مهم است اما همیشه نقشش را خوب ایفا نمی کند و این مدیریت است که بودجه های سلامت را به سر منزل سلامت جامعه می رساند و در نهایت سلامت رابطه مالی بیمار و پزشک را تضمین می کند.
ایده آل هر سیستم بهداشت و درمان این است که رابطه پزشک و بیمار حول محور پول شکل نگیرد. در جهان برای کم شدن این رابطه، صنعت بیمه ایجاد شده است. هر چند که سیستم بیمه ای هم در بسیاری از کشورها همانند کشور ما با مشکل روبروست اما برنامه پزشک خانواده یکی دیگر از راه هایی است که این رابطه را کاهش می دهد چرا که در این برنامه رابطه پزشک و بیمار رابطه ای صمیمی و به دور از پول است.
رابطه پزشک با بیمار در این برنامه رابطه مشارکتی و حتی در برخی موارد عاطفی است. هر چند که در کشور ما به صورت مقطعی اجرا و دوباره از حرکت خود می ایستد اما در بسیاری از استان ها به طور تقریبی با موفقیت روبرو بوده است؛ هر چند که فرهنگ سازی و تبلیغات در کنار فعالیت های وزارت بهداشت برای اجرای هر چه بهتر این برنامه مهم تلقی می شوند.
کانادا
پزشکان حق ندارند از بیمار پول مستقیم بگیرند
خدمات پزشکی
حدود ۵۰ درصد پزشکان کانادایی پزشک عمومی یا پزشک خانواده هستند. به طور قانونی هر کانادایی آزاد است پزشک عمومی خود را انتخاب کند ولی تنها از راه ارجاع از سوی پزشکان عمومی می تواند به متخصصان مراجعه کند. متخصصان اجازه دارند بدون ارجاع بیماران را بپذیرند اما تنها در صورتی مبلغ بازپرداخت بیمه بیشتری می گیرند که بیماران ارجاع شده توسط پزشکان عمومی را ویزیت کنند.
بیمه درمانی
نظام سلامت کانادا، نظامی دولتی بر مبنای مالیات است. در حال حاضر، دولت به طور تقریبی یک سومو هزینه های سلامت ایالتی را تامین می کند. در کانادا مالیات های ایالتی، از ایالتی به ایالت دیگر متفاوتند و شامل مالیات بر درآمد، مالیات بر حقوق و دستمزد و مالیات بر فروش هستند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
پزشکان کانادایی براساس کارانه دستمزد می گیرند. پزشکانی که در برنامه های ایالتی مشارکت می کنند، باید نرخ پیشنهادی ایالتی را به صورت کامل بپذیرند و نمی توانند از بیماران به طور مستقیم پول اضافه ای بگیرند. بیمارستان های کانادا بیشتر خصوصی و غیرانتفاعی هستند. بیمارستان ها ملزم نیستند فهرست صورتحساب کلیه بیماران پذیرش شده را تهیه کنند. بیمارستان ها باید برای خرید فناوری های گران قیمت یا تسهیلات جدید از برنامه سلامتی ایالتی موافقت بگیرند. همچنین قیمت فرآورده های دارویی در کانادا به طور قانونی تنظیم شده و برنامه های ایالتی هزینه های دارویی را پوشش می دهد.
ژاپن
پرداخت پول براساس تشخیص است
خدمات پزشکی
در خدمات بهداشتی درمانی ژاپن هیچ محدودیتی در انتخاب بیمارستان و پزشک وجود ندارد. تسهیلات براساس تخصص تقسیم می شوند. بیمارستان های بزرگتر تخصصی تر هستند و بیمارستان های کوچکتر بخش های تخصصی محدودتری دارند. بیشتر کلینیک ها و بیمارستان های کوچک به طور خانوادگی سرمایه گذاری و توسط پزشکان مستقل اداره می شوند.
بیمه درمانی
سیستم بیمه درمانی مدرن ژاپن ریشه در برنامه های بیمه اجتماعی شاغلان دارد. کارفرمایانی که بیش از ۷۰۰ کارمند و کارگر دارند باید برنامه بیمه خویش فرما ایجاد کنند. در بیمه های اجتماعی هیات مدیره از مشارکت ۵۰ درصد نمایندگان کارفرما و ۵۰ درصد نمایندگان کارکنان تشکیل شده است. کارکنان و وابستگان شان در این بیمه ثبت نام می شوند و هم کارفرما و هم کارکنان با پرداخت مالیات بر حقوق در آن صندوق مشارکت دارند؛ به دلیل اینکه هر برنامه بیمه درمانی به طور مستقل عمل می کنند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
در ژاپن پرداخت به بیمارستان برحسب تشخیص است و مبلغ این پرداخت ها توسط دولت و زیر نظر شورای بیمه مرکزی پزشکی اجتماعی تعیین می شود و قیمت داروها نیز به همین صورت تعیین می شود.
انگلستان
ارجاع به متخصص؛ فقط توسط پزشک عمومی
خدمات پزشکی
نظام طب ملی سیستمی را شکل داده که توسط آن خدمات تخصصی و بیمارستانی به جز در موارد اورژانس تنها از راه ارجاع از پزشک عمومی امکان پذیر است. هر فردی که نیاز به استفاده از طب ملی دارد باید در این نظام ثبت نام کند و در فهرست یک پزشک عمومی قرار بگیرد.
بیمه درمانی
در سال ۱۹۱۱ در بریتانیا سیستم بیمه درمان مشابه آلمان ایجاد شد. تقریباً نیمی از مردم تحت پوشش آن قرار گرفتند و نظام سلامت با مشارکت دوستانه سرمایه داران، کاسبان، کارفرمایان، بیمه گران تجاری و کمیته های بیمه استان حمایت می شد. میزان بالایی از سرمایه های طب ملی انگلیس از راه مالیات ها تامین می شود.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
متخصصان، حقوق بگیر طب ملی هستند. البته تعدادی نیز بیماران بیمه خصوصی را ویزیت می کنند و آنها نیز کارانه می گیرند. در سال ۲۰۰۴ روش پرداخت نوینی برای پزشکان عمومی ارائه شد؛ پرداخت در ازای عملکرد. طب ملی و انجمن پزشکی انگلیس بر سر ده ها شاخص بالینی سنجش کیفیت خدمات پیشگیری و بیماری های مزمن شایع مانند بیماری های قلبی و عروق کرونر، فشارخون، دیابت و آسم به توافق رسیدند. علاوه بر این عملکرد پزشکان مورد سنجش قرار گرفت که عبارتند از: مستندسازی مدارک پزشکی، دسترسی به خدمات تلفنی، رایانه ای شدن نظام، مدیریت ایمن داروها و طبقه بندی تجربه های بیماران که با مطالعه روی بیماران انجام شد.
آلمان
۹۰ درصد مردم تحت پوشش بیمه اجباری هستند
خدمات پزشکی
بیشتر پزشکان بخش سرپایی مجاز به درمان بیماران در بیمارستان نیستند و بیشتر پزشکان بیمارستانی مطب خصوصی برای درمان بیماران به صورت سرپایی ندارند. مردم مجاز به مراجعه به متخصصان سرپایی بدون ارجاع توسط پزشک عمومی هستند.
بیمه درمانی
آلمان اولین کشوری است که قانون بیمه اجباری سلامت را به تصویب رساند. در حال حاضر ۹۰ درصد آلمانی ها بیمه سلامت را از راه صندوق های بیمه اجباری دریافت می کنند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
پزشکان بخش سرپایی حتماً باید عضو اتحادیه پزشکان منطقه ای خود شوند. صندوق های بیمه، به جای پرداخت مستقیم به پزشکان، سالانه مبلغی کلی به اتحادیه پزشکان هر منطقه پرداخت می کنند. اتحادیه پزشکان براساس جدول تفصیلی هزینه ها، پرداخت به پزشکان را انجام می دهد. این مبلغ بر مبنای تعداد بیمارانی است که پزشکان در هر اتحادیه محلی ویزیت کرده اند.
ایده آل یا مشکل دار؟
ایده آل هر سیستم بهداشت و درمان این است که رابطه پزشک و بیمار حول محور پول شکل نگیرد. در جهان برای کم شدن این رابطه، صنعت بیمه ایجاد شده است و برنامه پزشک خانواده هم این رابطه را کاهش می دهد.
تندرستی/ شماره ۱۳۸/ دی ماه ۹۲/ طیبه مقدم جو/ صفحه ۳۸
ایران
برنامه پزشک خانواده؛ رابطه دور از پول
در گذشته رابطه مالی میان بیمار و پزشک براساس طبقه اجتماعی و شدت بیماری سنجیده می شد. برای مثال در صورت ابتلا به یک بیماری خاص، افراد مرفه پول بیشتری پرداخت می کردند. یکی از عوامل موثر برای کاهش رابطه مالی بیمار و پزشک واقعی شدن تعرفه های درمان است.
از آنجا که بیمار حاضر است هر هزینه ای را برای درمانش بپردازد رابطه مالی تمام روابط دیگر از جمله عاطفی یا مشارکتی میان بیمار و پزشک را تحت الشعاع قرار می دهد. به همین دلیل بیمار به جای بیمارستان های دولتی، به بیمارستان های خصوصی مراجعه می کند. در صورتی که همان پزشکان و همان تجهیزاتی که در بیمارستان های خصوصی استفاده می شود، بیمارستان های دولتی نیز به آن مجهز هستند.
در بسیاری از کشورهای دنیا بیمارستان های دولتی از جایگاه ویژه ای چه از نظر علمی و چه از نظر درمان در میان اذهان عمومی برخوردار است اما در کشور ما برعکس است.
مسائل مالی در کیفیت سلامت جامعه و امید به زندگی نقش زیادی دارد اما نقش اصلی را به اندازه مدیریت ایفا نمی کنند. برای مثال سرانه سلامت ایران برای هر نفر ۹۲۹ دلار معادل ۶ درصد تولید ناخالص ملی است و سرانه سلامت کشور قطر هزار و ۷۰۰ دلار است. سرانه سلامت ترکیه نیز برای هر نفر هزار و ۳۶۰ دلار معادل ۶/۷ درصد تولید ناخالص ملی است. همچنین سرانه سلامت ژاپن برای هر نفر ۳ هزار و ۱۷۴ دلار و سرانه سلامت آمریکا برای هر نفر ۸ هزار و ۶۰۸ دلار معادل ۱۸ درصد تولید ناخالص ملی است.
وضعیت سلامت ژاپن به مراتب بهتر از آمریکاست چرا که عدد مرتبط با مرگ و میر بچه های زیر ۵ سال در ژاپن ۳ و برای آمریکا ۷ است. این در حالی است که هزینه های درمانی در آمریکا نسبت به ژاپن دو برابر و نیم بیشتر است. پول مهم است اما همیشه نقشش را خوب ایفا نمی کند و این مدیریت است که بودجه های سلامت را به سر منزل سلامت جامعه می رساند و در نهایت سلامت رابطه مالی بیمار و پزشک را تضمین می کند.
ایده آل هر سیستم بهداشت و درمان این است که رابطه پزشک و بیمار حول محور پول شکل نگیرد. در جهان برای کم شدن این رابطه، صنعت بیمه ایجاد شده است. هر چند که سیستم بیمه ای هم در بسیاری از کشورها همانند کشور ما با مشکل روبروست اما برنامه پزشک خانواده یکی دیگر از راه هایی است که این رابطه را کاهش می دهد چرا که در این برنامه رابطه پزشک و بیمار رابطه ای صمیمی و به دور از پول است.
رابطه پزشک با بیمار در این برنامه رابطه مشارکتی و حتی در برخی موارد عاطفی است. هر چند که در کشور ما به صورت مقطعی اجرا و دوباره از حرکت خود می ایستد اما در بسیاری از استان ها به طور تقریبی با موفقیت روبرو بوده است؛ هر چند که فرهنگ سازی و تبلیغات در کنار فعالیت های وزارت بهداشت برای اجرای هر چه بهتر این برنامه مهم تلقی می شوند.
کانادا
پزشکان حق ندارند از بیمار پول مستقیم بگیرند
خدمات پزشکی
حدود ۵۰ درصد پزشکان کانادایی پزشک عمومی یا پزشک خانواده هستند. به طور قانونی هر کانادایی آزاد است پزشک عمومی خود را انتخاب کند ولی تنها از راه ارجاع از سوی پزشکان عمومی می تواند به متخصصان مراجعه کند. متخصصان اجازه دارند بدون ارجاع بیماران را بپذیرند اما تنها در صورتی مبلغ بازپرداخت بیمه بیشتری می گیرند که بیماران ارجاع شده توسط پزشکان عمومی را ویزیت کنند.
بیمه درمانی
نظام سلامت کانادا، نظامی دولتی بر مبنای مالیات است. در حال حاضر، دولت به طور تقریبی یک سومو هزینه های سلامت ایالتی را تامین می کند. در کانادا مالیات های ایالتی، از ایالتی به ایالت دیگر متفاوتند و شامل مالیات بر درآمد، مالیات بر حقوق و دستمزد و مالیات بر فروش هستند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
پزشکان کانادایی براساس کارانه دستمزد می گیرند. پزشکانی که در برنامه های ایالتی مشارکت می کنند، باید نرخ پیشنهادی ایالتی را به صورت کامل بپذیرند و نمی توانند از بیماران به طور مستقیم پول اضافه ای بگیرند. بیمارستان های کانادا بیشتر خصوصی و غیرانتفاعی هستند. بیمارستان ها ملزم نیستند فهرست صورتحساب کلیه بیماران پذیرش شده را تهیه کنند. بیمارستان ها باید برای خرید فناوری های گران قیمت یا تسهیلات جدید از برنامه سلامتی ایالتی موافقت بگیرند. همچنین قیمت فرآورده های دارویی در کانادا به طور قانونی تنظیم شده و برنامه های ایالتی هزینه های دارویی را پوشش می دهد.
ژاپن
پرداخت پول براساس تشخیص است
خدمات پزشکی
در خدمات بهداشتی درمانی ژاپن هیچ محدودیتی در انتخاب بیمارستان و پزشک وجود ندارد. تسهیلات براساس تخصص تقسیم می شوند. بیمارستان های بزرگتر تخصصی تر هستند و بیمارستان های کوچکتر بخش های تخصصی محدودتری دارند. بیشتر کلینیک ها و بیمارستان های کوچک به طور خانوادگی سرمایه گذاری و توسط پزشکان مستقل اداره می شوند.
بیمه درمانی
سیستم بیمه درمانی مدرن ژاپن ریشه در برنامه های بیمه اجتماعی شاغلان دارد. کارفرمایانی که بیش از ۷۰۰ کارمند و کارگر دارند باید برنامه بیمه خویش فرما ایجاد کنند. در بیمه های اجتماعی هیات مدیره از مشارکت ۵۰ درصد نمایندگان کارفرما و ۵۰ درصد نمایندگان کارکنان تشکیل شده است. کارکنان و وابستگان شان در این بیمه ثبت نام می شوند و هم کارفرما و هم کارکنان با پرداخت مالیات بر حقوق در آن صندوق مشارکت دارند؛ به دلیل اینکه هر برنامه بیمه درمانی به طور مستقل عمل می کنند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
در ژاپن پرداخت به بیمارستان برحسب تشخیص است و مبلغ این پرداخت ها توسط دولت و زیر نظر شورای بیمه مرکزی پزشکی اجتماعی تعیین می شود و قیمت داروها نیز به همین صورت تعیین می شود.
انگلستان
ارجاع به متخصص؛ فقط توسط پزشک عمومی
خدمات پزشکی
نظام طب ملی سیستمی را شکل داده که توسط آن خدمات تخصصی و بیمارستانی به جز در موارد اورژانس تنها از راه ارجاع از پزشک عمومی امکان پذیر است. هر فردی که نیاز به استفاده از طب ملی دارد باید در این نظام ثبت نام کند و در فهرست یک پزشک عمومی قرار بگیرد.
بیمه درمانی
در سال ۱۹۱۱ در بریتانیا سیستم بیمه درمان مشابه آلمان ایجاد شد. تقریباً نیمی از مردم تحت پوشش آن قرار گرفتند و نظام سلامت با مشارکت دوستانه سرمایه داران، کاسبان، کارفرمایان، بیمه گران تجاری و کمیته های بیمه استان حمایت می شد. میزان بالایی از سرمایه های طب ملی انگلیس از راه مالیات ها تامین می شود.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
متخصصان، حقوق بگیر طب ملی هستند. البته تعدادی نیز بیماران بیمه خصوصی را ویزیت می کنند و آنها نیز کارانه می گیرند. در سال ۲۰۰۴ روش پرداخت نوینی برای پزشکان عمومی ارائه شد؛ پرداخت در ازای عملکرد. طب ملی و انجمن پزشکی انگلیس بر سر ده ها شاخص بالینی سنجش کیفیت خدمات پیشگیری و بیماری های مزمن شایع مانند بیماری های قلبی و عروق کرونر، فشارخون، دیابت و آسم به توافق رسیدند. علاوه بر این عملکرد پزشکان مورد سنجش قرار گرفت که عبارتند از: مستندسازی مدارک پزشکی، دسترسی به خدمات تلفنی، رایانه ای شدن نظام، مدیریت ایمن داروها و طبقه بندی تجربه های بیماران که با مطالعه روی بیماران انجام شد.
آلمان
۹۰ درصد مردم تحت پوشش بیمه اجباری هستند
خدمات پزشکی
بیشتر پزشکان بخش سرپایی مجاز به درمان بیماران در بیمارستان نیستند و بیشتر پزشکان بیمارستانی مطب خصوصی برای درمان بیماران به صورت سرپایی ندارند. مردم مجاز به مراجعه به متخصصان سرپایی بدون ارجاع توسط پزشک عمومی هستند.
بیمه درمانی
آلمان اولین کشوری است که قانون بیمه اجباری سلامت را به تصویب رساند. در حال حاضر ۹۰ درصد آلمانی ها بیمه سلامت را از راه صندوق های بیمه اجباری دریافت می کنند.
نحوه پرداخت به پزشکان و بیمارستان ها
پزشکان بخش سرپایی حتماً باید عضو اتحادیه پزشکان منطقه ای خود شوند. صندوق های بیمه، به جای پرداخت مستقیم به پزشکان، سالانه مبلغی کلی به اتحادیه پزشکان هر منطقه پرداخت می کنند. اتحادیه پزشکان براساس جدول تفصیلی هزینه ها، پرداخت به پزشکان را انجام می دهد. این مبلغ بر مبنای تعداد بیمارانی است که پزشکان در هر اتحادیه محلی ویزیت کرده اند.
ایده آل یا مشکل دار؟
ایده آل هر سیستم بهداشت و درمان این است که رابطه پزشک و بیمار حول محور پول شکل نگیرد. در جهان برای کم شدن این رابطه، صنعت بیمه ایجاد شده است و برنامه پزشک خانواده هم این رابطه را کاهش می دهد.
تندرستی/ شماره ۱۳۸/ دی ماه ۹۲/ طیبه مقدم جو/ صفحه ۳۸
