اجازه ندهیم ظرفیت جوانان استان مان در گذر تاریخ محو شود/قابلیت محتوایی سینمای ایران بیش از سینمای غرب است

به گزارش لرستان خبر، سیدغلامرضا نعمت‌پور از کارگردان‌ها و مستندسازهای استان لرستان است که فعالیت های هنری خود را از سال 1375 با فیلم‌سازی در انجمن سینمای جوان خرم‌آباد آغاز کرده است و فیلم‌های او به جشنوراه‌های زیادی راه پیدا کرده که فیلم مستند «برای گونگادین بهشت نیست» در مهرماه 93 برنده جایزه بهترین فیلم  بلند ایرانی جشنواره سیاتل آمریکا شد.

متن گفت و گوی تفصیلی با غلامرضا نعمت پور در ادامه می آ ید:

‌فعالیت فیلم سازی را چگونه و از چه زمانی آغاز کردید؟

فیلم سازی را از سال 1375 در انجمن سینمای جوان خرم‌آباد شروع کردم  و در سال 1379 با راه یابی به دانشگاه سوره تهران در رشته کارگردانی سینما شروع به تحصیل کردم و در سال 84 بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیل شدن به خرم‌آباد بازگشتم.

بعد از بازگشت به خرم آباد کجا مشغول به کار شدید؟

نخستین جایی که مشغول به کار شدم ، واحد فیلم و عکس حوزه هنری استان لرستان بود که پس از آن با شرکت در آزمون استخدامی فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان کارشناس امور سینمایی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان فعالیت می کنم.

با داشتن سابقه‌ای نزدیک به 7 سال، مسئول واحد فیلم بسیج هنرمندان و کارشناس فیلم در بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استان لرستان نیز هستم.

از زمان شروع فعالیت‌ خود چند اثر در زمینه ملی و استانی داشته‌اید؟

نخستین کارهای من بیشتر در زمینه فیلم های انیمیشن بوده و نوع بیان موضوعات بومی نبوده است چون در کارهای  انیمیشنی بیشتر با استعاره سر و کار دارد و کارهای اولیه من که در حیطه انیمیشن بوده، می‌شود گفت با موضوع ملی و جهانی بوده است.

بعد ازساخت انیمیشن، در سال 77- 78 نخستین تجربه مستندسازی در مورد مراسم عاشورا را داشتم که در جشنواره بین‌المللی کیش نیز پذیرفته شد.

چرا انیمیشن را ادامه ندادید؟

بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی خود به دو دلیل انیمیشن را کنار گذاشتم‌‌، نخست به دلیل اینکه من انیمیشن را به صورت تک فریم کار کرده بودم ولی سیستم‌ها به‌روز شده بود و خیلی امکان تهیه کامپیوتر را نداشتم و همین سبب شد که کم کم از انیمیشن فاصله گرفتم و دوم به دلیل علاقه شدیدی که به مستندسازی داشتم، ساخت فیلم های مستند را ادامه دادم.

در مجموع چند اثر ساخته اید؟

تاکنون تقریباً 14 فیلم ساخته‌ام که شامل  4 فیلم انیمیشن، 2 نماهنگ و بقیه کارهای در قالب فیلم مستند بوده‌اند که اغلب مستندهای من با موضوعات بومی و اتفاقاتی که در استان رخ  می دهد هستند و تصمیم به ادامه دادن مستندسازی بومی یا همان بومی‌سازی را دارم.

معتقدم هر فیلم‌سازی باید از دنیایی که در آن زندگی می‌کند فیلم بسازد تا بتواند با مخاطب خود ارتباط برقرار کند و استان ما از لحاظ وجهه تاریخی و غنای فرهنگی که در آن وجود دارد زمینه خیلی خوبی برای ساخت چنین فیلم‌هایی است.

چطور شد سراغ ساخت مستند «برای گونگادین بهشت نیست» رفتید ؟

مستند «برای گونگادین بهشت نیست» مستندی است در مورد یک شخصیتی است به نام "علی میردریکوند" نویسنده لرستانی که در  شرایط خاص محیطی و داشتن یک سواد حداقلی در سال 1320  اتفاق می‌افتد.

در سال 1320 زمانی که متفقین وارد خاک ایران می‌شوند علی علاقه زیادی به یادگیری زبان انگلیسی نشان می‌دهد که شخصی به اسم "ستوان همین" به او این زبان را آموزش می‌دهد و برای رفع مشکلات او در زبان انگلیسی از او می‌خواهد داستان‌هایی را بنویسد، و با ادامه دادن این روش آموزش علی ادامه داشت .

سال 1323 که انگلیسی‌ها از ایران خارج می‌شوند، علی به صورت مکاتبه‌ای ادامه داستان را برای "ستوان همین" می فرستاد و سال 1344 این کتاب «برای گونگادین بهشت نیست» در انگلستان به چاپ رسید و به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب در کشور آمریکا و انگلستان مطرح می‌شود و به 9 زبان دنیا ازجمله سوئدی، فرانسه، ژاپنی، هندی و دانمارکی ترجمه شده است.

چگونه  شخصیت "علی میر دریکوند" را پیدا کردید؟

در همان سال‌های اوایل کاریم کتابی به اسم مشاهیر لرستان نوشته ایرج کاظمی بود که دو صفحه از آن کتاب به شخصیت "علی میردریکوند" اختصاص داده شده بود و زمانی که آن را مطالعه کردم متوجه شدم که زندگی جالبی دارد.

علی انسانی بود که در کمال فقر و ناتوانی در روستای "ریحان" در لرستان آنقدر علاقه‌مند به زبان انگلیسی می‌شود که تلاش می‌کند و آن را یاد می‌گیرد و کتاب داستانی می‌نویسد که در خارج از کشور با استقبال زیادی رو به رو شد و این خود یک سوژه ناب بود که قابلیت ساخت یک فیلم مستند را داشت.

در آن ایام اگر خود من یا دوستان کارهای پژوهشی در رابطه با این نویسنده را شروع می‌کردیم شاید نزدیکان علی زنده بودند و می‌توانستند اطلاعات بهتری برای ساخت این فیلم در اختیار ما قرار دهند.

آغاز کار  ساخت مستند «برای گونگادین بهشت نیست» چه سالی بود؟

یک دوره شروع شد اما به دلیل نبود امکانات در همان سال‌های 77- 78 ساخت این فیلم متوقف شد تا سال 91 که با دوستان برای برگزاری بزرگداشت شخصیت "علی میردریکوند" صحبت کرده بودم و قرار بر برگزاری جشنواره داستان نویسی «میر» شد تا آن جشنواره از شخصیت "علی میردریکوند" نیز تقدیر شود.

در این میان من پیشنهاد ساختن فیلم زندگی "علی میردریکوند" را دادم تا در جشنواره به نمایش درآید و اداره ارشاد هم موافقت کرد.

در زمان دولت قبل بودجه فرهنگی برای کل استان‌ها در نظر گرفته شده بود که در استان لرستان هم مبلغی نزدیک به 200 میلیون تومان  سهم سینما و هنر استان  شد که 18 فیلم با این بودجه ساخته شد که یکی از این کارها «برای گونگادین بهشت نیست» بود، و این سبب شد که کاری که در اسفند 90 شروع شد در خرداد ماه 92 به پایان برسد.

فیلم « برای گونگادین بهشت نیست» چه مقام هایی تاکنون کسب کرده؟

فیلم « برای گونگادین بهشت نیست» در جشنواره منطقه‌ای سینما جوان شهرکرد، جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه، جشنواره سینما حقیقت جایزه بهترین تحقیق و پژوهش را دریافت کرد و در جشنواره فیلم فجر نیز سیمرغ بلورین بهترین تحقیق و پژوهش را دریافت کرد.

این فیلم در جشنواره اردیبهشت هرمزگان، جشنواره فیلم‌های مستقل خورشید و در جشن منتقدین سینمای ایران در بخش تحقیق و پژوهش‌ جایزه بهترین‌ها را دریافت کرد

آیا این فیلم را برای جشنواره های خارج از کشور هم فرستادید؟

بله تاکنون در دو جشنواره "تورنتو کانادا" و "سیاتل آمریکا" کار پذیرفته شد و در جشنواره سیاتل به‌عنوان بهترین فیلم بلند ایرانی شناخته شد.

آیا از هنرمندان و کارهای فرهنگی و هنری به خوبی حمایت می شود؟

خیر. ما توانایی‌اش را داریم و هرجایی که به جوان‌هایمان بها داده‌ایم توانایی‌های خود را نشان داده‌اند،ولی شاید شرایط خاص اقتصادی و سوء مدیریت فرهنگی در این مسئله تاثیرگزار باشد و متأسفانه ما بودجه‌های فرهنگی را جاهایی استفاده می‌کنیم که شاید خیلی بازخورد آنچنانی نداشته باشد.

مدیران فرهنگی ما خیلی با بحث فرهنگی و هنری آشنا نیستند و این سبب می‌شود که در تقسیم کردن بودجه‌های فرهنگی به صورت عادلانه، عاجز باشند وگر نه ما استعدادهای زیادی در استان لرستان داریم و شاید من کوچک‌ترین آن‌ها هستم.

افراد زیادی که هم پیشکسوت هستند، هم سابقه و هم فعالیت بیشتری نسبت به من داشته‌اند و هر زمانی که به آن‌ها بها داده شده است خود را به خوبی نشان داده‌اند، چه در جشنواره‌های داخلی و چه در جشنواره‌های خارجی جوایزی هم کسب کرده‌اند.

یعنی از دید شما برای شکوفا شدن استعدادها باید حمایت مسئولان بیشتر شود؟

بله . شما ببینید علی دریکوند به‌عنوان یکی از کسانی که می‌توانست در ادبیات ایران شناخته شده باشد در همین محیط مهجور مانده و ارزش واقعی که داشته به دست نیاورده است و ما گام‌هایی را شروع کردیم و نیازمند حمایت مسئولین نیز هستیم چرا  که علی میر دریکوندی یک کتاب مهم‌تری به نام «نورافکن» دارد که 17 جلد می‌شود.

کتاب نورافکن  یکی از منابع پژوهشگران خارجی در آکسفورد است که با استفاده از ان در رابطه با شرق و ادبیات ایران به بررسی می‌پردازند.

این نیز مانند تمام چیزهاییاست  که انگلیسی‌ها از ما به یغما برده‌اند چرا که این اسناد ادبی ما در دانشگاه‌های آن‌ها هست ولی ما به آنها دسترسی نداریم و اثر خود ما را می‌خواهند به ما بفروشند.

هر برگ از دست‌نویس‌های این داستان را بین 40 تا 400 پوند قیمت گذاری کرده‌اند و این در حد توان شخص نیست که بخواهد نسخه‌ای از کتاب را جمع‌آوری کند و بررسی کند و به مضمون داستان برسد و نیازمند یک حمایت ملی است بایدگروهی به آکسفورد بروند و دست‌نویس‌ها را ببینند و مطالعه کنند که اگر به درد فرهنگ ما می‌خورد به زبان ما ترجمه شود.

به فکر ساخت فیلم های جدیدتری هستید؟

خیلی از هنرمندان استان ما  آثار خوبی را جمع‌آوری کرده‌اند ازجمله خود من که تا 2- 3 فیلم آینده‌ام را هم پیش‌بینی کرده‌ام، ولی متأسفانه در استان ما سینما یک رشته هزینه بر است و با خیلی از رشته‌های هنری فرق می‌کند مثلاً یک شاعر، شعر می‌گوید و خیلی هزینه‌بر نیست یا تجهیزاتی لازم ندارد و یا بقیه رشته‌ها ولی سینما یک رشته است که بسیار هزینه بر است و نیاز به تکنولوژی دارد.

با توجه به اینکه ما از طرف شبکه‌های خارجی مورد هجمه رسانه‌ای قوی هستیم و در کارهای آن‌ها تکنیک‌های خیلی بالایی وجود دارد ما به وضوح میبینیم که جوان امروزی ما با فیلم‌های هالیوود آشنا می‌شود و آن تکنولوژی زیبا را در کارهای آن‌ها می‌بیند و متأسفانه با یک کار ساده حتماً ارتباط برقرار نمی‌کند.

ما نیازمند این هستیم که فیلمی تولید کنیم که از لحاظ مضمون بتواند با فیلم‌های خارجی رقابت کند و علاوه بر آن  نیازمند سرمایه‌گذاری و حمایت مسئولین از هنرمندان است، چراکه باعث می‌شود سال‌های آینده حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم چون هم پشتوانه فرهنگی قوی داریم و هم فرهنگ چندهزار ساله‌ای که در هر گوشه آن می‌توان یک نکته خوب برای تولید یک اثر هنری به دست آورد.

ما نسبت به غرب دارای محتوای غنی تری هستیم ولی در تولید خوب عمل نمی کنیم چرا ؟

بله. ما از لحاظ تفکری و توانایی از سینمای غرب خیلی بهتر هستیم و گواه این قضیه این است زمانی که فیلمی از ایران ساخته می‌شود ،در کشورهای غربی با استقبال زیادی روبرو می‌شود و به این دلیل است که فرهنگ ما یک فرهنگ بسیار غنی است و فرهنگ در کشورهای غربی به فراموشی سپرده شده است و به نوعی سوژه‌های ایرانی برای مخاطبان غربی خیلی جذاب است.

من فکر می‌کنم به پشتوانه تاریخ و دینی که داریم و می‌توان از آموزه‌های انسانی که گفته شده است استفاده کرد چراکه انسان به خاطر فطرت خود همیشه به دنبال آثاری است که او را تحت تأثیر قرار دهد.

ما از لحاظ محتوا هیچ کمبودی نسبت به خیلی از داستانهای غربی نداریم و حتی خیلی هم بهتر هستیم ولی در بحث تکنیک اگر سخت‌افزار برای آن مهیا شود توانایی مقابله را دارند، شاید در سال‌های اولیه نتوانسته باشیم خیلی به کیفیت سینمای هالیوود نزدیک شویم ولی مثل تمام رشته‌های دیگر اگر سرمایه گذاری شود و وقت به فیلم‌سازان ما داده شود در سال‌های آینده حتی از لحاظ تکنیکی هم می‌توانیم موفق شویم.

تکنیک سینما سخت‌تر از علم موشک‌سازی نیست، در کشور ما موشک می‌سازیم و ماهواره به هوا می‌فرستیم و حتماً می‌توانیم در این زمینه هم دستی داشته باشیم وقتی هم به تکنیک دست پیدا کنیم وقتی ما یک پشتوانه خیلی قوی فرهنگی داشته باشیم شک نکنید که این مقابله حتماً می‌تواند صورت بگیرد.

مهم‌ترین مشکلاتی که سر راه هنرمندان و فضای فرهنگی‌ است چیست؟

خیلی از معضلات شهری و استانی ما ریشه در مشکلات فرهنگی دارد و گویاترین شکل، زبان هنر است برای بازگو کردن این مشکلات چراکه شما از مفاهیمی استفاده می‌کنید که برای مخاطب هم جذاب است و هم می‌توان پیام را با استفاده از هنر به مردم انتقال داد، ولی در عمل مدیران ما این نگاه را ندارند و برای فیلم‌هایی که حتی برای معضلات شهری و استانی هم باشد هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند.

من به عنوان یک فیلم ساز وقتی کار همکاران خود را در جشنواره‌ها می‌بینم که چقدر هزینه برای کارهای کوتاه انجام داده‌اند مسلماً دلسرد می‌شوم و متأسفانه عمده‌ترین مشکل ما مالی است ولی بعد از این مشکلات هنرمند مشکل دوم است چراکه در خیلی جاها کوتاه آمده‌اند و اگر ما از لحاظ فرهنگی شکست بخوریم شک نکنید از لحاظ سیاسی و نظامی هم شکست خواهیم خورد.

هنرمند باید نسبت به محیط وسواس بیشتری داشته باشد و با نگاه تیزبینانه‌تری به اتفاقات اطرافش نگاه کند، حتی از اتفاقات تاریخی باید درس بگیریم.

چه مشکلاتی در استان لرستان سد راه هنرمندان است؟

نبود امکانات سخت‌افزاری کافی در استان سبب می‌شود که کیفیت کار پایین می‌آید و مردم از افرادی چون من نمی‌پذیرند  که فیلمی با بودجه کم بسازم چرا که کیفیت آن پایین می‌آید و از طرف دیگر نباید کیفیت کار پایین بیاید که وجهه کاری شما خراب شود و نه می‌توان دست روی دست گذاشت و کاری نکرد.

در کشور سوئیس جشنواره‌ای در یکی از قلعه‌هایی که فقط 300 سال قدمت دارد برگزار می‌شود و مردم با لباس‌های سنتی آن زمان جشنواره را برگزار می‌کنند که این جشنواره  به شدت پُر مخاطب است و از تمام دنیا سعی می‌کنند فیلم‌هایی را به آن جشنواره بفرستند.

ولی ما یک قلعه فلک‌الافلاک با قدمتی بیشتر داریم که می‌توانیم کارهای فرهنگی در آنجا انجام دهیم تا در دنیا مطرح شویم و سبب جذب توریست فرهنگی باشد، ولی متأسفانه به ندرت می‌توانیم مدیران را متقاعد کنیم که این کار به نفع استان است.

چرا بعضی از اثرهایی که به خارج از کشور ارسال می شود دنبال سیاه نمایی هستند؟

وقتی می‌گوییم قدرت فرهنگ خودمان را نشان دهیم، باید معماری واتفاقاتی که در اجتماع است را نشان دهیم، شاید نشان دادن کودکی در کوچه پس کوچه‌های شهر به دید خیلی از سیاسیون ما نشان دهنده این باشد که این کشور، کشور پیشرفته‌ای نیست و این تفکر به وجود بیاید که هنرمند قصد دارد کشور را محروم نشان دهد.

وقتی یک هنرمند تاریخ خود را مطالعه نکرده باشد و به فرموده مقام معظم رهبری با بصیرت به آن نگاه نکرده باشد خود را تهی می‌بیند و تحت تأثیر غرب قرار می گیرد که نشان دهنده فراموشی معلومات و حافظه تاریخی‌شان است و توانایی‌هایی که در دین و وجودشان است واقف نشده‌اند و به سمت غرب رفته اند.

آیا هنرمندان توانستند به خوبی چهره واقعی استکبار جهانی را نشان دهند؟

گر ما با هنرمند دوست باشیم شک نکنید که هنرمند هم به نوعی دوستی و وفاداری خود را به ما نشان می‌دهد و هر انسانی در هرکجای عالم وقتی وحشی گری رژیم صهیونیستی را ببیند متأثر می‌شود و به دنبال نشان دادن این انزجار به هر شکلی است.

امسال هم خیلی از هنرمندان این کار را نشان داده‌اند و این درحالی است که سال‌های گذشته هنرمندان چندان خود را وارد این فضا نمی‌کردند و با این نگاه جلو می‌رفتند که هنرمند خیلی نباید در سیستم دولتی حضور داشته باشد و این نگاه جامعه هنری ما است.

اگر این رابطه دوطرفه بهتر شود یعنی هم نگاه سیستم دولتی به هنرمند مهربانانه تر شود و هم هنرمند بداند که اگر حمایتی انجام می‌دهد خیلی از آن‌ها این کار را به اسم شعار نگاه می‌کنند و یا شاید این شعار هم خیلی بد نباشد چراکه در بعضی جاها انسان برای نشان دادن حقانیتش لازم است شعار هم بدهند.

سخن پایانی؟

در استان ما ظرفیت خیلی قوی در جوان‌ها داریم و اجازه ندهیم در گذر تاریخ محو شوند و شاید یک نگاه لطیف‌تر از جانب یک مدیر بتواند یک مخترع را برای ادامه کار حمایت کند و اگر به آن‌ها بها داده شود کشور و استان ما در آینده حرف‌های زیادی دارد.

منبع:تسنیم