چرخش ظریف «انتقاد» به «تشکر» در مجلس
صبحی که در آغاز آن توافق ژنو اعلام شد، تعدادی از نمایندگان در صحن علنی آشکارا اعلام نارضایتی کردند و رییس مجلس که انتظار می رفت جلسه یکشنبه با حضور او آغاز شود در این جلسه شرکت نکرد.
به گزارش افکارنیوز ، دو روز بعد، سه شنبه ای که گذشت، مردم هنوز برای هم پیام های تبریک می فرستاند، که برخی نمایندگان در تریبون مجلس شکایت کردند که صداهایی در کف مجلس شنیده می شود که توافق های صورت گرفته در ژنو را جام زهر و قرارداد ننگین نامیده اند.
باز اما از تریبون ریاست مجلس اظهار نظرهای صریحی شنیده نشد تا این که محمد جواد باهنر نایب رییس مجلس خبر را اعلام کرد، «وزیر امور خارجه، صبح چهارشنبه به مجلس می آید تا گزارشی در مورد توافق های صورت گرفته به نمایندگان ارائه کند. »
از همان زمانی که اعلام شد موضوع پرونده هسته ای ایران از دستور کار شورای امنیت ملی خارج و در دستور کار وزارت امور خارجه وارد می شود، انتظار می رفت که تکثر موضع گیری ها در مجلس دامن وزرات خارجه را در این مورد بگیرد و این انتظار هم وجود داشت که مجلس نقش جدی تری در روند مذاکرات را طلب کند.
با این وجود، وقتی بعد از دور اول مذاکرات ژنو اظهارات وزیر امور خارجه در کمیسیونی در یک روزنامه ظریف را روانه بیمارستان و بعد هم برای یک هفته خانه نشین کرد، انتظارهای مجلسیان برای حضور حداقل یک نماینده در تیم مذاکره کننده بی جواب ماند.
بعد از حرف های تندی که روز یک شنبه از تریبون مجلس شنیده شد، تصور می شد که امروز در جلسه مجلس با ظریف آن حرف های درشت و سنگین ادامه پیدا کند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، و سرپرست هیات ایرانی مذاکره کننده با گروه ۱+۵، در آغاز جلسه علنی امروز، که باز هم بدون نطق لاریجانی آغاز شد، توضیحات مفصلی در مورد لغت به لغت سندهای امضا شده و توافق های صورت گرفته داد، چهار متن مختلف، متن اصلی توافق به زبان انگلیسی، ترجمه دقیق متن انگلیسی، ترجمه کلمه به کلمه به جز چند عنوان محدود و جدولی که در آن توافق به چند لایه تقسیم شده، در اختیار نمایندگان قرار گرفت.
وزیر امور خارجه در اظهارات مقدماتی خود به نمایندگان گفت: کسانی که در جلسه نبودند نمی توانند در مورد آن چیزی که پشت درهای بسته گفته شده است با انصاف قضاوت کنند.
وی در ادامه با تشریح تک تک بندهای توافق نامه به صورت جزئی، خطاب به نمایندگان گفت: ما روی کلمه به کلمه مذاکرات و توافق حساسیم اما علی القاعده بیش از آنچه که می توانیم از ما توقع نیست. در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت برای ناتوانی، کم کاری، ضعف و هر چه که بوده عذرخواهی می کنیم و امیدواریم کاری که کردیم مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد.
بعد از اظهارت ظریف، نوبت نطق های چهار دقیقه ای نمایندگان شد، روز گذشته گفته شده بود که تنها سه نماینده آن هم به قید قرعه انتخاب خواهند شد تا در صحن علنی پشت تریبون بروند، اما جلسه میزبان هشت سخنران بود.
علیرضا زاکانی، و حداد عادل از فراکسیون اصول گرایان، جواد هروی و فتح الله حسینی از نمانیدگان نزدیک به جبهه رهروان ولایت، محمدرضا تابش با نظرات اصلاح طلبانه، روح الله حسینیان از اعضای جبهه پایداری، جواد جهانگیرزاده و علاءالدین بروجردی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اظهاراتی که همه بر حمایت از تیم مذاکره کننده تاکید داشت و از آن تشکر کردند، نقدها و نظراتشان را در حضور وزیر و سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده با ۱+۵ بیان کردند.
تابش در جریان نطق خود از رییس جمهور تشکر کرد که محور برنامه های خود را عقلانیت و تدبیر قرار داده است و افزود «دیپلماسی ما به جای شعار و تشنج آفرینی بر پایه عقلانیت و فنون و مهارت های دپیلماتیک به جای تهدید برای کشور فرصت آفرید؛ یعنی نگرانی، دلشوره، اضطراب و بی اعتمادی که منجر به پیدایش تهدیدهای برای کشور می شد جای خود را به امید داده است و این پیدایش امید و اعتماد به نفع همه است حتی مخالفین دولت چرا که در فضای امید و اعتماد بهتر می توانند مخالفت کنند. »
جواد جهانگیرزاده، عضو فراکسیون رهروان ولایت هم در اظهاراتش گفت «باید باور کنیم که مذاکرات تاثیرات مثبتی هم داشته است و فضای منفی علیه ایران را شکسته است. ما از تیم مذاکره کننده قدردانی می کنیم، حمایت خود را از آن ها اعلام می کنیم اما نگرانی هایی هم داریم که آنها را یادآور می کنیم. »
روح الله حسینیان، از اعضای جبهه پایداری از تریبون مجلس خطاب به وزیر گفت «ما تفاهم نامه ژنو را نه جام زهر می دانیم و نه دستاورد شادی آفرین، بلکه آن را انعطافی ضروری برای تقویت درون سازی انقلاب اسلامی می شماریم، ما از پیامدهای تفاهم نامه نگران هستیم و نگرانی خود را با دولت در میان می گذاریم که راه دقیق تر و عاقبت اندیش تر چاره ساز نماییم. عبارات تفاهم نامه حتی حق غنی سازی اورانیوم را با عبارتی دو پهلو یا مقید آورده است که نتیجه اش جز محدودسازی حق غنی سازی هیچ مفهومی ندارد. »
علاالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی هم در ضمن یادآوری این که در مذاکرات ۱۰ سال قبل، ۱+۵ حتی حاضر به قبول یک دستگاه سانترفیوژ هم در ایران نبود، مذاکرات اخیر را کاری بسیار عظیم، توصیف کرد و گفت «مجلس نقش بسیار مهمی در همه مراحل بیست سال گذشته توانمندی هسته یی ایفا کرده است و همین مجلس بود که با گذراندن یک مصوبه قانونی که به تعبیر مقام معظم رهبری از همه مصوبات همه مجالس بعد از انقلاب مهم تر بود از اجرای پروتکل الحاقی جلوگیری کرد و جاده هموار شد تا دانشمندان سخت کوش و متخصص ما توانستند به جلو حرکت کنند و بر همه این دانش مسلط شوند. »
در عین حال زاکانی در اظهارات خود، این جمله رییس جمهور که گفته است چرخ هسته ای بچرخد، چرخ زندگی مردم هم بچرخد، را غیر کارشناسی خواند و تاکید کرد که «آینده که کشور در گرو موضوع پرونده هسته ای است، امروز به تیم خودمان اعتماد داریم اما نسبت به دشمن بدبین هستیم. »
بعد از اظهارات نمایندگان که گاهی از ۴ دقیقه و حتی ۶ دقیقه هم طولانی تر شد و با طعنه های رییس مجلس همراه بود؛ وزیر امور خارجه دوباره پشت تریبون برگشت تا به سولاتی که در این میان مطرح شد و نقدهایی که از تریبون مجلس گفته شد پاسخ دهد.
وزیر در اظهاراتش تاکید کرد که بارها به صراحت گفته است که به غرب اعتماد نداریم و غربی ها باید اقداماتی برای جلب اعتماد ملت ایران انجام دهند و ادامه داد: مذاکرات ما با غرب تنها در مورد پرونده هسته ای ماست و مسائلی که در مورد حقوق بشر و چیز های دیگر مطرح می شود قابل دنبال کردن نیست.
وی همچنین در مورد رفع تحریم دارایی های بلوکه شده ایران در آمریکا، تصریح کرد که نمی تواند اقدامات گذشته را برگرداند، اما با امیدواری یادآور شد که خیلی از شرکت ها و کشورها امروز در صف مذاکره با ایران و حضور در کشور ما هستند.
علی لاریجانی که خودش قبلا مذاکره کننده ارشد ایران در موضوع پرونده هسته ای بوده است، در پایان اظهارات وزیر امور خارجه گفت که لازم است آقای ظریف و هیات مذاکره کننده تلاش کنند ساختار فناوری هسته یی جمهوری اسلامی را حفظ کنند. این چارچوب و ساختار باید هم کاملا حفظ شود، هم در تحقیق و توسعه ابعاد کار با محدودیت مواجه نشود و هم دانش هسته یی دچار محدودیت نشود. اگر این مسائل مورد توجه قرار گیرد باید به هیات مذاکره کننده برای حل موضوع قدرت مانور داد.
لاریجانی یادآور شد که حق استفاده از انرژی هسته یی برای ما محفوظ است حتی اگر در حال حاضر مجال مناسب برای استفاده از آن نباشد.
رییس مجلس شورای اسلامی در اظهارتش گفت که ماه های آینده ماه های حساسی است که باید منتظر اقدام غربی ها در برداشتن تحریم ها باشیم و به همین دلیل باید از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت شود.
در حالی که ظریف و عراقچی با بدرقه ابوترابی فرد نایب رییس مجلس، صحن علنی مجلس را ترک می کردند؛ فضای مجلس که وارد بررسی دستور کار روزنامه خود می شد هنوز تحت تاثیر گزارش وزیر امور خارجه قرار داشت و لاریجانی در پایان نطقش، یادآور شد که مجلس باز هم موضوعاتی را که به نظرش لازم بیاید به وزارت خارجه منتقل خواهد کرد.
باز اما از تریبون ریاست مجلس اظهار نظرهای صریحی شنیده نشد تا این که محمد جواد باهنر نایب رییس مجلس خبر را اعلام کرد، «وزیر امور خارجه، صبح چهارشنبه به مجلس می آید تا گزارشی در مورد توافق های صورت گرفته به نمایندگان ارائه کند. »
از همان زمانی که اعلام شد موضوع پرونده هسته ای ایران از دستور کار شورای امنیت ملی خارج و در دستور کار وزارت امور خارجه وارد می شود، انتظار می رفت که تکثر موضع گیری ها در مجلس دامن وزرات خارجه را در این مورد بگیرد و این انتظار هم وجود داشت که مجلس نقش جدی تری در روند مذاکرات را طلب کند.
با این وجود، وقتی بعد از دور اول مذاکرات ژنو اظهارات وزیر امور خارجه در کمیسیونی در یک روزنامه ظریف را روانه بیمارستان و بعد هم برای یک هفته خانه نشین کرد، انتظارهای مجلسیان برای حضور حداقل یک نماینده در تیم مذاکره کننده بی جواب ماند.
بعد از حرف های تندی که روز یک شنبه از تریبون مجلس شنیده شد، تصور می شد که امروز در جلسه مجلس با ظریف آن حرف های درشت و سنگین ادامه پیدا کند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، و سرپرست هیات ایرانی مذاکره کننده با گروه ۱+۵، در آغاز جلسه علنی امروز، که باز هم بدون نطق لاریجانی آغاز شد، توضیحات مفصلی در مورد لغت به لغت سندهای امضا شده و توافق های صورت گرفته داد، چهار متن مختلف، متن اصلی توافق به زبان انگلیسی، ترجمه دقیق متن انگلیسی، ترجمه کلمه به کلمه به جز چند عنوان محدود و جدولی که در آن توافق به چند لایه تقسیم شده، در اختیار نمایندگان قرار گرفت.
وزیر امور خارجه در اظهارات مقدماتی خود به نمایندگان گفت: کسانی که در جلسه نبودند نمی توانند در مورد آن چیزی که پشت درهای بسته گفته شده است با انصاف قضاوت کنند.
وی در ادامه با تشریح تک تک بندهای توافق نامه به صورت جزئی، خطاب به نمایندگان گفت: ما روی کلمه به کلمه مذاکرات و توافق حساسیم اما علی القاعده بیش از آنچه که می توانیم از ما توقع نیست. در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت برای ناتوانی، کم کاری، ضعف و هر چه که بوده عذرخواهی می کنیم و امیدواریم کاری که کردیم مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد.
بعد از اظهارت ظریف، نوبت نطق های چهار دقیقه ای نمایندگان شد، روز گذشته گفته شده بود که تنها سه نماینده آن هم به قید قرعه انتخاب خواهند شد تا در صحن علنی پشت تریبون بروند، اما جلسه میزبان هشت سخنران بود.
علیرضا زاکانی، و حداد عادل از فراکسیون اصول گرایان، جواد هروی و فتح الله حسینی از نمانیدگان نزدیک به جبهه رهروان ولایت، محمدرضا تابش با نظرات اصلاح طلبانه، روح الله حسینیان از اعضای جبهه پایداری، جواد جهانگیرزاده و علاءالدین بروجردی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اظهاراتی که همه بر حمایت از تیم مذاکره کننده تاکید داشت و از آن تشکر کردند، نقدها و نظراتشان را در حضور وزیر و سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده با ۱+۵ بیان کردند.
تابش در جریان نطق خود از رییس جمهور تشکر کرد که محور برنامه های خود را عقلانیت و تدبیر قرار داده است و افزود «دیپلماسی ما به جای شعار و تشنج آفرینی بر پایه عقلانیت و فنون و مهارت های دپیلماتیک به جای تهدید برای کشور فرصت آفرید؛ یعنی نگرانی، دلشوره، اضطراب و بی اعتمادی که منجر به پیدایش تهدیدهای برای کشور می شد جای خود را به امید داده است و این پیدایش امید و اعتماد به نفع همه است حتی مخالفین دولت چرا که در فضای امید و اعتماد بهتر می توانند مخالفت کنند. »
جواد جهانگیرزاده، عضو فراکسیون رهروان ولایت هم در اظهاراتش گفت «باید باور کنیم که مذاکرات تاثیرات مثبتی هم داشته است و فضای منفی علیه ایران را شکسته است. ما از تیم مذاکره کننده قدردانی می کنیم، حمایت خود را از آن ها اعلام می کنیم اما نگرانی هایی هم داریم که آنها را یادآور می کنیم. »
روح الله حسینیان، از اعضای جبهه پایداری از تریبون مجلس خطاب به وزیر گفت «ما تفاهم نامه ژنو را نه جام زهر می دانیم و نه دستاورد شادی آفرین، بلکه آن را انعطافی ضروری برای تقویت درون سازی انقلاب اسلامی می شماریم، ما از پیامدهای تفاهم نامه نگران هستیم و نگرانی خود را با دولت در میان می گذاریم که راه دقیق تر و عاقبت اندیش تر چاره ساز نماییم. عبارات تفاهم نامه حتی حق غنی سازی اورانیوم را با عبارتی دو پهلو یا مقید آورده است که نتیجه اش جز محدودسازی حق غنی سازی هیچ مفهومی ندارد. »
علاالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی هم در ضمن یادآوری این که در مذاکرات ۱۰ سال قبل، ۱+۵ حتی حاضر به قبول یک دستگاه سانترفیوژ هم در ایران نبود، مذاکرات اخیر را کاری بسیار عظیم، توصیف کرد و گفت «مجلس نقش بسیار مهمی در همه مراحل بیست سال گذشته توانمندی هسته یی ایفا کرده است و همین مجلس بود که با گذراندن یک مصوبه قانونی که به تعبیر مقام معظم رهبری از همه مصوبات همه مجالس بعد از انقلاب مهم تر بود از اجرای پروتکل الحاقی جلوگیری کرد و جاده هموار شد تا دانشمندان سخت کوش و متخصص ما توانستند به جلو حرکت کنند و بر همه این دانش مسلط شوند. »
در عین حال زاکانی در اظهارات خود، این جمله رییس جمهور که گفته است چرخ هسته ای بچرخد، چرخ زندگی مردم هم بچرخد، را غیر کارشناسی خواند و تاکید کرد که «آینده که کشور در گرو موضوع پرونده هسته ای است، امروز به تیم خودمان اعتماد داریم اما نسبت به دشمن بدبین هستیم. »
بعد از اظهارات نمایندگان که گاهی از ۴ دقیقه و حتی ۶ دقیقه هم طولانی تر شد و با طعنه های رییس مجلس همراه بود؛ وزیر امور خارجه دوباره پشت تریبون برگشت تا به سولاتی که در این میان مطرح شد و نقدهایی که از تریبون مجلس گفته شد پاسخ دهد.
وزیر در اظهاراتش تاکید کرد که بارها به صراحت گفته است که به غرب اعتماد نداریم و غربی ها باید اقداماتی برای جلب اعتماد ملت ایران انجام دهند و ادامه داد: مذاکرات ما با غرب تنها در مورد پرونده هسته ای ماست و مسائلی که در مورد حقوق بشر و چیز های دیگر مطرح می شود قابل دنبال کردن نیست.
وی همچنین در مورد رفع تحریم دارایی های بلوکه شده ایران در آمریکا، تصریح کرد که نمی تواند اقدامات گذشته را برگرداند، اما با امیدواری یادآور شد که خیلی از شرکت ها و کشورها امروز در صف مذاکره با ایران و حضور در کشور ما هستند.
علی لاریجانی که خودش قبلا مذاکره کننده ارشد ایران در موضوع پرونده هسته ای بوده است، در پایان اظهارات وزیر امور خارجه گفت که لازم است آقای ظریف و هیات مذاکره کننده تلاش کنند ساختار فناوری هسته یی جمهوری اسلامی را حفظ کنند. این چارچوب و ساختار باید هم کاملا حفظ شود، هم در تحقیق و توسعه ابعاد کار با محدودیت مواجه نشود و هم دانش هسته یی دچار محدودیت نشود. اگر این مسائل مورد توجه قرار گیرد باید به هیات مذاکره کننده برای حل موضوع قدرت مانور داد.
لاریجانی یادآور شد که حق استفاده از انرژی هسته یی برای ما محفوظ است حتی اگر در حال حاضر مجال مناسب برای استفاده از آن نباشد.
رییس مجلس شورای اسلامی در اظهارتش گفت که ماه های آینده ماه های حساسی است که باید منتظر اقدام غربی ها در برداشتن تحریم ها باشیم و به همین دلیل باید از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت شود.
در حالی که ظریف و عراقچی با بدرقه ابوترابی فرد نایب رییس مجلس، صحن علنی مجلس را ترک می کردند؛ فضای مجلس که وارد بررسی دستور کار روزنامه خود می شد هنوز تحت تاثیر گزارش وزیر امور خارجه قرار داشت و لاریجانی در پایان نطقش، یادآور شد که مجلس باز هم موضوعاتی را که به نظرش لازم بیاید به وزارت خارجه منتقل خواهد کرد.
