ادعاهای کرم حلزون دروغ یا واقعیت؟
می خواهیم ببینیم ادعاهای تولیدکننده های این کرم چقدر صحیح است. دکتر یحیی دولتی، رئیس انجمن متخصصان پوست و چند متخصص دیگر این کرم را از بعد علمی و ادعاهای عجیب و غریب مطرح شده موشکافی می کنند.
به گزارش افکارنیوز ، «شما هم از چین و چروک پوست خودتان خسته شده اید؟ » «شما هم از اینکه پوست تان شفافیت خودش را از دست داده ناراحت هستید؟ » «ناراحت نباشید راه حل شما پیش ماست. » این جمله ها به گوش تان آشناست؛ نه؟ ! درست حدس زدید گزارش مان در مورد کرم حلزون است. همان کرم معروفی که حدود یک سال است با ادعاهای عجیب و غریبی مثل برطرف کردن چین و چروک صورت، از بین بردن جای جوش و ترک های بارداری و چند ادعای دیگر در شبکه های مختلف تلویزیونی و به طور مشخص کانال یک سیما یا همان شبکه ملی برای خودش حسابی جولان می دهد.
دکتر داریوش دائر/ متخصص پوست و مو
شواهد علمی وجود ندارد
دکتر داریوش دائر، متخصص پوست و مو هم نظری مشابه به آنچه که همکارانش دارند دارد. به اعتقاد او درست است که حلزون قادر است به سرعت بافت های آسیب دیده خودش را ترمیم و بازسازی کند، ولی این نکته را باید به خاطر داشته باشیم که حلزون باید زنده باشد تا واکنش های حیاتی از خود نشان دهد و عصاره حلزون یا قسمتی از بدن این حیوان پس از مرگ دیگر هیچ واکنش زیستی از خود نشان نمی دهد و قادر به ترمیم بدن خودش با انسان نیست. از طرف دیگر با توجه به وجود بیماری های مختلف پوستی شکی نیست که درمان هر یک از این مشکلات نیاز به تدابیر، داروها و رویکردهای خاصی دارد اینکه دارویی بتواند همه مشکلات متفاوت را یک جا درمان کند وجود ندارد و مبتنی بر حقیقت نیست. با توجه به این شواهد باید گفت که فراورده های حلزون هیچ خاصیتی در درمان بیماری های مختلف پوستی ندارند و مصرف آنها حتی ممکن است منجر به بروز برخی حساسیت های پوستی در فرد هم بشود بنابراین نباید به تبلیغات توجه کرد.
دکتر نیلفروش زاده/ متخصص پوست
مقاله ای از حلزون در نشریات معتبر پزشکی وجود ندارد
به گفته دکتر نیلفروش زاده کرم حلزون تاثیری در شفافیت پوست افراد ندارد: «یک کرم نمی تواند هم ضد لک باشد هم چین و چروک را برطرف کند، هم مرطوب کننده باشد و هم ترک ها و جوش ها را خوب کند؛ چرا که هر کرم تنها می تواند یک ماده موثر داشته باشد نه ۱۰ تا ماده موثر که همه مشکلات پوستی را حل کند، زیرا برای درمان هر کدام از این موارد باید از روش و مواد خاصی استفاده کرد که نمی توان همه اینها را در یک کرم جمع کرد. »
دکتر نیلفروش زاده بیمارانی هم داشته که از کرم حلزون استفاده کرده اند: «همگی روی بی اثر بودن آن اتفاق نظر داشتند و می گفتند با وجود یک یا دو ماه استفاده از کرم حلزون هیچ کدام از اثرات ادعا شده را ندیده اند. البته ناگفته نماند که هنوز عوارض بلند مدت این کرم ها مشخص نیست. »
دکتر یحیی دولتی/ رئیس انجمن متخصصان پوست
تایید نمی کنم
وقتی با دکتر دولتی تماس گرفتیم و گفتیم می خواهیم در مورد کرم حلزون با او مصاحبه کنیم، آشفته شد و با لحن نسبتاً تندی گفت: «می خواهید برایتان تبلیغ کنم تا هر دقیقه یک میلیون تومان از من بگیرید؟ این کار را انجام نمی دهم. » اما وقتی برای او توضیح دادیم که می خواهیم نظر علمی اش را در مورد این کرم به همشهری تندرستی بگوید، قبول کرد تا صحبت کند. وقتی پرینت ادعاهای شرکت تولیدکننده این کرم را نشانش دادیم، خنده بلندی کرد و گفت: «چه ادعاهای عجیب و غریبی. این کرم از معاونت سازمان غذا دارو مجوز ندارد و خود معاونت هم تقلب کرده است. این کرم فقط یک شماره از وزارت صنایع و معادن دارد. من از این تعجب می کنم که چرا صدا و سیما این کار را انجام می دهد؟ ادعاهایی که اینها مطرح می کنند، دروغ محض و فریبکاری است. چنین تبلیغی از نظر قانونی، شرعی و عرفی مسئله دارد. هیچ حقیقتی در مورد کرم حلزون وجود ندارد. آلانتوئین و کلاژنی که در این کرم وجود دارد اصلاض جذب پوست نمی شود؛ همچنین ادعا شده صابون حلزون تمیز کننده، شاداب کننده، نرم کننده، مرطوب کننده، ضدعفونی و پاک کننده پوست است. تمام این کارها را که صابون های معمولی هم انجام می دهند. چرا مصرف کننده برود ۱۳۰ هزار تومان بدهد یک صابون بخرد؟ چه کسی و چه آزمایشگاهی چنین ادعاهایی را بررسی و اثبات کرده است؟
آیا آزمایشگاه کنترل وزارت بهداشت یا آزمایشگاه درمو لب دانشگاه تهران این کرم را آزمایش کرده؟ اگر کسی در زمینه رفع چین و چروک های پوست ادعایی دارد آزمایشگاه دانشگاه کرم را بررسی کرده و با عدد و رقم به شما درصد موثر بودن آن را اعلام می کند. این کرم نه مهر درمو لب را دارد و نه مهر آزمایشگاه وزارتخانه را. در مورد رفع ترک های پوستی بدن ناشی از چاقی و لاغری یا ترک های ناشی از حاملگی در خانم های باردار هم همین طور است. درمان این ترک ها کار بسیار مشکلی است و اگر از لیزر هم استفاده کنیم نهایت ۳۰ درصد تاثیر دارد و نه بیشتر. تبلیغ این کرم در برطرف کردن ترک بارداری دروغ است. هر چیزی دلش خواسته است نوشته؛ مثلاً ادعا کرده این کرم حاوی آلانتوئین است. آلانتوئین ماده مرطوب کننده ای است که در بسیاری از گیاهان و کرم ها وجود دارد. اینکه چیز خاصی نیست و لایه بردار هم محسوب نمی شود. »
دکتر همایون مژدهی آذر/ عضو انجمن متخصصان پوست اروپا
مطالعه ای روی آن نشده است
دکتر همایون مژدهی آذر، متخصص پوست و مو و عضو انجمن متخصصان پوست اروپا هم در مورد کرم حلزون به همشهری تندرستی می گوید: «روی ترشحات حلزون تحقیقاتی انجام شده و بیشترین بررسی ها هم در زمینه غیر پوستی بوده است. بزاق حلزون می تواند در درمان مشکلات تنفسی، برونشیت ها و تنگی نفس اثرات مثبتی به همراه داشته باشد. اما در مورد خواص این جانور و تاثیر آن روی پوست هیچ گونه مطالعه و تحقیق بزرگی انجام نشده است. در دنیای طب بحث مهم این است که مطالعات انجام شده مبتنی بر شواهد باشد. اما در مورد فراورده های آرایشی بهداشتی که اثرات حیاتی و خطیری ندارند و با جان آدمیزاد کمتر سروکار دارد، موضوع فرق می کند و نظارت بر آنها کمی از قوانین سختگیرانه دور می شود؛ مثلاً همین اثرات عصاره گیاه آلوئه ورا، حنا، جوجوبا، عصاره جلبک های دریایی و یا داروهایی مثل اسیدهای چرب امگا۳ و یا روغن ماهی و بسیاری از این فراورده ها که در بازار وجود دارند، مبتنی بر شواهد قوی نیستند ولی چون سازمان های ذیربط مثل وزارت بهداشت کمتر سختگیری می کنند، در بازار وجود دارند. »
دکتر مژدهی آذر با بررسی مواد تشکیل دهنده کرم حلزون به این نتایج رسیده است: «کرم حلزون حاوی اجزایی مثل مواد گلایکولیک اسید و کلاژن است و هر کدام از این مواد به تنهایی رویشان تحقیق و بررسی هایی انجام شده است. در تحقیقات به عمل آمده اثرات مثبتی از مواد گلایکولیک اسید در لایه برداری و جوانسازی پوست مشاهده شده است که این مسئله به لحاظ تئوریک درست است.
اما این سوال مطرح می شود که آیا میزان گلایکولیک اسید در این کرم به اندازه ای هست که در لایه برداری و جوانسازی پوست تاثیر داشته باشد؟ یکی از مواردی که فرمولاسیون کرم حلزون روی آن تاکید بسیاری دارد کلاژن است که به صورت افقی در لایه های زیرین پوست قرار دارد. این ماده یک مولکول بزرگ است و به راحتی از پوست عبور نمی کند چون از نوع کلاژن انسانی نیست. بنابراین به همین راحتی نمی توانیم آن را از بیرون مثلاً با استفاده از کرم حلزون به بدن وارد کنیم. »
در آگهی تلویزیونی کرم حلزون، خانمی که نقش پزشک را بازی می کند، کلاژن را مسئول خاصیت کشسانی پوست معرفی می کند؛ نکته جالب و البته بسیار غلطی که دکتر مژدهی آذر درباره اش می گوید: «کلاژن مسئول استحکام پوست است و خاصیت کشسانی ندارد. این آلانتوئین است که در انعطاف پذیری و کشسانی پوست دخالت دارد. »
دکتر پدرام مهریان/متخصص پوست و مو و عضو مرکز تحقیقات پوست و جذام
به کارگیری معیارهای عقلانی
دکتر پدرام مهریان، متخصص پوست و مو و عضو مرکز تحقیقات پوست و جذام می گوید: «ترکیبات این کرم ضد و نقیض هستند و نمی شود چند مشکل پوستی را با هم حل کرد. اینکه وزارت بهداشت به این کرم پروانه بهداشتی داده کار عجیبی انجام نداده. این وزارتخانه به چیپس و پفک هم پروانه بهداشتی داده است. کرم حلزون بسته به نوع پوست فرد ممکن است عارضه هم بدهد و الزاماً در همه افراد حساسیت نمی دهد. اگر پوستش چرب باشد با استفاده از این کرم جوش هایش بیشتر می شود. »
نمونه دیگر مواد جادویی این کرم آلانتوئین است که بازیگر نقش خانم دکتر با شور و حرارت در مورد آن توضیح می دهد و طوری حرف می زند که گویی اکسیر جوانی کشف کرده است. دکتر مهریان در مورد آلانتوئین این گونه توضیح می دهد: «آلانتوئین یک نوع پروتئین است و در بسیاری از کرم ها وجود دارد و چیز عجیبی نیست که بگوییم فقط در کرم حلزون وجود دارد. » یک ادعای جالب دیگر شرکت تولیدکننده در مورد کرم حلزون این است که ترک های بارداری را برطرف می کند. ببینیم دکتر مهریان در این زمینه چه می گوید: «کرمی وجود ندارد که ترک های ناشی از بارداری را از بین ببرد. استفاده از لیزر هم ترک ها را از بین نمی برد و تنها ظاهر آنها را کمی بهتر می کند. در مورد چین و چروک هایی که مدعی شده کرم حلزون آنها را از بین می برد هم همین طور است. جای جوش هم به راحتی از بین نمی رود. حتی لیزری نداریم که بتواند جای جوش را کامل از بین ببرد و پزشک نمی تواند با قطعیت به بیمارش قول بدهد که جای جوشش را از بین می برد. »
اثرات منفی یک تبلیغ
تاثیر تبلیغ این کرم تا به جایی رسیده که بعضی ها پرسیده اند «جای آبله مرغان را هم می برد؟ » ، «جای بخیه روی صورتم را از بین می برد؟ » بعضی از مردم هم برای اینکه از عصاره خالص حلزون استفاده کنند، خود جانور را شکار کرده اند. مثل این مورد، «من خودم حلزون را می گذارم روی خیار راه می رود ترشحاتی که از او مانده با انگشتم بر می دارم و می زنم به صورتم. »
تندرستی/ شماره ۱۱۱/۳۰ خرداد ماه ۱۴
دکتر داریوش دائر/ متخصص پوست و مو
شواهد علمی وجود ندارد
دکتر داریوش دائر، متخصص پوست و مو هم نظری مشابه به آنچه که همکارانش دارند دارد. به اعتقاد او درست است که حلزون قادر است به سرعت بافت های آسیب دیده خودش را ترمیم و بازسازی کند، ولی این نکته را باید به خاطر داشته باشیم که حلزون باید زنده باشد تا واکنش های حیاتی از خود نشان دهد و عصاره حلزون یا قسمتی از بدن این حیوان پس از مرگ دیگر هیچ واکنش زیستی از خود نشان نمی دهد و قادر به ترمیم بدن خودش با انسان نیست. از طرف دیگر با توجه به وجود بیماری های مختلف پوستی شکی نیست که درمان هر یک از این مشکلات نیاز به تدابیر، داروها و رویکردهای خاصی دارد اینکه دارویی بتواند همه مشکلات متفاوت را یک جا درمان کند وجود ندارد و مبتنی بر حقیقت نیست. با توجه به این شواهد باید گفت که فراورده های حلزون هیچ خاصیتی در درمان بیماری های مختلف پوستی ندارند و مصرف آنها حتی ممکن است منجر به بروز برخی حساسیت های پوستی در فرد هم بشود بنابراین نباید به تبلیغات توجه کرد.
دکتر نیلفروش زاده/ متخصص پوست
مقاله ای از حلزون در نشریات معتبر پزشکی وجود ندارد
به گفته دکتر نیلفروش زاده کرم حلزون تاثیری در شفافیت پوست افراد ندارد: «یک کرم نمی تواند هم ضد لک باشد هم چین و چروک را برطرف کند، هم مرطوب کننده باشد و هم ترک ها و جوش ها را خوب کند؛ چرا که هر کرم تنها می تواند یک ماده موثر داشته باشد نه ۱۰ تا ماده موثر که همه مشکلات پوستی را حل کند، زیرا برای درمان هر کدام از این موارد باید از روش و مواد خاصی استفاده کرد که نمی توان همه اینها را در یک کرم جمع کرد. »
دکتر نیلفروش زاده بیمارانی هم داشته که از کرم حلزون استفاده کرده اند: «همگی روی بی اثر بودن آن اتفاق نظر داشتند و می گفتند با وجود یک یا دو ماه استفاده از کرم حلزون هیچ کدام از اثرات ادعا شده را ندیده اند. البته ناگفته نماند که هنوز عوارض بلند مدت این کرم ها مشخص نیست. »
دکتر یحیی دولتی/ رئیس انجمن متخصصان پوست
تایید نمی کنم
وقتی با دکتر دولتی تماس گرفتیم و گفتیم می خواهیم در مورد کرم حلزون با او مصاحبه کنیم، آشفته شد و با لحن نسبتاً تندی گفت: «می خواهید برایتان تبلیغ کنم تا هر دقیقه یک میلیون تومان از من بگیرید؟ این کار را انجام نمی دهم. » اما وقتی برای او توضیح دادیم که می خواهیم نظر علمی اش را در مورد این کرم به همشهری تندرستی بگوید، قبول کرد تا صحبت کند. وقتی پرینت ادعاهای شرکت تولیدکننده این کرم را نشانش دادیم، خنده بلندی کرد و گفت: «چه ادعاهای عجیب و غریبی. این کرم از معاونت سازمان غذا دارو مجوز ندارد و خود معاونت هم تقلب کرده است. این کرم فقط یک شماره از وزارت صنایع و معادن دارد. من از این تعجب می کنم که چرا صدا و سیما این کار را انجام می دهد؟ ادعاهایی که اینها مطرح می کنند، دروغ محض و فریبکاری است. چنین تبلیغی از نظر قانونی، شرعی و عرفی مسئله دارد. هیچ حقیقتی در مورد کرم حلزون وجود ندارد. آلانتوئین و کلاژنی که در این کرم وجود دارد اصلاض جذب پوست نمی شود؛ همچنین ادعا شده صابون حلزون تمیز کننده، شاداب کننده، نرم کننده، مرطوب کننده، ضدعفونی و پاک کننده پوست است. تمام این کارها را که صابون های معمولی هم انجام می دهند. چرا مصرف کننده برود ۱۳۰ هزار تومان بدهد یک صابون بخرد؟ چه کسی و چه آزمایشگاهی چنین ادعاهایی را بررسی و اثبات کرده است؟
آیا آزمایشگاه کنترل وزارت بهداشت یا آزمایشگاه درمو لب دانشگاه تهران این کرم را آزمایش کرده؟ اگر کسی در زمینه رفع چین و چروک های پوست ادعایی دارد آزمایشگاه دانشگاه کرم را بررسی کرده و با عدد و رقم به شما درصد موثر بودن آن را اعلام می کند. این کرم نه مهر درمو لب را دارد و نه مهر آزمایشگاه وزارتخانه را. در مورد رفع ترک های پوستی بدن ناشی از چاقی و لاغری یا ترک های ناشی از حاملگی در خانم های باردار هم همین طور است. درمان این ترک ها کار بسیار مشکلی است و اگر از لیزر هم استفاده کنیم نهایت ۳۰ درصد تاثیر دارد و نه بیشتر. تبلیغ این کرم در برطرف کردن ترک بارداری دروغ است. هر چیزی دلش خواسته است نوشته؛ مثلاً ادعا کرده این کرم حاوی آلانتوئین است. آلانتوئین ماده مرطوب کننده ای است که در بسیاری از گیاهان و کرم ها وجود دارد. اینکه چیز خاصی نیست و لایه بردار هم محسوب نمی شود. »
دکتر همایون مژدهی آذر/ عضو انجمن متخصصان پوست اروپا
مطالعه ای روی آن نشده است
دکتر همایون مژدهی آذر، متخصص پوست و مو و عضو انجمن متخصصان پوست اروپا هم در مورد کرم حلزون به همشهری تندرستی می گوید: «روی ترشحات حلزون تحقیقاتی انجام شده و بیشترین بررسی ها هم در زمینه غیر پوستی بوده است. بزاق حلزون می تواند در درمان مشکلات تنفسی، برونشیت ها و تنگی نفس اثرات مثبتی به همراه داشته باشد. اما در مورد خواص این جانور و تاثیر آن روی پوست هیچ گونه مطالعه و تحقیق بزرگی انجام نشده است. در دنیای طب بحث مهم این است که مطالعات انجام شده مبتنی بر شواهد باشد. اما در مورد فراورده های آرایشی بهداشتی که اثرات حیاتی و خطیری ندارند و با جان آدمیزاد کمتر سروکار دارد، موضوع فرق می کند و نظارت بر آنها کمی از قوانین سختگیرانه دور می شود؛ مثلاً همین اثرات عصاره گیاه آلوئه ورا، حنا، جوجوبا، عصاره جلبک های دریایی و یا داروهایی مثل اسیدهای چرب امگا۳ و یا روغن ماهی و بسیاری از این فراورده ها که در بازار وجود دارند، مبتنی بر شواهد قوی نیستند ولی چون سازمان های ذیربط مثل وزارت بهداشت کمتر سختگیری می کنند، در بازار وجود دارند. »
دکتر مژدهی آذر با بررسی مواد تشکیل دهنده کرم حلزون به این نتایج رسیده است: «کرم حلزون حاوی اجزایی مثل مواد گلایکولیک اسید و کلاژن است و هر کدام از این مواد به تنهایی رویشان تحقیق و بررسی هایی انجام شده است. در تحقیقات به عمل آمده اثرات مثبتی از مواد گلایکولیک اسید در لایه برداری و جوانسازی پوست مشاهده شده است که این مسئله به لحاظ تئوریک درست است.
اما این سوال مطرح می شود که آیا میزان گلایکولیک اسید در این کرم به اندازه ای هست که در لایه برداری و جوانسازی پوست تاثیر داشته باشد؟ یکی از مواردی که فرمولاسیون کرم حلزون روی آن تاکید بسیاری دارد کلاژن است که به صورت افقی در لایه های زیرین پوست قرار دارد. این ماده یک مولکول بزرگ است و به راحتی از پوست عبور نمی کند چون از نوع کلاژن انسانی نیست. بنابراین به همین راحتی نمی توانیم آن را از بیرون مثلاً با استفاده از کرم حلزون به بدن وارد کنیم. »
در آگهی تلویزیونی کرم حلزون، خانمی که نقش پزشک را بازی می کند، کلاژن را مسئول خاصیت کشسانی پوست معرفی می کند؛ نکته جالب و البته بسیار غلطی که دکتر مژدهی آذر درباره اش می گوید: «کلاژن مسئول استحکام پوست است و خاصیت کشسانی ندارد. این آلانتوئین است که در انعطاف پذیری و کشسانی پوست دخالت دارد. »
دکتر پدرام مهریان/متخصص پوست و مو و عضو مرکز تحقیقات پوست و جذام
به کارگیری معیارهای عقلانی
دکتر پدرام مهریان، متخصص پوست و مو و عضو مرکز تحقیقات پوست و جذام می گوید: «ترکیبات این کرم ضد و نقیض هستند و نمی شود چند مشکل پوستی را با هم حل کرد. اینکه وزارت بهداشت به این کرم پروانه بهداشتی داده کار عجیبی انجام نداده. این وزارتخانه به چیپس و پفک هم پروانه بهداشتی داده است. کرم حلزون بسته به نوع پوست فرد ممکن است عارضه هم بدهد و الزاماً در همه افراد حساسیت نمی دهد. اگر پوستش چرب باشد با استفاده از این کرم جوش هایش بیشتر می شود. »
نمونه دیگر مواد جادویی این کرم آلانتوئین است که بازیگر نقش خانم دکتر با شور و حرارت در مورد آن توضیح می دهد و طوری حرف می زند که گویی اکسیر جوانی کشف کرده است. دکتر مهریان در مورد آلانتوئین این گونه توضیح می دهد: «آلانتوئین یک نوع پروتئین است و در بسیاری از کرم ها وجود دارد و چیز عجیبی نیست که بگوییم فقط در کرم حلزون وجود دارد. » یک ادعای جالب دیگر شرکت تولیدکننده در مورد کرم حلزون این است که ترک های بارداری را برطرف می کند. ببینیم دکتر مهریان در این زمینه چه می گوید: «کرمی وجود ندارد که ترک های ناشی از بارداری را از بین ببرد. استفاده از لیزر هم ترک ها را از بین نمی برد و تنها ظاهر آنها را کمی بهتر می کند. در مورد چین و چروک هایی که مدعی شده کرم حلزون آنها را از بین می برد هم همین طور است. جای جوش هم به راحتی از بین نمی رود. حتی لیزری نداریم که بتواند جای جوش را کامل از بین ببرد و پزشک نمی تواند با قطعیت به بیمارش قول بدهد که جای جوشش را از بین می برد. »
اثرات منفی یک تبلیغ
تاثیر تبلیغ این کرم تا به جایی رسیده که بعضی ها پرسیده اند «جای آبله مرغان را هم می برد؟ » ، «جای بخیه روی صورتم را از بین می برد؟ » بعضی از مردم هم برای اینکه از عصاره خالص حلزون استفاده کنند، خود جانور را شکار کرده اند. مثل این مورد، «من خودم حلزون را می گذارم روی خیار راه می رود ترشحاتی که از او مانده با انگشتم بر می دارم و می زنم به صورتم. »
تندرستی/ شماره ۱۱۱/۳۰ خرداد ماه ۱۴
