چگونه برای خودمراقبتی برنامه ریزی کنیم؟

خودمراقبتی شامل اعمالی است اکتسابی، آگاهانه و هدفدار که مردم برای خود، فرزندان و خانواده شان انجام می دهند تا تندرست بمانند، از سلامت ذهنی و جسمی خود حفاظت کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیمار یها یا حوادث پیشگیری کنند، ناخوش یها و وضعیتهای مزمن را مراقبت کنند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند . خودمراقبتی به وضوح موجب افزایش کارآیی و مهار ت های فردی می شود و یکی از مفاهیم اصلی برای تأکید بر رفتار سالم است .

از کجا باید شروع کرد؟

برای طراحی برنامه خودمراقبتی فردی، باید ابتدا وضعیت سلامت خود را ارزیابی کنیم . . برای این کار باید با پزشک خانواده خود مشورت کنیم و با راهنمایی و حمایت او رفتارهای نیازمند تغییرمان را مشخص سازیم . سپس باید ببینیم که چقدر برای تغییر رفتار مورد نظر آمادگی داریم .

تعیین مرحله تغییر رفتار

۱. پیش قصد : در این مرحله هنوز تغییر مورد توجه ما قرار نگرفته است، دست کم نه در طی چند ماه اخیر . ممکن است حتی در مورد تغییر، فکر هم نکرده باشیم .

۲. قصد : در این مرحله از وجود مشکل آگاهیم و به طور جدی در نظر داریم در چند ماه آینده رفتارمان را تغییر دهیم اما هنوز آماده دادن تعهد برای اقدام نیستیم .

۳. آماده : در این مرحله آماده تغییر و برنامه ریزی برای دستیابی به یک هدف رفتاری مانند ترک سیگار هستیم .

۴. عمل : این مرحله برای مدتی ) اغلب ۶ ماه ( از زمان شروع تلاشهای موفق و فعال ما برای تغییر رفتار، به طول می انجامد .

۵. حفظ و توصیه : در این مرحله برای حفظ تغییرات رفتاری موفقیت آمیز خود تلاش می کنیم و علاوه بر این، رفتار خو بمان را به دیگران هم توصیه می کنیم . این دوره می تواند دایمی شود و بعد از مدتی پایان یابد .

کسب آمادگی برای اقدام

برای خودمراقبتی باید آماده اقدام شویم . کسب آمادگی برای اقدام بیشتر شبیه تصمی م گیری است تا یک مهارت . اما در واقع، مجموعه هایی از مهارتهاست که در نحوه تغییر رفتار ما دخیلند مهمترین این مهار تها، مهارت طراحی یک برنامه اقدام کوتاه مدت و اجرای آن است . منظور از برنامه اقدام، یک برنامه کوتاه مدت فردی برای تغییر رفتار است؛ چنین برنامه هایی باید واقع گرایانه باشد . این بدان معنی است که ما قادر به انجام موفقیت آمیز آن در طول هفته باشیم و در نهایت باید چیزی باشد که به طور نسبی مطمئن باشیم که می توانیم آن را اجرا کنیم . این میزان اطمینان را می توان با معیاری از صفر ) بسیار نامطمئن ( تا ۱۰) بسیار مطمئن ( اندازه گیری کرد . اگر پاسخ ما به میزان اطمینان مان به عملی بودن اقدامات پیش بینی شده، ۷ یا بیشتر باشد، شانس موفقیت ما در اجرای برنامه بالاست . اما اگر پاسخ ما کمتر از ۷ باشد، فرصت خوبی است که به حل مسأله پرداخته و برنامه اقدام واقع گرایان های را طراحی کنیم تا در اجرای آن شکست نخوریم . به منظور کسبآمادگی برای اقدام به خود مراقبتی می توانیم از دستورالعمل زیر پیروی کنیم :

ا - هدف واضح و مشخصی را که قصد داریم انجام دهیم، مشخص کنیم .

۲- زمانی را که قرار است فعالیت هدف مورد نظر را انجام دهیم، مشخص کنیم .

۳- میزان رسیدن به هدف و موفقیت ها و شکست های خود را ثبت کنیم .

۴- پیمان ببندیم بدین معنی که به شخص دیگری از اطرافیان مان بگوییم که چه هدفی را دنبال میکنیم و زمان خاتمه آن چه هنگام است و از او بخواهیم مراقب ما باشد .

۵- در صورت صریح و آشکار برای شکست در اجرای فعالیتمان تعیین کنیم .

۶- کوچک و محدود فکر کنیم .

۷- محصول بازده یا پیامد رفتار خود را مشخص کنیم .

۸- از یاد آور ها استفاده کنیم از ابزارهایی مانند زنگ هشدار یا تذکر اطرافیان استفاده کنیم .

۹- برنامه ریزی کنیم به منظور ملاقات یا تماس با پزشک خانواده خود ترتیب دهیم .

۱۰- نمودار تحقق اهداف خود و روند آن را رسم کنیم .

۱۱- در مورد رفتارمان از دیگران باز خورد بگیریم .

۱۲- هرگز مایوس نشده و برای شروع دوباره آماده شویم .

۱۳- قدرت ها و موفقیت هایمان را در کنترل رفتارمان برجسته کنیم .

۱۴- مهارت های لازم یرای خود مراقبتی را کسب کنیم .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

خلاصه اینکه …

خلاصه اینکه خودمراقبتی یعنی مراقبت از خود؛ یعنی اینکه ما برای حفظ سلامت وشادابی خودمان کارهای روزمره و کوچکی انجام دهیم تا زندگی بهتر وسالمتری داشته باشیم . واقعیت این است که کار های زیادی هستند که ما می توانیم برای خودمان انجام دهیم تا سالم و تندرست بمانیم، هرچند که گاهی نیز ممکن است به کمک پزشکان و مشاوران حوزه سلامت نیاز داشته باشیم؛ مثلا میتوانیم داروها را صحیح استفاده کنیم و مطمئن شویم که آنها را سر وقت مصرف می کنیم؛ می توانیم پرداختن به ورزش یا ورز شهای موردعلاقه مان را به بخشی از زندگی روزمر ه مان تبدیل کنیم؛ می توانیم مراقب وزن خودمان باشیم؛ می توانیم غذای سالم بخوریم و به اندازه کافی در شبانه روز آب بنوشیم؛ می توانیم زمان مناسبی را به استراحت اختصاص بدهیم و به طور منظم به پزشک مراکز بهداشتی درمانی مراجعه و چکاپ کنیم و …

غذای سالم بخور

از زندگی لذت ببر ( کار سالم، روابط مثبت، عبادت، استراحت و از ورزش تفریحات سالم لذت ببر )

احساس خوبی داشته باش

از خودت مراقبت کن

هفته سلامت (۱ تا ۷ اردیبهشت ماه ۹۳) گرامی باد

شبکه بهداشت و درمان شهرستان الشتر